Do mesmo xeito que as familias, os países apíñanse como nunca nos momentos de dor. Unha dor que fai evidente o que coas rifas de todos os días, maiores ou menores, os países e as familias con frecuencia tenden a esquecer: que os lazos construídos a través de xeracións son un nexo de unión moi poderoso; que ter compartido penas e alegrías, triunfos e descalabros, ao longo dos anos crea vínculos aparentemente invisibles que se impoñen de súpeto, ante o ataque inxusto, coa forza do que resulta sinxelamente irrefutable.
A gran traxedia que sufriu Barcelona tras un terrible atentado yihadista, que puido culminar en Cambrils de madrugada cunha carnicería inimaxinable, puxo en pé de sufrimento e solidariedade a España enteira, de norte a sur e de leste a oeste, reacción masiva, inmediata e espontánea que a ninguén puido sorprender porque, de ser o caso, todo o mundo a daba por suposta. Abondaba ver calquera canle de televisión ou oír calquera canle de radio o xoves pola tarde para constatar a evidencia dunha España unida e dolorida. Esa mesma evidencia puido comprobarse, o propio xoves, en todos os diarios dixitais e, xa onte, na portada dos xornais do país, que recollían a toda plana a tremenda noticia dos atentados terroristas. Na rúa, en calquera rúa, respiraríase despois a rabia contida que sofren quen sentiron o pesar polos atentados como unha poutada en propia carne.
A intensa colaboración das forzas e corpos de seguridade; o contacto inmediato, tras os atentados, das Administracións central, autonómica e local; a comparecencia conxunta do presidente do Goberno e do da Generalitat; a concentración unitaria de repulsa ao ataque terrorista e de solidariedade coas súas vítimas celebrada en Barcelona, que tivo as súas réplicas en centos de actos similares en centos de prazas do país, todo apunta ao que é tan claro e transparente como a auga: á manifesta evidencia de que un país que existiu durante séculos non desaparece, aínda que por momentos poida parecelo, da noite para a mañá.
Levamos algo máis de medio século construíndo unha Europa unida e os afectos dese proceso histórico magnífico, que vinculou con lazos intensísimos nun destino común a nacións que loitaron cunha saña atroz durante a primeira metade do século XX, nótanse como nunca cando en calquera lugar do continente os yihadistas deixan as súas pegadas de sangue e desolación, como por desgraza sucedeu no último ano cunha cadencia desapiadada: en Londres, en París, en Niza, en Estocolmo, en Bruxelas ou en Berlín. Con toda naturalidade, sentimos esa dor con maior intensidade cando a traxedia se abate, como antonte, sobre a capital de Cataluña, esa Barcelona que é tan nosa como calquera cidade de España. Por que? Non é necesario darlle voltas: porque a realidade española non ten medio século senón medio milenio.