Que van facer con tanto odio

Xose Carlos Caneiro
Xosé Carlos Caneiro O EQUILIBRISTA

OPINIÓN

13 dic 2017 . Actualizado ás 05:00 h.

Non os move un sentimento patriótico benevolente, ou unha inclinación emotiva exacerbada cara aos seus sinais «de identidades». Non os moven as ansias por construír un mundo mellor ou a idea de progreso futuro da súa terra. Todo iso son sofismas que han urdido para construír o seu ensalmo independentista. O que realmente os empurra é o odio: un dos asuntos fundamentais da literatura. Ela ocúpase do home e a existencia, e o odio, aínda que nos pese, vai escrito con tinta negra nas instrucións de uso da nosa especie. Non nos enganemos. O ser humano non é bo por natureza. Talvez tampouco malo. Pero quen teña lido a historia, e moito máis aqueles que a sufriron, saberán do que falo. Talvez por iso os verdadeiros presos políticos do franquismo (e non estes señoritos cataláns que se queixan porque están duras as hamburguesas do cárcere ou falan por vídeo conferencia desde Bruxelas) obviaron escribir unha Lei de Memoria Histórica, algo que non tivo reparos en redactar o ínclito Rodríguez Zapatero , ao que apela nestes días o seu vástago Sánchez. E non porque non sexa necesario atopar aos mortos, enterrar aos mortos, e que o Estado o sufrague, senón porque a súa Lei o único que pretendía desde o principio é levantar de novo a bandeira da palabra sobre a que hoxe reflexiono: o odio. Ou a vinganza, que máis dá.

Hai que reler Os irmáns Karamazov do mestre Dostoyevski ou a historia dos irmáns Vicario, Pedro e Pablo, no asasinato de Santiago Nasar en Crónica dunha morte anunciada. Hai que volver ao capitán Ahab e a súa travesía a bordo do Pequod tras o rastro dunha balea asasina. Hai que saber que se escondía tras as Vodas de sangue de Federico García Lorca. O odio é a resposta. El moveu a literatura tanto como o amor. Non sempre venceu o último. Máis ben o contrario. Os finais felices son un invento da contemporaneidade, aos que eran alleos os realistas do século XIX. É a dor quen escribiu a historia certa da mellor literatura. Pero non é de literatura do que falo, senón de Cataluña, que cada vez ten menos que ver con aquela Barcelona que nos debuxaba Mendoza na cidade dos prodixios, en constante evolución desde finais do XIX ata o primeiro cuarto do XX, ou a máxica A sombra do vento. A Barcelona, a metáfora de Cataluña, está a afundila o odio sementado desde hai décadas por estes que berran llibertat, llibertat coma se eles fosen os únicos paladines de tal virtude, e non as súas enterradores.

Que van facer con tanto odio, pregúntome. Que farán con el agora que destruíron a convivencia social. Agora que os amigos xa non poden falar de política ou que crebaron afectos en virtude dunha ideoloxía de corte totalitario: comigo ou contra min, din. Non é unha invención miña, que miro a realidade con ollos de escritor, senón as súas proclamas: somos franquistas os que non pensamos como eles. Odian a España. Ódiannos, a vostede ou a min. Aos seus fillos e os meus. En Bruxelas, un monicreque de bufanda amarela, fere a España con coitelos de odio. Esta campaña prodúceme repugnancia. Rógolles que, só hoxe, desculpen a miña tristeza.