Un experimento de alto risco

Héctor Estepa

MERCADOS

VLADIMIR MOZAS

O Salvador será o primeiro país do mundo en converter o bitcoin nunha moeda de curso legal, o que xerou protestas polo medo a que se converta nun centro para lavar diñeiro

01 ago 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

O Salvador será o primeiro país do mundo en converter o bitcoin en moeda de curso legal. A iniciativa foi aprobada en xuño polo Parlamento, dominado polo oficialismo de Novas Ideas, unha formación de liña social conservadora, e entrará en vigor a principios do próximo mes de setembro. «É un dos catorce acontecementos máis importantes en doce miles anos de de historia do diñeiro», chegou a presumir o presidente, Nayib Bukele, cuestionado recentemente por promover a destitución de xuíces e do fiscal xeral do país centroamericano, duns 6,5 millóns de habitantes.

Con este cambio, todo axente económico deberá aceptar o bitcoin como forma de pagamento a partir de setembro, incluídos individuos, empresas, e todas as institucións estatais, nun país onde, actualmente, a moeda de curso legal é o dólar estadounidense. O Salvador vai garantir a convertibilidade dos billetes, que será libre de impostos, a través dun fideicomiso nun banco estatal.

Unha das intencións do Goberno é reducir as barreiras e o custo para o cidadán que supón o envío de remesas ao país, que supón ata o 20 % do PIB anual, despois do masivo éxodo durante anos de centos de miles de salvadoreños, a maioría con destino a EE.UU., que escapaban da miseria e da delincuencia en busca de futuro mellor.

O Goberno mesmo anunciou que está preparando a emisión de bonos públicos baseados en bitcoin, e que deu orde de utilizar a enerxía geotérmica xerada polos volcáns para producir a criptomoneda de modo barato e sostible. A iniciativa atraeu cara ao Salvador a atención de numerosos investidores internacionais e entusiastas da moeda virtual, pero tamén críticas e advertencias do sector financeiro.

Un dos primeiros reveses deuno o Banco Mundial, que se negou a dar asistencia técnica ao país durante a transición ao bitcoin, alegando falta de transparencia gobernamental con respecto ao proxecto, e tamén motivos ambientais. O bitcoin créase a través do proceso de «minado», un sistema mediante o cal se xera cada unidade da moeda dixital, a través de ordenadores que resolven acertijos matemáticos, consumindo moita enerxía. Calcúlase que o minado anual de bitcoin consome tanta electricidade como toda a poboación de Arxentina , no mesmo espazo de tempo. JP Morgan tamén alertou de que o establecemento da criptomoneda no Salvador podería xerar unha falta de liquidez de bitcoin, limitando o seu potencial como medio de intercambio, e tamén o seu atractivo. A actividade de pagamentos de bitcoin no país suporía o 4% das transaccións mundiais da criptomoneda.

Os críticos coa medida alertan da enorme ameaza que supón utilizar o bitcoin como reserva do dólar, dada a súa volatilidade, como a maioría das criptomonedas. «O principal risco, en calquera caso, é xogar ao casino virtual co benestar das persoas, quen, pola forma en como quedou establecida a lei, serán quen asuman o risco cambiario», advirte o economista Ricardo Castaneda, coordinador no Salvador do Instituto Centroamericano de Estudos Fiscais. Outra das ameazas para O Salvador é o mercado negro que podería xerarse coa criptomoneda. «Existe o risco de que o país se converta nun paraíso para o lavado de diñeiro, ao non ter a institucionalidad que se require para regular as transaccións dunha criptomoneda. Tamén de que se pechen as fiestras de crédito. Para min, o acordo que se estaba negociando co FMI tirárono á borda, e iso péchache as posibilidades con outros organismos, ao que se lle suma un aumento galopante do perfil de risco e unha caída do prezo dos bonos», asegura o analista. Este experto cre que o bitcoin podería supor unha «hecatombe» para o país. «A familia do presidente ve isto como unha enorme oportunidade de negocio. Tamén como unha forma de saltarse as posibles sancións que puidese impor EE.UU. polos actos de corrupción e autoritarismo. Parece claro que non dimensionaron todas as implicacións e riscos dunha decisión desta natureza», considera Castaneda.