Amancio Ortega quere pasar desapercibido e inténtao e inténtao, pero non o consegue. Construíu Inditex, un empresón que está no punto de mira os actores mundiais do mundo económico. Aos seus 81 anos segue facendo o mesmo que aos 35: preocuparse por Zara e compaña. Polo demais, vive nunha Galicia que protexe a súa intimidade
19 dic 2017 . Actualizado ás 15:55 h.Nin vai á última moda nin se agarda. Azul, gris e branco, e sen gravata. Amancio Ortega, que é algo máis que un dos homes máis ricos do mundo, non está preocupado pola subida e baixada da bolsa nin perde un minuto da súa vida en saber quen ocupa o número 1 da lista Forbes , na que preferiría non saír pero iso é imposible.
Ortega converteuse na icona das grandes fortunas. Con todo, hai moitos xeitos de ser rico. Por exemplo, el non herdou nin fortuna nin ningunha empresa do seu avó ou do seu pai. Tampouco logrou crecer ao redor da especulación, nin multiplicou a súa fortuna en accións con límites difíciles de explicar ou aproveitándose de concesións ou subvencións estatais. O que si recibiu foi unha mensaxe claro e transparente como a auga o día que foi á tenda coa súa nai, e a dona díxolle á muller: «Señora Josefa, síntoo moito, pero xa non lle podo fiar máis diñeiro».
De neno a traballador con 13
O 28 de marzo do mesmo ano que comezou a Guerra Civil naceu Amancio Ortega, nunha familia humilde. Vivía entón na localidade de Busdongo de Arbás, León, onde o seu pai traballaba como ferroviario, unha profesión que fixo á familia cambiar de destino varias veces na súa vida. Tolosa (San Sebastián) foi a cidade á que chegou Amancio Ortega cando tiña tres meses, e viviu ata 1944, ano no que se inaugurou o tramo da liña que unía Zamora con Galicia. Ortega contaba con 8 anos e aos 13, por necesidade, púxose a traballar.
Primeiro na camisería Gala, onde distribuía camisas de seda bordadas coas iniciais dos clientes máis podentes. Un deles era Pedro Barrié da Maza, a quen o rapaz levou ao seu domicilio una desas pezas e o banqueiro deulle unha propina coa que comprou as primeiras tesoiras e patróns.
O seu segundo traballo foi na Simpática, onde foi dependente e encargado. Alí traballaba cos seus dous irmáns, Antonio e Josefa, e tamén coa que fose a súa primeira muller Rosalía Mera. Foron anos de bos recordos. A cabeza de Ortega non paraba de pensar e aí impulsou o embrión de Inditex . A casa da súa cuñada Primitiva converteuse nun taller, no que durante as fins de semana estudaban como aproveitar a tea. Sacaban a mesa e pintaban no chan os patróns de bátalas rosas guateadas, que levaban un ribete azul no pescozo e que vendían a metade de prezo do que había no mercado. A Ortega e á súa familia uníuselles José Antonio Caramelo, un amigo cunha faceta moi comercial.
O primeiro que coseron Rosalía Mera e Primitiva foi un cuco para bebés, tamén de boatiné.
«Tiñan forma (ombros, cintura, cadeiras) e causaron furor», explicaba un mozo Javier Cañás Caramelo, sobriño de José Antonio. O labor comercial foi moi intensa -«Fixen máis quilómetros que o tren vendendo batas de GOA», declarou nunha recente entrevista Javier Cañás- e desde o primeiro momento o máis importante era a atención ao cliente. Se había algún inconveniente, solucionábase e punto.
Un persoal de 30 persoas
Da rúa San Rosendo fóronse á rúa Noia, onde o taller daba emprego xa a unha trintena de persoas. Confeccións GOA (criptómino investido coas iniciais de Amancio Ortega Gaona) constitúese en 1963 con 5.000 pesetas. A metade ponas o seu irmán e a outra metade Ortega cun crédito que tamén lle presta o seu irmán. Despois á Moura, na Grela, e de aí ao polígono industrial de Sabón.
Todo se sucede demasiado rápido. Primeiro venderon para outros, despois, en 1971, decidiron abrir unha tenda na rúa Torreiro co nome de Sprint (non foi demasiado ben; logo converteuse nun Zara, hoxe é un Lefties), e catro anos máis tarde inaugurouse o primeiro Zara, na rúa Juan Florez. O nome dese primeiro establecemento deu moitas voltas porque Ortega realmente lle quería chamar Zorba, en referencia á película de Michael Cacoyannis, protagonizada por Anthony Quinn e Irene Papas. Pero non puido ser porque o nome xa existía na Coruña (non está claro se era unha cafetería ou unha zapatería) e estaba rexistrado. Así que se elixiu Zara e punto. Non se lle deu máis voltas. A compaña seguiu crecendo e en 1985 constitúese Inditex, que hoxe se eleva como a primeira multinacional téxtil do mundo.
Saíu a Bolsa o 23 de maio do 2001, e o prezo das accións se fixaron en 14.70 euros. O primeiro día de cotización pecharon a 14,70. Din os que nese momento estiveron con el que ese fito supuxo unha transformación a nivel persoal do empresario, que tomou conciencia do volume de patrimonio conseguido.
Ao touro polos cornos
Serio e responsable, Amancio Ortega non deixa engordar os problemas. Dá oportunidades ao que as quere, sen que signifique que se despreocupe da súa actuación.
Todos os entrevistados para a realización desta reportaxe coincidiron en sinalar que traballar na compaña entusiásmalle, home de ideas claras e, segundo algún dos seus achegados, cunha intelixencia fóra do normal. Segue o seu instinto e prefire a práctica á teoría económica. Canto vale a compaña para Ortega? «Ninguén pode saber o que gocei creándoa», díxolle nun momento a un novo empresario que, sen coñecelo de nada, pediu unha entrevista con el. «E resulta que o home me dixo que puxese a hora e o día. Eu? Teraa que pór el».
Ortega é competitivo, polo que non lle gusta perder. Tampouco diñeiro. El con José María Castellano -hoxe conselleiro de importantes compañas internacionais- fixeron un tándem perfecto durante tres décadas. A relación fracturouse coa perda da compra de Unión Fenosa por un grupo de empresarios galegos entre os que se atopaba Ortega. Castellano -de retirada xa en Inditex- estaba previsto que fose o presidente da compaña. Posiblemente unha serie de malentendidos e o fracaso da operación fixo que tantos anos de amizade diluísense. Hoxe, anos despois daquel suceso, o que fose man dereita de Ortega di: «Traballei durante 31 anos con el e é un home que marca. É un gran empresario. Demostrouno sempre. Cando houbo que arriscar, arriscou». Ao ser preguntado por algún dos momentos máis difíciles nos inicios de Inditex, Castellano lembra a chegada dunha gran crise cando a compaña estaba a despegar. «Vendiamos a terceiros e non nos pagaban Que como o solucionamos? Fixemos fortes descontos e así conseguimos ter liquidez».
Amancio Ortega e José María Castellano son hoxe veciños do mesmo barrio da Coruña. ven, saúdanse, e parece lóxico pensar que a ambos lles virán recordos.
A cidade protéxeo
O empresario non se prodiga en actos sociais. Por ser rigorosos, non vai a ningún. Pódese dicir que el está só onde quere estar. Sen máis. Véselle pola rúa Real paseando en Nadal, no Club Financeiro, no Náutico, en certos restaurantes que non teñen reservados. A cidade, tamén por ser rigorosos, protéxelle e déixalle vivir como el quere. Sen darlle a lata.
Ao empresario non lle gusta perder o tempo, o que non quere dicir que tome as decisións rápidas e sen reflexionar. Ten unha intensísima relación co seu equipo directivo, en especial con Pablo Isla, presidente de Inditex, e con José Arnau, vicepresidente executivo de Pontegadea.
Está preto de ambos. Aínda que poida parecer irracional, Ortega ten un despacho na fundación que leva o seu nome que xamais utilizou. O seu sitio está en Zara señora, entrando, onde se ve a primeira mesa e cadeira, xunto co resto do equipo. Alí séntase co seu xornal, que aínda que xa o trae lido e comentado -todas as mañás almorza e le a prensa cun grupo de colegas entre adóitanos estar Julio Rodríguez, Fernando Martínez, Isidro Cotos, Antonio Sieira..., cos que o fútbol parece que é outro tema de conversación-, sempre pode facer algunha pregunta. Interésalle todo o que ocorre ao seu redor, no mundo.
Ortega enfádase? Si
Á pregunta, algunha vez viu enfadado ao xefe?, todos os consultados responden que non. Pero algún recoñece que si o viu enfadado e sempre por motivos de traballo. Outros advirten que sen carácter xamais tería podido chegar todo o máis alto no mundo da empresa.
«Poderíase ter feito mellor? Como puidemos cometer este erro? Por que non o fixemos ben?». Esas son algunhas das frases propias del neses momentos de enfado. Pero sempre con educación. É cordial, e mesmo cariñoso cos seus máis próximos colaboradores. Tamén cos amigos. Un deles é Ramón Reñón, director xeneral adxunto ao presidente Pablo Isla. Traballa desde sempre con Ortega. Levou a expansión da área inmobiliaria das tendas de Inditex, os arrendamentos, etcétera.
Na compaña ten a outra xente moi próxima que pode acompañalo ao comedor de empregados e din que Ortega paga como uno máis.
As lentellas, un gran menú
Unha dos seus costumes é ir cear as fins de semana con Flori, a súa esposa, e outras dúas parellas conformadas polo doutor José Machuca e o notario Francisco Ordóñez e as súas respectivas mulleres.
Ao empresario gústalle a comida tradicional, a normal. Lentellas, ovos fritos, cocido... Isto é o que lle gusta. Traballar e navegar tamén. Ir coa tripulación a adquirir provisións para os barcos. Acaba de vender un que estaba ancorado en Galicia pero comprou outro, que chegará en poucas semanas. O Drizzle (orballo en inglés) atópase en Saint Tropez. Ao cabo do ano adoita pasar navegando algúns días de vacacións, esas que durante anos non gozou porque non sentiu necesidade.
A familia, o seu refuxio
A familia é o seu verdadeiro refuxio. Adoraba á súa nai. «Recordo -confesou á xornalista Covadonga Ou'shea- que un día a levei comigo a Marbella , no meu avión, e mirábame con esa admiración que só unha nai pode expresar: Pode ser leste o meu Choliño?» Cando xa de maior estivo enferma, Ortega ía vela moi a miúdo a un piso na Cidade Vella, localizado no mesmo edificio onde vivía a súa irmá Pepita , «a que me quere coma se fose un extraterrestre», revelou nalgún momento.
Loli, a súa sobriña e muller de Juan Carlos Rodríguez Cebrián, é alguén moi especial. Ela é filla do seu irmán Antonio e de Primitiva Renedo. Ortega tivo outra irmá da que se coñece menos. Chamábase Pilar e tivo unha filla co seu esposo Jaime á que lle puxo de nome Pilar . Tiña unha tenda na contorna da estación de autobuses que fornecía as primeiras batas de GOA.
Amor e admiración
Flora Pérez Marcote é unha esposa que, din os que a coñecen, sente amor e admiración por Amancio, como lle chama, aínda que ás veces se lle escapa e refírese a el polo apelido. Flori é moi faladora e coñece a importancia de que Inditex estea radicada en Galicia. «Chochea polo seu neto, o neno de Marta», un rubiales con rizos moi inquieto que é capaz de cambiar o rexistro de castelán a inglés sen ningún problema.
O cariño de Ortega viuse mil veces fotografado dándolle un bico a Marta, arrechuchándola, falando con ela durante unha competición hípica en Casas Novas. Marta Ortega é a que máis vinculada está á compaña, onde traballa e onde este ano 2017 estrear na xunta de accionistas.
Unha vez á semana -os mércores, case sempre- é obrigada a visita de Ortega casa de Sandra, a súa filla maior, a que coida e faise cargo de Marcos, nacido cunha parálise cerebral. Ela, casada e nai de tres novos (dúas nenas e un neno), herdou ese espírito social que lle facilita situar á Fundación Paideia nun centro de referencia para persoas con deficiencias.
«Ortega e Sandra teñen un trato e un cariño extremo. É un pai protector, e demóstrallo», comenta unha persoa que coñece moi ben a ambos.
Algúns empresarios consultados que puideron falar con el coinciden ao sinalar que Ortega cre que cada tropezo que atopas no camiño da vida ábreche unha nova porta e dáche unha nova oportunidade. Javier Cañás confesou que cando deixou Caramelo pasouno mal e recorreu a Ortega para pedirlle consello. «E díxome: Javier tira para adiante». Varias veces víuselle a Ortega facendo o Camiño de Santiago, e pasando desapercibido fixo a cola correspondente para entrar na catedral. Se aquel «non lle fío máis, señora Josefa», marcoulle, non o fixo menos unha grave enfermidade que superou e da que fala como unha das súas experiencias de vida.
A fin de semana pasada estivo en Casas Novas, por onde pasaron familia e amigos. Algúns deles volverán verse en Nadal. Pasaraa en familia, onde estarán os irmáns de Flori. Algúns deles cun gran peso na organización da multinacional como Jorge, responsable de Massimo Dutti, e Óscar, de Zara. Ambos son tan discretos como o seu xefe.
Mentres, Inditex, con case 163.000 empregados, seguirá a súa marcha. Abrirán puntualmente as súas 7.405 tendas localizadas en 94 países, e ás que hai que sumar as vendas en liña que xa se xeneralizan en 45 mercados.
O DNI
Nacemento. O seu horóscopo é Aries. Naceu o 28 de marzo de 1936 no seo dunha familia moi humilde. Aos 13 anos comezou a traballar e hoxe con 81 vai todos os días á oficina
É normal. O único que diferencia a Ortega dunha persoa da rúa é a súa fortuna. Polo demais, gústalle estar coa familia, gozar dos amigos e traballar. Encántanlle as lentellas e os ovos con patacas.
PARA SABER MÁIS
