Hei de confesar que hai uns días tiven unha agradable sorpresa. Un lector habitual agradeceume o esforzo por explicar de forma clara conceptos financeiros que son importantes para todos. «Falas moi claro, enténdeseche todo». Quen me felicitaba era un médico que está a atender ao meu pai, que eloxiou como intentamos abordar cuestións financeiras desde esta tribuna mensual. A conversación foi derivando cara a unha preocupación que comparte moita xente, como é a xubilación. Igual que debe ocorrer en todas as profesións, cando alguén che coñece, adoita trasladarche as súas inquietudes relacionadas coa túa especialidade.
É o que fixeron o doutor e outro colega do hospital que pensaron… «Que ben, Ivonne pódenos axudar coa planificación da nosa xubilación!» A miña resposta foi que, entre as solucións relacionadas coa xubilación, hai que ter en conta aspectos fiscais e facer un traxe a medida, dependendo da situación de cada persoa. Ao ser un tema que preocupa a tanta xente, pensei que era unha boa idea volver falar deste tema coa esperanza de seguir dando respostas a todos aqueles que están a analizar alternativas para afrontar esta etapa da vida tan importante e que cada vez dura máis.
Neste sentido, gustaríame recuperar algunhas mensaxes crave. Planificación, sempre. Como xa saben os lectores habituais, a planificación financeira é básica para tomar calquera decisión e, para iso, nada mellor que contar co asesoramento dun especialista que che axude a coñecer a capacidade de aforro que ten a familia, os obxectivos vitais a curto, medio e longo prazo e o mellor xeito de investir eses aforros para conseguir os obxectivos. Neste sentido, a xubilación é un dos obxectivos compartidos polo 100% dos cidadáns. Por iso debe estar sinalada nesa planificación como unha das metas a longo prazo, no caso dos máis novos, e non tan longo, no caso dos que xa ven de preto o retiro laboral.
Canto antes se empezo a aforrar para a xubilación, menor será o esforzo mensual a realizar. É evidente que, se comezamos a aforrar para a xubilación con 20 ou 30 anos, a cantidade mensual a dedicar será inferior e o potencial de rendibilidade resultará maior que para aqueles que empecen moito máis tarde. Os plans de pensións nin son o único produto nin son sempre o máis adecuado. En efecto, tal e como están deseñados actualmente, supoñen un produto apropiado, sobre todo para aforradores con base liquidable xeral -que virían ser os ingresos brutos menos os importes establecidos na renda- superior aos 60.000 euros ou cun tipo marxinal superior ao 45%. Para as rendas inferiores, o mercado ofrece outros produtos de aforro para a xubilación máis adecuados.
Vantaxes mentres se achega ao plan de pensións. A vantaxe que teñen os plans de pensións é que cando un está a aforrar, no momento de facer a declaración, Facenda contémplao como unha redución directa de ingresos. Isto tradúcese nunha rebaixa fiscal no imposto sobre a renda. Ata agora, na maioría dos casos, podíanse achegar a plans de pensións ata 8.000 euros anuais, pero, desde 2021, reduciuse a cifra a 2.000 euros. Desvantaxe no momento do rescate. Debemos saber, ademais, que os plans de pensións considéranse rendementos do traballo. A desgravación que permite Facenda non é máis que un atraso do pagamento deses impostos ata que chegue a hora de abonalos cando se rescate o plan.
É moi importante no momento do rescate coñecer os dereitos consolidados dos plans de pensións anteriores ao 1 de xaneiro de 2007. Segundo os cambios introducidos no BOE de 2006, o recomendable sería rescatar dunha soa vez o aforrado ata o 31 de decembro de 2006. Así, os aforros anteriores a 2007 pagarían menos impostos por ter dereito a unha exención do 40%. Debemos analizar como rescatamos o acumulado no plan de pensións despois de xaneiro de 2007 en función das características fiscais e as necesidades de cada aforrador. En conclusión, a redución de 8.000 a 2.000 euros da cantidade total sobre a que se poderán aplicar reducións non debería ser o criterio principal para apostar por este tipo de produto para o aforro.
Asesoramento financeiro: un traxe a medida. É importante destacar que a planificación da xubilación é unha decisión importante á que hai que dedicarlle tempo e un estudo a medida. Para iso, débense ter en conta aspectos como os anos cotizados, as bases de cotización, a data de nacemento e a de xubilación. Desta forma pódese calcular a pensión pública que terá unha persoa tras as últimas reformas de 2011 e 2013 que fixeron que se tenda a rebaixar impórtelos que recibirán os xubilados. Así mesmo, hai que contar co FEI (o Factor de Equidad Intergeneracional), no que inflúe a esperanza de vida no cálculo da pensión futura de cada persoa.
É moi importante, cando se fai este estudo a medida, de que forma imaxínase cada un como será a súa xubilación. Uns percorrendo o mundo, outros pasando máis tempo cos netos, uns terceiros dedicándose ás súas afeccións e deportes favoritos… A partir de aí, hai que ter en conta como impactan as reformas da seguridade social na pensión pública de cada persoa; a situación financeira e fiscal, e a súa capacidade de aforro para elixir o mellor instrumento para canalizar o patrimonio destinado á xubilación (fondos de investimento, seguros de aforro, PIAS, plans de pensións, etc.). Independentemente de como se imaxine un durante esa longa etapa, a xubilación non se improvisa dun día para outro. O asesor financeiro é o profesional que ten o reto de explicar todo o que comentamos para que calquera persoa poida dispor do tempo suficiente para planificar e contar cos recursos necesarios para gozar do retiro soñado.
IVONNE POUSA É RESPONSABLE DE BANCO MEDIOLANUM NA ZONA NORTE DE ESPAÑA