Creo que o Goberno soubo interpretar correctamente os signos que emitiu Puigdemont o martes. Talvez percibiu, no transfondo do discurso deliberadamente confuso do presidente da Generalitat, algún son parecido a unha chamada de socorro. O SOS desesperado de quen se meteu en areas movedizas e, mentres se afunde irremisiblemente, non ten forzas para retroceder nin avanzar. Ou quizais pensou Rajoy que se o discurso indignou á CUP e ás súas acólitos, abrindo unha fenda na fronte soberanista, convén explorar esa vía de auga antes de lanzarse a degolo.
Puigdemont intentou durante toda a tarde do martes a procura dun equilibrio imposible: manter unidas ás hostes independentistas e non romper amarras definitivamente co Estado. Ás primeiras ofreceulles un documento extraparlamentario, precisamente a declaración de independencia que a CUP agardaba escoitar. E ao segundo obsequiouno coa súa peza máis prezada: o seu día de gloria, a súa renuncia á frase histórica que o trasladaría, ipso facto, ao panteón dos mártires por Cataluña. Defraudou a todos, claro.
E a súa apelación ao diálogo e a mediación? Simple añagaza retórica para gañar tempo e pretexto para evitar que os seus o colgasen á saída do Parlamento. Porque Puigdemont será un golpista, pero non necesariamente un estúpido. El sabe que, nesta fase terminal, as portas do diálogo están seladas baixo sete chaves. Como vai pretender que o Estado español negocie coa república catalá dos 48 segundos? ¡Estaría bo que España fose o primeiro e único país do mundo que recoñecese de facto, por sentarse de igual a igual, ao Estado catalán!
Sospeito que a reflexión do Goberno, compartida esta vez co PSOE, transcorreu por eses camiños. E por iso, ao mesmo tempo que iniciaba a conta atrás para activar o 155, Mariano Rajoy prometía unha reacción «serena e prudente».
Se é así, acerta, porque convén repetilo unha vez máis: o 155 non é a espada flamíxera que tomas da armería, empúñala e expulsas a Puigdemont da Generalitat e aos nacionalistas da rúa. Primeiro hai que forxar o aceiro -a Constitución apenas deseña a arma- e iso, afortunadamente, leva tempo: permitirá observar como evoluciona a situación e ver se se agranda a fenda aberta no separatismo. En segundo lugar, Puigdemont ten dereito a ser escoitado e terá polo menos dúas oportunidades de aclararse e mesmo de retomar a legalidade se realmente era un SOS o que oímos. E finalmente, haberá que fixar as «medidas necesarias» que establece o 155: nin un chisco máis para que o remedio non sexa peor que a enfermidade. Sen atajos. Así que contéñase, señor Rivera.
O primeiro paso está dado. Puigdemont terá que dicir se declarou ou non declarou a independencia. A pelota do primeiro set está xa, limpamente, no seu tellado.