Cada día que pasa, e cada dato que chega, van confirmando a percepción de que nos próximos anos viviremos unha especie de guerra fría tecnolóxica, con dúas grandes potencias en litixio: a consolidada, a de toda a vida, é dicir, Estados Unidos, e a emerxente, China . E ese escenario de conflito vaise perfilando en relación coas tecnoloxías máis decisivas, aquelas que máis repercuten sobre o resto da economía (e da vida social): as dixitais. Desde a detención no Canadá, por iniciativa norteamericana, da vicepresidenta da compaña Huawei, distintos gobernos tomaron partido nun xogo complexo e tenso que cada vez parece enredarse máis.
A clave está en dous feitos. Primeiro, aínda que as principais compañas tecnolóxicas continúan sendo norteamericanas (Microsoft, Apple, Alphabet e Facebook), o progreso dalgunhas empresas chinesas nesa escala é extraordinariamente rápido, polo que non cabe descartar que algunha delas -como Tencent- ocupe unha das tres primeiras posicións a non moi longo prazo. Lémbrese, a propósito disto, que o panorama fai uns poucos anos era moi diferente ao de hoxe: hai menos de dúas décadas Nokia, Motorola ou Blackberry ocupaban as primeiras posicións. Que foi delas? Hoxe apenas contan na orde tecnolóxica mundial. Trátase, xa que logo, dun panorama empresarial moi fluído e cambiante, no que eventuais cambios radicais se fan moi posibles.
O segundo feito apunta cara ao futuro. Todo suxire que algunhas compañas chinesas -e en particular Huawei- tomaron unha considerable vantaxe na carreira que agora mesmo parece máis decisiva de cara aos próximos cinco, ou talvez dez anos próximos: a do soporte tecnolóxico 5G, que podería multiplicar por dez a velocidade das interconexiones. Certamente, de confirmarse este feito, non deixaría de ter efectos importantes sobre a repartición da influencia e o poder na economía global. Iso explica que algúns gobernos, saltándose os principios de libre mercado que din defender, aposten por pór todo tipo de trabas aos novos xogadores, moitos deles procedentes de Oriente. Estamos ante o que se chamou, con acerto, a nova xeopolítica do 5G, que podería marcar o escenario da política internacional no futuro inmediato.
Para afrontar esa contorna de complexidade e conflito sería necesario contar con institucións de arbitraxe a escala mundial. O problema é que non existe instancia algunha na orde da globalización contemporánea que permita afrontar unha tarefa dese tipo no ámbito tecnolóxico. Como non existen tampouco noutros terreos: é máis que coñecida -e nalgúns momentos resaltada por organismos como o G20- a ausencia de instancias cribles de mediación e resolución de problemas de inestabilidade financeira a escala global. Tampouco favorece nada o bo funcionamento dos fluxos transnacionales a ausencia de algo parecido a unha corte internacional en materia de falta de pagamentos ou quebras: lémbrese que no 2015 a débeda soberana arxentina entrou en situación de default porque o decidiu non unha instancia supranacional, senón… un tribunal do sur de Manhattan.
Se existise un organismo multilateral que se encargase desas tarefas de arbitraxe en materia tecnolóxica, e doutras que teñen que ver con outras dimensións e aspectos das crecentes tensións comerciais, sería máis probable un comportamento moderado duns e outros gobernos que lles levasen a acordos. Na súa ausencia, en cambio, a incerteza e as posibilidades de que o conflito vaia a máis ven multiplicadas.