La Voz de Galicia

Investigadores de oito países tratan de desenvolver un filtro que capture estes residuos antes de que cheguen ao mar

e. abuín

A proliferación de plásticos e microplásticos en mares e océanos constitúe unha das principais ameazas ambientais na actualidade. Como tamén o é a proliferación de medusas, que xa causaron estragos en granxas mariñas de Europa. E, con todo, esa praga natural recorrente pode empregarse para combater aqueloutra causada pola man do home e a mala xestión dos seus desperdicios. Esa é, polo menos, a idea que moveu a un consorcio de 15 institucións científicas de oito países, que están coordinadas polo Centro de Investigación Marina Geomar Helmholtz (Kiel), a buscar unha «solución gelatinosa á contaminación por microplásticos ».

O proxecto, denominado GoJelly, está financiado con seis millóns de euros pola UE e parte da base de que a mucosidad das medusas captura de forma eficiente as partículas de plástico . Por iso tratan de desenvolver e probar un filtro elaborado con moco de augamar. Esta parte do traballo corresponde á Universidade de Haifa, en Israel. A idea é instalar ese biofiltro en depuradoras de augas residuais ou nas fábricas nas que se produce ese material, de forma que se impida que se disemine por todo o océano este tipo de residuos, que xa se atoparon mesmo no xeo mariño que flota no océano Ártico. 

Pero non é esa a única utilidade que os participantes no programa ven nas medusas. Á parte de servir de arma na loita contra a contaminación ambiental por plástico, tamén poden ser empregadas como fertilizantes na agricultura e, sobre todo, na acuicultura, o que contribuiría a resolver a excesiva dependencia do peixe salvaxe na alimentación das especies de crianza. «Os peixes nas granxas acuícolas son alimentados con produtos da pesca extractiva, o que non contribúe a reducir o problema da sobrepesca. Empregar medusas como alimento sería máis sostible e contribuiría a protexer os stocks salvaxes», expoñen os investigadores. 

E non só os peixes de acuicultura poden alimentarse de augamares. Tamén o home pode incluílas na súa dieta. Os chineses levan facéndoo 1.700 anos. A final de contas é un produto baixo en calorías e alto en proteínas. Que non se consuman de forma xeneralizada é unha cuestión cultural. Os participantes en GoJelly están convencidos de que, se se consegue dar cun produto final de consumo menos viscoso, lograríase unha maior aceptación. Iso é, precisamente o que están buscando a Universidade de Kiel e a ESF (European Science Foundation), de Francia . De feito, entre os obxectivos do proxecto está a elaboración do libro de cociña GoJelly, que recollerá receitas que teñen medusas entre os seus ingredientes. E por iso de que se trata dunha cuestión cultural, tamén está previsto publicar un libro infantil co que se trata de sensibilizar e familiarizar coas augamares aos padais desde unha idade temperá.

Non se acaban aí as posibles aplicacións das medusas. O seu corpo contén coláxeno, unha sustancia moi demandada pola industria cosmética, co que tamén pode ser aproveitada para cremas faciais e outros produtos de beleza. 

Desenvolvemento dun modelo que permita predicir as pragas de augamares

Pouco ou moi pouco coñécese do ciclo de vida das medusas. Non se investigou demasiado, por iso é polo que sexa case imposible predicir cando e por que pode aparecer unha praga de augamares. «Isto é o que queremos cambiar, de forma que poidamos REVISAR intervir antes de que as medusas acaden as costas», sinala Jamileh Javidpour, coordinador do proxecto.

É por iso que, ademais de buscar a utilización de medusas como fonte de solucións innovadoras para combater o lixo mariño e incluílo na dieta de peces e humanos, os participantes en GoJelly tamén tratan de avanzar nas ferramentas de predición temperá de pragas de augamares. Diso ocúpase a Universidade de Ciencia e Tecnoloxía de Noruega , que intenta «avanzar en modelos analíticos para predicir as floraciones de especies importantes de medusas dentro de grandes ecosistemas mariños», tanto no mar Mediterráneo, como no de Noruega , o mar do Norte, o Báltico e o Atlántico oriental.

O proxecto, financiado no programa marco Horizonte 2020, concluirá no 2021 e atópase agora xusto no seu ecuador. Segundo os plans dos promotores de GoJelly, os produtos prototipo serán probados en tres mares europeos distintos: no Báltico, en augas norueguesas e no Mediterráneo. Encargaranse diso tanto a industria como os propios pescadores.