José A. Herce: «Esta crise é unha oportunidade para establecer novas regras»

Confinado no fogar, como a inmensa maioría dos españois estes días, José Antonio Herce fai contas. O apagamento económico ao que se viron abocadas empresas e traballadores deu un envorco ás prioridades nacionais máis urxentes. Herce opina que o primordial é amortecer o choque no emprego e o sistema produtivo, pero insiste en que este escenario debe ser unha panca e non unha escusa para revisar o marco fiscal e garantir a sustentabilidade das pensións.

-Estamos a asistir a inxeccións masivas de diñeiro inéditas. Con España arrastrando unha débeda próxima do 100 % do PIB, serán forzosas as condonaciones?

-Por agora ninguén falou de condonaciones de débeda, é máis, a disciplina orzamentaria desactivouse. Os países membro da UE excederemos os seus límites, pero iso non evoca aínda un panorama de condonación. Ademais, todo o paquete anunciado polo BCE está destinado á compra de bonos públicos, a adquirir todo o papel que emitan os Estados. Non é o mesmo que o adquira o BCE, que non impón quitas de ningún tipo, que ter que financiar esa débeda nos mercados. Aí se podería haber problemas serios de seca.

-Tras esta crise agardar un escenario de posguerra. A OCDE pide un Plan Marshall. Quedarán nun segundo plano as reformas pendentes?

-Debería servir como unha panca. Nestes momentos as prestacións de desemprego están a funcionar ben, pero haberá que sobredotarlas porque non van poder co incremento do desemprego que vai haber cos centos de miles de traballadores que van estar en ERTE ou mesmo en ES se a situación se prolonga. Xa non falemos das pensións. Pasaremos dos tres millóns de parados. Bastante máis da metade dobrando prestacións, pero é que agora mesmo xa temos nove millóns de pensionistas que non deixaron de cobrar a súa pensión. Este mes cobrárona cinco días antes. Isto é unha fortaleza incrible, pero non esquezamos que a Seguridade Social ten xa 18.000 millóns de euros de déficit ao ano que se está sumando a unha débeda en crecemento. Veremos se no 2020 rozará os 80.000 millóns de euros. Non podemos ter un mecanismo con estabilizadores automáticos de rendas a 10 millóns de cidadáns fronte a unha débeda crecente, isto ten que ter límites. As reformas pendentes antes do Covid-19 seguirán vixentes.

-Co nivel de desemprego do que fala, a alta temporalidade e a débeda acumulada, como se garante a sustentabilidade das pensións?

-Procuraría fortalecer ao máximo todos os mecanismos de aforro para a xubilación para que non sufran como consecuencia do desemprego que vai aumentar. Nas carreiras de cotización dos traballadores, ver como colmar as lagoas importantes a consecuencia disto entre todo tipo de traballadores, empezando polos do fogar, e os temporais, moi prexudicados. Na medida en que posterguemos a idade de retiro e eliminemos a xubilación obrigatoria, contribuiremos á estabilidade das pensións porque o recurso máis valioso non é o financeiro, é o tempo produtivo e aí temos catro horas ao día que tiramos pola borda, é produtividade que deixamos de gañar. Ademais, todos os plans de pensións teñen que ter o mesmo tratamento fiscal.

-O sistema fiscal español, está caduco? Haberá que baixar impostos para non estrangular o consumo?

-A baixada de impostos agora mesmo suporía baleirar as arcas públicas, que teñen que estar o máis repletas posibles para facer fronte ás continxencias tan onerosas e desorbitadas que temos por diante. Máis adiante xa veremos. Necesitamos unha reforma fiscal, pero non podemos facer un imposto selectivo ao traballo. Subir impostos de forma desproporcionada aos traballadores que máis gañan ou subir as súas cotizacións sen compasalo aos dereitos que comportan é unha expropiación e un desincentivo para o talento. De maneira que hai que ter coidado coas subidas de impostos. Os que se impoñen ao capital non son tan graves como os que penalizan ao traballo.

-O risco de pobreza é un problema pendente en España. Aumentará con esta crise?

-Non tiñamos que ter chegado a esa situación. Movemos en España máis do 25 % PIB en programas do benestar e non somos capaces de resolver as colas da desigualdade extrema que hai. Non mo explico. Paradoxalmente os grupos máis expostos, dentro do mal tratados que están, estáselles atendendo mellor con esta crise. O coronavirus elevou a conciencia de que hai que facer máis e abre unha porta á esperanza de que, unha vez que pase este desastre humanitario, sigamos facendo reformas nos programas do benestar. Na educación tamén hai moito por facer. É tan mala que se a sanidade fose igual, estariamos todos mortos.

-O sector sanitario sinala aos recortes da última década e pide máis investimentos. Sairá reforzada a sanidade pública?

-Hai un mito absoluto sobre os recortes. A sanidade sufriunos no 2011-12 porque o aumento do seu gasto fora desproporcionado e agora está nun nivel per cápita mesmo superior a antes da crise. Creo que esa confrontación tan interesada entre fortalecer o público e odiar o privado é daniña e letal.

-Suspendéronse as normas de gasto por primeiro vez na historia. Será un punto e á parte ou revivirá o Pacto de Estabilidade?

-Aquí ábrellenos unha oportunidade para facer reformas importantes. O Pacto de Estabilidade ten unha historia bastante lamentable. A relaxación das condicións dos países para endebedarse sen procedementos de ruborizo e penalizacións, é moi oportuna. Bríndasenos a oportunidade de establecer novas regras, de que algúns países se abran á mutualización de riscos e a un esquema comunitario de desemprego que deberían ser permanentes.

---

---

---