A UE quere que os gobernos limiten a contratación dos seus equipos, mentres EE. UU. desenvolve un estándar que desterraría a dependencia do fabricante chinés
16 feb 2020 . Actualizado ás 18:07 h.A conclusión, en certo xeito, é inédita. Sostén a Axencia de Ciberseguridad Europea que a maior ameaza para a confidencialidade das redes 5G no futuro non virá da man dos hackers. Tampouco do crime organizado ou de grupos activistas. Non. O maior perigo podería ter a súa orixe nun país ou nun actor apoiado por unha nación. Nun Goberno, en definitiva. O informe que acaba de publicar o organismo comunitario non cita expresamente nin a China nin a Huawei, pero non hai nin un só experto no Vello Continente que dubide de que a mensaxe apunta ao xigante asiático.
Bruxelas teme o que se poida facer con esta tecnoloxía se o control das redes cae en mans chinesas. Á fin e ao cabo, o mundo que vén circulará case exclusivamente polas autoestradas 5G: información de miles de millóns de usuarios, datos de áreas vitais como defensa ou intelixencia, o manexo de infraestruturas estratéxicas como as de subministración eléctrica ou de auga, o futuro coche autónomo, todo tipo de fábricas robotizadas e sensorizadas... Todo estará conectado e todo, xa que logo, será vulnerable.
A guerra do 5G non fixo máis que empezar. Occidente mira con enorme receo cara a Oriente e as posicións defensivas están xa sobre o campo de batalla. Bruxelas recomendou fai uns días aos estados membros contar con distintos fabricantes para instalar as súas redes, aplicando ademais restricións relevantes para os provedores considerados de alto risco». Todos os focos se depositaron entón sobre Huawei, que non poderá ter un peso superior ao 35 % do despregamento e que nalgúns estados non poderá acceder cos seus equipos ás partes críticas da rede. Xeopolítica en estado puro: algo así como un vétoche pero non che veto.
Paradoxalmente, o Reino Unido, xa fóra da UE tras o brexit, foi o primeiro en seguir as recomendacións emanadas de Bruxelas, ao facilitar instrucións moi detalladas aos seus operadores. O conselleiro delegado de Vodafone , Nick Read, explicaba tras o anuncio do Goberno británico que seguirán a liña marcada e limitarán a presenza de equipos de Huawei tanto nas redes da illa como nos países da UE nos que contan con licenzas 5G, unha decisión que suporá un custo de 200 millóns de euros en cinco anos para a empresa. En España, Telefónica vai seguir igualmente as directrices comunitarias e prepara unha arquitectura multifabricante.
Estados Unidos foi moito máis belixerante que Europa nesta contenda porque asocia directamente a Huawei co Goberno de Pequín. E ao veto lanzado contra a compaña chinesa no último ano ha sumado un proxecto que podería dar un xiro de 180 graos á disputa. Segundo The Wall Street Journal, Microsoft, Dell e AT&T están a traballar conxuntamente co apoio da Casa Blanca no desenvolvemento dun novo estándar aberto para as redes 5G.
Control ou negocio?
Se o lograsen, a dependencia dos equipos de Huawei quedaría difuminada e Estados Unidos lograría unha posición hexemónica nas dúas caras desta batalla: a comercial e a geo estratéxica. E é que os cálculos preliminares da Axencia de Ciberseguridad Europea sosteñen que a industria do 5G moverá 225 billóns de dólares antes do 2025, un zumento negocio pero seguramente menos importante que o que suporá ter o control de todo ese caudal de datos que circulará polas futuras redes.
Julio Hernández-Castro, profesor de Seguridade Computacional da Universidade de Kent, alíñase máis coa primeira tese e sostén que esta é, sobre todo, unha disputa de carácter comercial. «Huawei ofrece esta tecnoloxía a un menor prezo que a maior parte dos seus competidores. Os argumentos son económicos -defende-, pero para facelos máis dixeribles revístellos dunha capa de razoamentos baseada na defensa nacional, a seguridade cidadá e outras cuestións que, aínda que son relevantes, están a ser enormemente esaxeradas».
Hernández-Castro admite que se podería pensar que a súa posición non é imparcial tendo en conta que un dos seus proxectos de investigación conta con financiamento precisamente de Huawei, pero o certo é que nas súas reflexións tamén se deslizan críticas cara ao fabricante («é certo que ten un historial dubidoso de vulnerabilidades de software») e unha certa comprensión ao valorar os argumentos de Bruxelas e o Executivo británico: «É certo que deixar unha infraestrutura crítica en mans doutros países (non necesariamente aliados) ten unha serie de implicacións de seguridade que non son triviais. Ademais, as hexemonías comerciais e tecnolóxicas son indesexables», matiza.
O problema con Huawei é que os seus equipos son moito máis baratos que os da competencia e algunhas voces, como a do propio Read, advertiron de que as restricións de uso e o encarecemento dos equipos ao ter que contratar con outros provedores podería atrasar o despregamento do 5G en Europa «entre dous e cinco anos», o que erosionaría a competitividade da economía nun momento sinalado case como un punto de inflexión para o desenvolvemento innovador.
Por que os equipos de Huawei son máis baratos que os da competencia é un dos asuntos espiñentos desta disputa. Nos Estados Unidos e Europa xurdiron voces que sosteñen que Huawei logrou unha tecnoloxía solvente a un menor custo porque contou co respaldo do Executivo chinés, unha acusación esta que o fabricante sempre negou. Sexa como for, o certo é que Pequín entendeu fai uns cantos anos que o desenvolvemento desta tecnoloxía podería procurarlle moitas alegrías no camiño cara a esa era hiperconectada. E todo indica que é agora cando está cultivando os froitos desta aposta.
«É certo que deixar unha infraestrutura crítica en mans doutros países (non necesariamente aliados) ten unha serie de implicacións de seguridade», sostén o profesor Hernández-Castro
Rebeca Díaz, investigadora e profesora de Enxeñería Telemática da Universidade de Vigo, coincide en que o momento é clave polo volume de oportunidades que van ir florecendo en múltiples ámbitos: «Ímonos embeber desta tecnoloxía; vaino impregnar todo e en todo tipo de sectores. O que está claro é que o pastel será moi zumento porque haberá moito investimento».
Competitividade saudable
Díaz cre que a estratexia de contar con varios fabricantes é talvez máis acertada non só para previr ataques ás redes, senón tamén para garantir unha competitividade que sempre é saudable para a innovación. «É certo que con esta tecnoloxía todo será máis vulnerable porque ademais o 5G ten unha estructuración de rede a través de software, non só de hardware. Desde o meu punto de vista, creo que é positivo que haxa varios fabricantes porque iso mellorará a competitividade e evitará que un único provedor se impoña. Estandarizar neste caso será positivo», razoa.
O que non ten tan claro a investigadora é que a intranquilidade pola privacidade dos datos, por esa posibilidade de que se vulneren as redes, forme parte do debate cidadán. «Agora case todo o mundo ten un móbil con Android (o sistema operativo de Google) e non hai demasiada xente preocupada pola súa privacidade. Creo que a inquietude é máis política que cidadá», conclúe. Á guerra do 5G, así pois, quedan aínda unas cantas batallas.