Venezuela: cinco fracturas

Nelson Rivera CAMPO DE PROBAS

OPINIÓN

FEDERICO PARRA

22 may 2018 . Actualizado ás 08:36 h.

A máis punzante e dramática é unha fractura de orde axial: percorre o corpo enteiro do madurismo. Refírome ao rompimiento entre as bases -empregados de alcaldías, gobernaciones e ministerios; beneficiarios de subsidios e programas sociais; traballadores de empresas contratistas; habitantes de zonas populares e membros das numerosas estruturas de organización social, que o poder creou para exercer a coacción política- e o réxime. Que máis do 73 % dos habitantes das zonas populares non haxan ir a votar constitúe o máis decisivo golpe para o futuro inmediato do poder, cuxa base social se reduciu en máis dun 60 % en tres anos. 

Non se mobilizaron por si mesmos, pero tampouco os foron a buscar aos seus fogares, como fora a práctica noutras eleccións. A múltiple maquinaria electoral non operou. O plan de mobilización non se cumpriu, angustiado polas súas fisuras. O maior responsable, o Partido Socialista Unido de Venezuela, non cumpriu as cotas prometidas, aínda cando recibiu os recursos financeiros para executar. Correspóndelle a Diosdado Cabelo responder por esta segunda fractura.

De todos os rompimientos, talvez o máis relevante para os demócratas é o colapso do modelo de sometemento da sociedade venezolana. Isto é clave: o programa de extorsión que pretendeu cambiar o voto por comida, diñeiro ou medicamentos, non funcionou. Desde esta perspectiva, a postura abstencionista foi activa: non votaron para romper a cadea de dependencia con que Maduro se propuxo dobregar aos electores e as familias venezolanas.

Un fenómeno, cada vez máis estendido e acusado, refírese ao estrepitoso erro cometido polas encuestadoras, que prognosticaran unha asistencia aos centros de votación entre o 50 e o 55 %. En tempos recentes, como está a ocorrer noutros países, os estudos cuantitativos non resultan instrumentos fiables para determinar as intencións dos electores. O cidadán consultado presupón que o encuestador ten un específico desexo, e responde para compracerlle: de alí provén a cuarta fractura que deixaron os resultados das eleccións venezolanas do 20 de maio.

Para rematar, a quinta fractura, que interroga ao réxime e tamén á oposición venezolana: a mediocridade, a falta de horizontes e a opacidade dos dous candidatos principais. En tanto que sociedade polarizada, os políticos creen que calquera candidato, sen campaña e sen proxecto, será aceptado con disciplina e conformismo. Nin Maduro, cos recursos do Estado, nin Falcón, que puidese aglutinar a rabia nacional, animaron aos electores. Algo se acaba de romper en Venezuela, e ese algo pode ser a confianza no exercicio do voto como método de cambio social.