Hai tanto tempo que custa acordarse. Cara a final de ano -ou principios, segundo mírese- os nosos pensamentos viraban a Oriente, buscando a eses Magos en camelo que, con sorte, visitaban as nosas casas. Faciámolo cunha mestura de inquedanza e alegría dificilmente reproducible. Hai menos tempo, as nosas miradas van na mesma dirección, con outro tipo de inquedanza tinguida de preocupación.
Os problemas, case a crise, sucédense a velocidade vertixinosa. Ao colapso da actividade económica séguelle unha crise de oferta, pois axiña que como o dragón volveu a ruxir, a fábrica que o alimenta viuse incapaz de abastecelo.
A nosa economía hai tempo que eliminou límites e fronteiras, reestruturándose en funcións e actividades deslocalizadas onde o único que temos claro é onde está a fábrica do mundo. Unha organización seguramente máis eficiente, pero que debe pagar por iso o alto prezo da dependencia. No castigo vai a penitencia. Entre esas disfuncións, a máis sonora é a crise de compoñentes ou, máis concretamente, microprocesadores. Ante esta situación, vimos alumar algunhas iniciativas.
A primeira e máis obvia proxecta contrarrestar esa forte dependencia con fábricas capaces de replicar -replicar, quen nolo ía a dicir… - eses compoñentes para autoabastecernos, traballar en definitiva na nosa soberanía dixital. A UE está a empezar a traballar niso, algunha proposta firme de fábrica ten amais da mesa -todopoderosas multinacionais- e, seguramente, moitas candidaturas para acoller o proxecto.
Con todo, o que non vemos con claridade son as preguntas. Xa o dixo Drucker: o líder do pasado era unha persoa que sabía que responder, o do futuro será a persoa que saiba como preguntar. E, xa que logo, debemos preguntarnos se realmente podemos producir, pero tamén como facelo. Se podemos afrontar unha capacidade produtiva polo menos equivalente, para xerar economías de escala. Se o mercado pode absorber esa capacidade duplicada, sen deixar produtos ociosos. Se podemos igualar as curvas de aprendizaxe e experiencia, das que se están aproveitando. Se, en definitiva, podemos producir a un custo similar e cunha eficiencia semellante.
Se cadra o que temos son preguntas máis simples. Por exemplo, se podemos permitirnos manter recursos ociosos mentres importamos materias similares, imprescindibles, por certo, noutros contextos. Se en Galicia, por exemplo, podemos seguir obviando que temos minerais pouco comúns que nos poden colocar nunha vantaxe competitiva en relación con outros países da contorna. Se podemos descartar un uso sostible e responsable deses recursos, descartando de paso a creación potencial de postos de traballo e contribución á nosa economía.
Temos ideas, mecanismos e proxectos. Temos exemplos de actividade produtiva sostible, podemos mirar tamén neste caso ao norte. Temos mecanismos de control ambiental, e argumentos para esixir a súa aplicación. Pero no fondo subxace unha pregunta que hai que responder. Debemos tomar decisións económicas con criterios ideolóxicos? Talvez esa sexa unha boa base. Polo de súpeto, seguirémonos preguntando se os Reis virán este ano. De Oriente.