La Voz de Galicia

A onda xélida non frea ás mariscadoras que saen á area con cada marea baixa

Mila Méndez
Xornalista Ana Gerpe

Cada vez que a marea vén baixa na ría do Burgo (A Coruña), Teresa Ramiro se rearma con toda a roupa que pode para ir traballar. Dá igual que ventee, trone ou que a auga conxele o corpo. Como mariscadora con 30 anos de experiencia ás súas costas -agora ten 60- sabe que o mar é o seu único xefe. Elas só descansan con marea alta. Nin os temporais nin unha onda de frío son escusa para quedar en casa. Se o fan, non cobran. «Estes días son horribles. Como aguantamos? Botándolle pulmón», sorrí coa súa confesión.

Os berberechos búscaos arrastrando os xeonllos sobre a area. Para as ameixas escarba coa pinza. Tampouco se pode abrigar moito, necesita mobilidade, e as luvas non deteñen a auga. «Na ría vai un frío diferente, penetra no corpo e xea ata os pensamentos», describe cunha abraiante facilidade literaria. Son moitas mareas baixando ata o areal que circunda Santa Cristina, en Oleiros. «Aquí, cando o mar comeza a baixar, fórmase unha néboa espesa e volátil que te paraliza. Non sentes a circulación, aínda que metas as mans debaixo dos sobacos. Sobre todo, as puntiñas dos dedos. Supoño que debe ser así como se senten os montañeiros», pensa.

Máis ao sur, no Grove, Puri Díaz relata unha historia case análoga. Só cambia a ría. Esta mariscadora, tamén bloguera, faena na «seca» arousá. «Os peores días foron os de Nadal. Traballamos de madrugada, empezabamos ás cinco, para aproveitar a baixamar. Iamos todas con lanternas na cabeza, como os mineiros. Facía tanto frío que ata me custaba andar. Conxélache», conta Puri.

Na mesma ría, pero no outro lado, o de Barbanza, traballa Susana Silva. É mariscadora do montón en Cabo de Cruz (Boiro). «Sacúdome as mans contra o corpo e póñome moita roupa. Nos pés, dous pares de calcetíns térmicos. O malo é que sempre están na auga, como as mans. Nada che illa por completo», asegura Susana. Con todo, hai contextos peores. «O que si non soporto son os raios. Eses si que me dan medo», conclúe Puri.

Hipotermias e desmaios, dúas das consecuencias de traballar baixo cero no mar

Aínda que a crise e a falta de emprego noutros sectores animou a moitos homes a buscar unha praza no marisqueo do montón, leste segue sendo un sector dominado polas mulleres. Algunhas traballan na area, outras se meten ata o pescozo na auga, depende da técnica que empreguen. «Este ano fíxenme un traxe de neopreno a medida. Foron 200 euros, que custa moito gañalos, pero non ten nada que ver co traxe de goma. Agora non se filtra a auga. Ao rematar, cando mo quito, saio pingando, pero pola suor», destaca Puri Díaz, mariscadora do Grove.

En Boiro, Susana Silva admite que están acostumadas traballar con temperaturas baixas. Con todo, «facía tempo que non pasaba tanto frío», resalta. Os vahídos e as hipotermias son un denominador común. «O ano pasado se desmayó unha compañeira. Aínda que leves botas ata a íngua, a auga conxelada penetra. Se por amais fai vento e chove, é aínda máis molesto. Tes que loitar por sosterche de pé», di Puri. Teresa Ramiro ten tres hernias e artroses. «Traballas aterecida de frío. Hai veces nas que te mareas», admite a mariscadora, natural de Culleredo. «Aínda así, prefiro a ría do Burgo á de Corme, que é ben bonita, pero se esta xa é fría...», resta ferro ao asunto Teresa .

Cando Puri empezou neste traballo «pensaba que se detiña o marisqueo en condicións meteorolóxicas extremas, como fan os mariñeiros. Pronto me dei conta de que non. Somos libres, para o bo e para o malo», desliza a mariscadora.