E se Berlín expropiase miles de pisos?

Patricia Baelo BERLÍN / LA VOZ

MERCADOS

P. Baelo

Unha consulta popular insta o Goberno rexional a aprobar unha lei que permitiría embargar as vivendas dos grandes consorcios que controlan o mercado inmobiliario da capital

02 jun 2019 . Actualizado ás 05:14 h.

«Pobre pero sexy». Aquel foi o slogan co que o exalcalde Klaus Wowereit bautizou á capital alemá en novembro do 2003. Pasou a converterse no selo de identidade dunha cidade sen apenas industria nin banca, que atrae cada ano a millóns de turistas polo seu carácter libre e alternativo. As aeroliñas de baixo custo, a súa posición xeográfica e a afluencia tanto de refuxiados como de inmigrantes do sur de Europa han ir transformando progresivamente a paisaxe de Berlín, que a día de hoxe ten pouco de pobre. Un progreso que se deixa notar sobre todo no mercado inmobiliario, que experimentou un auténtico bum debido ao exceso de demanda e a unha oferta escasa.

Case todos os terreos baleiros que quedaron no centro da capital tras a caída do Muro, especialmente na parte este, son agora obxecto de obras de construción. A sede dos investidores, animados polos baixos tipos do BCE, non ten fin. O resultado: o prezo do alugueiro hase duplicado na última década, e sitúase xa nos 6,75 euros de media por metro cadrado. «O que se mude deberá desembolsar unha suma aínda maior que antes», explica Bernd Leutner, director da consultora F+B.

E é por mor desta burbulla pola que acaba de xurdir unha iniciativa que recolle firmas para lograr a expropiación de paquetes de vivendas en mans das grandes empresas alemás, co obxectivo de loitar contra a especulación e o aumento dos prezos. O proxecto arrincou o pasado 6 de abril cunha manifestación multitudinaria na praza de Alexanderplatz baixo o lema «A vivenda, un dereito humano e non unha mercancía».

Son necesarias 170.000 firmas de cidadáns nun prazo de dez meses para obrigar ao Goberno rexional a celebrar unha consulta popular. De conseguilo, o Executivo berlinés podería presentar un proxecto de lei ante o Parlamento que permita a expropiación aos consorcios que posúan máis de 3.000 pisos na capital. O máis famoso de todos, Deutsches Wohnen, é propietario dunhas 111.000 casas, e viu crecer o seu beneficio nun 16,5 % só no primeiro trimestre do 2019, ata os 144 millóns de euros.

Con todo, o Goberno de Berlín podería negarse alegando razóns xurídicas ou financeiras, en base aos 36.000 millóns de euros que calcula que poderían custarlle as expropiacións. E aínda que parece improbable que o proxecto de lei poida sustanciarse precisamente polo seu elevado custo, a presión cidadá si podería dar lugar a normas máis estritas para acabar coa burbulla inmobiliaria, máis aló do tope implantado fai un par de anos que poucos propietarios cumpren.

«Para garantir a socialización, o chan, os recursos naturais e os medios de produción poden pasar a un réxime de propiedade colectiva». Así reza o artigo 15 da Constitución alemá a partir do cal naceu a iniciativa, que a ollos dos seus detractores, lastraría os investimentos. Segundo unha enquisa do instituto Dimap, o 36 % dos berlineses defenden as expropiacións, que para o 70 % dos alemáns en xeral supoñen unha ferramenta equivocada. Case o 93% da poboación aposta en cambio por construír máis vivenda social, de modo que aumente a oferta. O debate nas rúas tamén saltou á primeira plana política. A bancada conservadora de Angela Merkel, composta pola CDU e a CSU, así como a formación ultradereitista AfD, rexeitan o plan. Os liberais do FDP propoñen mesmo abolir o artigo 15 da Constitución, que xamais se aplicou na historia de Alemaña.

«Entendo a ira contra os consorcios, pero as expropiacións durarían anos e non crearían unha soa vivenda», defendeu Andrea Nahles, presidenta dos socialistas do SPD, consciente de que unha minoría dos seus correlixionarios apoiaría o proxecto en casos excepcionais. Algo similar ao que ocorre nas filas ecoloxistas. Ambas as formacións gobernan Berlín nun tripartito coa Esquerda, a única a favor de expropiar.