Patrocinado por Patrocinadopor

Da conquista galega ao ocaso: por que se van os barcos de Terranova?

L. VIDAL REDACCIÓN / LA VOZ

SOMOS MAR

Propia

O mítico caladoiro sofre unha sangría sen freo. Un mar de burocracia afoga aos pescadores, que saen fuxindo

25 ago 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Dos anos dourados da pesca de bacallau, alá polos 50, á escaseza de capturas por sobrepesca a finais dos 70, pasando pola veda desta especie en 1992, ou a famosa guerra do fletán, na que Canadá e España protagonizaron unha guerra polos dereitos de pesca, a historia do caladoiro de Terranova escríbese con luces e sombras.

Hoxe a flota galega dos Grandes Bancos vive un dos seus momentos máis escuros. «Somos moi competitivos, estamos moi ben preparados, pero por motivos alleos a nós estamos perdendo capacidade económica, postos de traballo, de xeito que estamos a punto de perder un escenario que foi clave, aquel recuncho do mundo que nos acolleu tras saír de Namibia», laméntase Francisco Rial, membro dun colectivo de tripulantes agrupados na Asociación Eu vivo dá pesca. «As Malvinas non están ben. África tampouco atravesa un bo momento. A este paso non nos vai quedar a onde ir».

A flota menguante

No seu día foron 39 arrastreiros conxeladores. Non fai tanto, no 2013, a cifra habíase reducido en catorce unidades. Había vinte e cinco barcos que faenaban nesas frías augas e que operaban no porto de Vigo. Hoxe só quedan doce. «Son trece menos, a un promedio de catro desembarcos e unha media de tres días desembarcando, imaxina cantos postos de traballo quedaron no camiño, canta xente do sector do transporte, da industria do frío, que se resente por esta fuga».

E non. Este abandono non ten nada que ver coas especies que capturan. Porque habelas, como as meigas, haylas. «O caladoiro está mellor ca nunca. E a proba irrefutable é a duración das mareas. Antes os arrastreiros conxeladores podían botar catro, cinco ou ata seis meses fóra; agora botan un promedio de dous ou dous meses e medio entre marea e marea».

É o tempo que necesitan para encher as súas adegas, de fletán negro, gallineta atlántica, bacallau ou platusa. «Hai tanto peixe que ás veces parecemos frota do Gran Sol». Non falta mercancía. E tampouco mercado. «Está moi ben valorada, ten moi boa aceptación, tanto a nivel nacional como no continente asiático».

Entón, por que tantos barcos cambiaron Galicia por Aveiro, na veciña Portugal? O país luso antóllase un escenario máis amable, que lle gañou a partida ao noso país como referencia á hora de marcar o prezo do produto. «Estamos sendo deslocalizados», resume Rial.

A orixe deste éxodo masivo hai que buscalo nunha modificación normativa que incrementou a presión inspectora. «Hai seis anos as autoridades españolas aprobaron un programa de control para desembarcos regulados pola NAFO (Organización de Pesquerías del Atlántico Noroeste), moi exhaustivo, extenuante, presionados imaxino á súa vez pola Comisión Europea. Pero é que nos están a vixiar ata con drons».

E no país veciño, segundo contan os afectados, o regulamento non se aplica dun modo tan estrito. Tampouco no Canadá, onde tamén son obxecto de inspeccións. «Alí o pase de tolerancia, que é como se lle chama á estimación do peixe que levas a bordo respecto do que desembarcas, ten unha marxe de erro do 20 %. En España só é dun 10». Non é a única diferenza. «Ao contrario que na normativa canadense -explica o portavoz deste colectivo- en España non existe o concepto warning, unha advertencia previa, un aviso. Aquí se usas mal o factor de conversión -porque todos somos humanos- directamente tes unha multa». Pero non é o pagamento da sanción o que máis temen. Han de enfrontarse a un proceso contencioso «longo e custoso», e peor aínda, «méteste nun histórico de infraccións que fan que o teu barco teña unha análise de risco alto, e, polo tanto, máis presión amais aínda».

Vixiados ao milímetro

En que se fixan con lupa? «Pois en todo», contesta Rial. «Miran o etiquetado, a apertura de caixas, a posición do buque, o factor de conversión, o precinto das bodegas, a documentación, o diario de pesca... Sen dúbida, é o caladoiro máis controlado. Pero é que a lista é tan grande que é imposible que non se produzan discordancias».

Séntense, denuncian, como delincuentes na súa propia casa. «Se descargásemos no Canadá, non teriamos tantos problemas. Non levamos cocaína nin andamos ás escondidas. Anunciamos a nosa chegada a porto con dous días de antelación, e ás veces, con 33 homes a bordo, tes que agardar na baía non sei canto tempo porque o inspector non está no porto. É unha vergonza. Son situacións moi incómodas», engade Rial, cansado de ver como se atrasan as descargas.

«Parece que temos que estar demostrando a cada minuto a nosa inocencia, cando no 90 % dos casos son erros humanos, porque un mariñeiro ás cinco da madrugada identificou mal unha caixa ou marcou mal unha especie». O mesmo ocorre, asegura, cos puntos de inspección fronteiriza, que son «demasiado lentos».

Sobre a posibilidade de abrir unha vía negociadora coas administracións implicadas, móstrase pesimista: «As armadoras teñen medo a denunciar a situación. Por se quedan sinaladas».

Desde Eu vivo da Pesca queren deixar claro que non se opoñen a someterse a inspeccións, pero non desta forma. «É unha loucura. Tense que rebaixar este nivel de presión. Parece que queren que cansemos e abandonemos todo».