Edelmiro López Iglesias: «Ou que precisamos, e non temos, é unha ordenación efectiva dous usos do monte»

MERCADOS

edelmiro
Sandra Alonso

Ou profesor dá USC coedita un ambicioso estudo sobre ou monte galego do século XXI

11 oct 2020 . Actualizado ás 05:00 h.

O profesor da USC Edelmiro López Iglesias é xunto con Albino Prada o coeditor do informe Ou monte galego do século XXI. Una reflexión cara o futuro que quere deixar atrás o derrotismo que adoita acompañar ao medio rural para falar de posibilidades, definen, «reais».

-Por que o monte se percibe coma un problema?

-Vos meus avós víano cun enorme potencial, de aí sacaban moitos produtos, leña, madeira, abono, pastoreaban e labrábanse terras para ou cultivo do cereal. Nos últimos 60 anos todos eses usos tradicionais desapareceron case de forma total. Foise estendendo ou uso forestal madeireiro, só nunha parte dá superficie xestionado de forma eficiente, e iso levou a que nunha boa parte dás terras de monte acumúlese moita biomasa, toxo, xestas, arbustos... pasto de incendios. Non imaxinario dá sociedade galega, por desgraza, hoxe asociar monte a terra abandonada, cando non todo é así, e, finalmente, a incendios.

-Por que é unha oportunidade?

-Hai unha demanda social cada vez maior dos aproveitamentos do monte: madeira, enerxías renovables como a eólica ou a biomasa, aproveitamento gandeiro para e mesmo como lugar recreativo. No documento tratamos de resaltar que temos un potencial, que se deixe de ver como un problema cando é unha posibilidade de riqueza para o medio rural.

-O eucalipto sempre será o malo da película?

-Se miramos a superficie arborada, é certo que se foi expandindo fortemente, moito máis do que prevía o plan forestal. Hoxe supón ao redor do 25 ou 30 % da superficie arborada. Pero hai máis superficie de piñeiro, máis do 30 %, e de frondosas caducifolias, entre un 30 e un 40 %. O problema é que á superficie de frondosas caducifolias case non lle sacamos rendibilidade, son menos do 5 % das cortas de madeira, a diferenza das outras dúas.

-Proscribiríao?

-Non se trata de proscribilo. Debemos evitar as grandes plantacións monoespecíficas e establecelas en mosaico. Pero, sobre todo, o que precisamos, e ata agora non temos, é unha ordenación efectiva dos usos. Que áreas deben seguir dedicándose á produción de eucalipto e cales deben reservarse para as coníferas, principalmente o piñeiro. A industria destaca que temos un problema na oferta de madeira de piñeiro. Hai que marcar tamén que áreas debemos mellorar con especies de crecemento lento, non só por causas ambientais, senón para alimentar outra industria que en Galicia debería ter máis futuro, a do moble.

-A pandemia pode ter un lado positivo?

-A sociedade volve os seus ollos para o rural cunha mirada distinta da que tiña antes, o chip está a mudar, sobre todo nas áreas rurais ben comunicadas, non nas máis remotas. O que está por ver é se é flor dun día. O que xa vemos é que a sociedade está percibindo que a produción de alimentos é estratéxica e que o medio rural pode ser un espazo para vivir ou traballar.

A dotación de banda larga non rural galego é agora máis importante que asfaltar estradas

-Precisa o medio rural a mellor das campañas de publicidade?

-A idea é transmitir que o medio rural galego non é o medio rural tradicional de antes, senón un no que se pode mesmo teletraballar. Intentar unha operación retorno, que non será masiva, pero si permitirá revalorizar, sobre todo ao rural máis accesible que temos no centro de Galicia. Pode ser unha oportunidade para intentar unha certa recuperación demográfica. A economía de servizos ten posibilidades de desenvolvemento no rural, non só a agraria e forestal. En Navia de Suarna temos o caso de Óliver Laxe, que está alí tratando de desenvolver actividades culturais despois do éxito da película Ou que arde . Está claro que non todo o rural vai ser Óliver Laxe para sobrevivir, pero temos que aproveitar este momento. É unha ocasión para modificar a tendencia dominante das concentracións urbanas nas cidades. Pero o mercadotecnia ten que vir acompañado de cambios reais. Se non temos servizos de atención á infancia e á terceira idade, por moito que fagamos campañas, a xente vai experimentar nas súas carnes que non está en igualdade de condicións. Por que non pode ser Galicia unha rexión pioneira en Europa do 5G? A dotación de banda ancha no rural é moito máis importante que seguir asfaltando estradas.

-Que se pode facer?

-Necesitamos políticas públicas contundentes. Con instrumentos que xa hai agora e con novos marcos reguladores para mobilizar as terras abandonadas. Non é ir contra o dereito de propiedade, senón dicir, ou usas as terras ou as cedes para que alguén as aproveite.