O comercio minorista galego acumula trece meses consecutivos de retroceso nas súas vendas, dentro dun contexto de caída xeneralizada do consumo que eleva a 20.000 millóns a perda de facturación e 59.000 empregos destruídos no sector en España pola pandemia

M. Sío Dopeso
Redactora

Case catro de cada dez fogares recoñecen que a pandemia impactou na súa economía e controlan máis os gastos, segundo a consultora Nielsen. A caída do consumo familiar, as restricións horarias e de capacidade, e o crecemento da venda dixital conforman a tormenta perfecta que zarandea ata deixar exhausto ao comercio minorista.

O sector perdeu máis de 20.000 millóns de euros de facturación e destruído 59.000 empregos en doce meses de pandemia en España, aos que se suman outros cen mil empregados en situación de ERTE, segundo o informe Un ano de pandemia no comercio, da Asociación Nacional de Grandes Empresas de Distribución (Anged). En Galicia, o impacto tradúcese nunhas perdas estimadas de 1.500 millóns de euros, nas que aínda non computa o mal arranque do ano, cun primeiro trimestre que pechou tamén en número vermellos.

España é, segundo Anged, a única economía entre as grandes da Unión Europea, xunto a Italia, na que o comercio aínda non retomou a senda do crecemento. A patronal considera que o sector podería crecer un 4 % en 2021 se se cumpre a campaña de vacinación, retómase a mobilidade interna e recupérase, polo menos, un 50 % de turistas estranxeiros este verán.

O comercio minorista é o sector máis danado pola pandemia, só por detrás das actividades de venda por xunto e os servizos de comida.

Volver crecer

Prevese un crecemento da economía española entre o 5,5 % e o 6 % para este ano, que se pode traducir nun repunte do comercio en torno ao 4 % no 2021, fronte á caída do 8 % no 2020. Para acadar este 4 % é necesario, a xuízo de Anged, que se cumpra o calendario de vacinación. Ademais, a asociación da distribución considera que se ha de recuperar totalmente a mobilidade dentro de España, e que se confirme o regreso do 50 % do turismo internacional respecto ao 2019. Porque o comercio deixou de ingresar, segundo o informe, máis de 3.400 millóns de euros polo desastre do turismo no último ano. Desde a patronal da gran distribución reclaman «un gran compromiso nacional» recuperar a confianza, o consumo dos fogares e o emprego, e propoñen «un gran pacto» para poder abrir máis domingos e festivos en 2021. Ademais, apuntan ás liñas de axuda e plans renove para a reforma e mellora das vivendas que poderían ter un impacto moi positivo en categorías como os electrodomésticos, mobles, electrónica de consumo, telecomunicacións ou bricolaxe.

Pero tamén reclaman avanzar na reforma laboral para dotar ás empresas de medidas de flexibilidade que lles permitan afrontar a nova contorna e manter na medida do posible o emprego.

Este é o escenario xeral, pero como están as cousas en Galicia?

A terceira onda do covid-19 continuou arrasando co comercio na comunidade, que acumula trece meses de retrocesos consecutivos. Segundo o Instituto Nacional de Estatística (INE), as vendas das tendas minoristas descenderon outro 7,2 % en febreiro (último mes computado), nun contexto de derrubamento xeneralizado do sector en España, que se contraeu un 9,4 % de media.

A categoría de equipo persoal, onde se inclúen os artigos de moda, volveu ser a máis golpeada, cun descenso dos ingresos do 30,1 % en febreiro, case tanto como o 30,6 % de caída rexistrado en abril do 2020, en plena primeira onda da pandemia e cun confinamento estrito. O comercio de equipamento do fogar aguantou mellor o golpe, cun leve retroceso do 1,1 % en febreiro, tras baixar un 4,1 % no primeiro mes do ano. Ademais leste foi o sector que liderou a recuperación do comercio desde o pasado verán. E a alimentación, que non se viu afectada as restricións ata o momento, rompeu en febreiro a súa serie alcista e reduciu as súas vendas un 2,5 %.

Os grandes aguantan máis

Por modo de distribución, as grandes cadeas volveron ser as que mellor aguantaron, aínda que se anotaron o maior descenso das vendas desde maio, cunha caída do 2,8 %, debido a que foi a canle máis afectada polas restricións da terceira onda da pandemia nalgunhas comunidades autónomas.

Mentres todo isto ocorre nas tendas físicas, o comercio polo miúdo por Internet continuou imparable, cun impulso do 52,2 % o mes pasado, a maior subida desde novembro. Segundo este indicador do INE, o e-commerce disparouse entre un 20 % e un 70 % ao mes desde que se declarou a pandemia a pasada primavera. En canto ao emprego no sector, leste acusa loxicamente o notable descenso das vendas, ata reducirse un 2,6 % en Galicia, en febreiro.

A situación do pequeno comercio en España e en Galicia xustifica calquera medida que contribúa a reanimar o consumo, máis que nada, porque o comercio local que queda en pé tras meses de pandemia, restricións de apertura e peches perimetrais ten xa pouca capacidade de aguante.

No 2020, a pandemia levou por diante a 1.384 negocios emprendidos por traballadores por conta propia en Galicia. No ano do coronavirus, pecháronse case tantos bares e restaurantes (370 negocios) como comercios polo miúdo (309 peches). Sirvan estes datos para ilustrar a dramática situación dos negocios a pé de rúa rexentados por autónomos, que serán os principais beneficiados deste plan de estímulo aprobado pola Xunta que ten como medida estrela o Bono Activa Comercio, de 30 euros por consumidor, co que pretende mobilizar uns 55 millóns de euros que facturarán os comercios de proximidade rexentados por autónomos ou que sexan pemes.

M.MORALEJO

eduardo zamácola, presidente da patronal española do comercio téxtil, acotex

«Recuperarnos vainos levar unha xeración e nada volverá ser igual»

O presidente de Acotex afirma que a pandemia se levou por diante o 25 % do sector. Asegura que as empresas téxtiles rozan o límite, e que o dano que acumulan nas súas contas non se pode aprazar cos expedientes de regulación temporal de emprego. Sostén que o plan de axudas chega tarde e é insuficiente, e alerta de que «un 40 % dos comercios poderían pechar»

O sector moda achega o 2,7 % do PIB nacional; e é responsable do 4,1 % de emprego directo e indirecto; supón o 8,7% das exportacións do país. Está composto por miles de Pemes e empresas familiares, pero tamén por grandes grupos como Inditex, Tendam ou Mango. Eduardo Zamácola, presidente da Asociación Empresarial do Comercio Téxtil, Complementos e Pel (Acotex), representounos a todas na súa comparecencia, hai unha semana ante a Comisión de Industria, Comercio e Turismo para, entre outras cousas, denunciar que o plan de axudas do Goberno, apoiado con fondos europeos, ao sector do comercio, «chega tarde e mal». Foi a súa segunda comparecencia na cámara: a primeira foi o pasado xuño, xusto tras o estado de alarma. «Estamos moi decepcionados polos resultados da anterior comparecencia», criticou Zamácola. «Non se levou a cabo ningunha das propostas presentadas entón» di o empresario, que lidera tamén a compaña de moda infantil Neck&Neck.

—Como están as contas do sector despois de máis dun ano de restricións e caída de vendas?

—Tras unha caída do 40 % nos ingresos no 2020, a máis grave da historia, o 2021 non ten para nós mellores perspectivas. En xaneiro tivemos unha baixada dos ingresos do 53,5 %; en febreiro a caída foi do 41%; e en marzo dun 38 % en comparación co 2019 [antes do Covid]. Estamos a falar dun 45% de caída dos ingresos no que levamos deste 2021. Ademais, para facer estas poucas vendas tivéronse que facer descontos moi agresivos e as marxes de beneficio son absolutamente ridículos.

—A sangría de peches de negocios vai continuar este ano?

—De forma inevitable. Tras o confinamento, un 15 % dos comercios non volveron abrir. Pero agora a cousa é peor. A taxa de tendas pechadas chega ao 25 %. Moitos comerciantes non están vendo a luz e imos ver peches en masa, podemos chegar ao 40 %. Un de cada catro comercios téxtiles está pechado e a tempada de verán, na que xa estamos metidos, obrigará a pechar a moitos máis comercios. Cando remate a tempada, moitos establecementos desistirán definitivamente.

—Que necesita o sector para poder aguantar ata que se recupere o consumo?

—No sector fixemos uns investimentos moi importantes para poder abrir e a cambio só conseguimos peches e un silencio administrativo ante as nosas continuas peticións. Non concedemos a exoneración de tributos nin impostos. Pagamos o 100 % da Seguridade Social de todo o persoal, incluído o que está en ERTE. Tampouco se aplicaron baixadas ao IVE, unha medida que se viu en países como China ou Noruega ou Singapur .

—Non se atenderon estas demandas, pero polo menos o sector ten acceso ao paquete de axudas que aprobou o Goberno.

—Falamos de 11.000 millóns de euros, 7.000 millóns dos cales son axudas directas. Con todo, cando ves a letra pequena dásche conta de que está repartido de forma moi desigual entre as illas e a península. O plan chega moi tarde, é absolutamente insuficiente e chega moi mal establecido, coa limitación por actividade económica e só destinado a empresas que teñan reducido a súa facturación en máis dun 30 %. As axudas tampouco son aplicables a compañas que obtiveron beneficio o ano anterior. Somos un sector que levamos desde o 2008 cunha situación moi grave, é absolutamente insuficiente. Non son axudas, son compensacións: obrigáronnos a pechar.

—Pediron axudas ao Goberno para despedir.

—É imposible que coas caídas que está tendo o sector poidamos REVISAR recuperar o cento por cento do persoal. Por iso necesitamos flexibilidade e necesitamos axudas. Despois do ERTE por causa de forza maior imos pasar a ERTE por causas Etop [por causas económicas, técnicas, organizativas ou de produción], e despois aos ERE. Non se pode recuperar o 100 % do persoal con caídas de entre o 40 % e o 60 % nos ingresos como as que estamos a ter.

—E queren que se utilice para despedir os fondos europeos para a recuperación...

—Son fondos para a recuperación e a idea é axudar ás empresas a continuar. Que sentido ten dar diñeiro para pagar un posto de traballo que nunca vai render? Son consciente de que o que digo é politicamente incorrecto pero a situación é crítica e é mellor cortar polo san, antes de que sigan morrendo máis empresas.

—Como quedará o sector despois de todo isto?

—Pensabamos que cando se acabase o confinamento e volvesen abrir as tendas todo ía ir a mellor. Ninguén se imaxinaba que iamos ir a peor. Antes da pandemia estabamos en cifras de negocio previas ao 2007. Agora estamos a rexistrar caídas de vendas que non vimos na nosa historia. Non podemos enganarnos. Isto non se vai a recuperar no 2021. Persoalmente penso que a recuperación levará máis dunha xeración, pero nada volverá ser como antes. Nunca imos volver a unha situación precovid. Cambiarán as formas de consumo, os hábitos de compra e o comercio terá que adaptarse a iso.