Patrocinado por Patrocinadopor

A baixura, disposta á insubmisión

e. abuín REDACCIÓN / LA VOZ

SOMOS MAR

Martina Miser

Responsable de menos do 5 % dos descartes, cre que está condenada a desaparecer se non se lles exime das cotas

19 novs 2018 . Actualizado ás 05:00 h.

«Tranquilos, que a flota non vai ter que quedar amarrada». Non fai nin un mes que Joãou Aguiar Machado, director xeral da DG-Mare (Asuntos Marítimos e Pesca), trasladou esa mensaxe aos entón presidentes das federacións de confrarías galega e de Pontevedra, Tomás Fajardo e José Antonio Gómez Castro, para acougar a desazón da flota artesanal ante a chegada da obrigación de desembarco -que lida ao revés é a prohibición dos descartes-. Pero hai en Galicia un devandito escatolóxico que remata en «agarrado a un pau de millo» e, a menos de dous meses de que sexa imperativo traer a porto todo o que se pesque das especies suxeitas a cota, na baixura rende a desazón.

«Non quero nin pensar que pode ocorrer alá por febreiro, cando se esgote a cota de caballa e un barco de, por exemplo, enmalle, teña que quedar amarrado a porto por ser susceptible de capturar esa especie», expuxo Fajardo no Congreso sobre Sostibilidade Social e Económica Pesqueira que se celebrou a semana pasada na Coruña. «Din que iso non vai suceder, pero non como se vai solucionar», engadiu.

E así está, sumida na incerteza, unha flota, a artesanal, que é, asegura, a que máis difícil o ten para cumprir con ese imperativo da política común de pesca (PCP). Máis complicado porque o seu volume de descartes non dá como para montar unha «fábrica de fariña de peixe ou de cosmética», ironizou Fajardo, e porque tampouco é, precisamente, o segmento máis boiante en cotas.

Desobediencia

Pois xa llo poden ir aclarando, porque a baixura está disposta á insubmisión. A desobedecer a prohibición de descartes. Así o manifestaron un 85 % dos profesionais enquisados polo equipo da Universidade de Santiago de Compostela que, dirixido polo profesor Sebastián Villasante, cuantificou o impacto da obrigación de desembarque na pesca artesanal de Galicia: «Gran parte dos pescadores artesanais (85 %) non mostra ningunha disposición a aceptar a obrigación de desembarco (OD)». Un colectivo que, ademais, está convencido de que, se non se toman medidas valentes e contundentes, a baixura desaparecerá. Segundo ese estudo, máis dun 60 % cre que a súa aplicación «vai significar o abandono da actividade pesqueira».

A única posibilidade de que os artesanais entren polo aro dos descartes radica no cambio do sistema de TAC (totais admisibles de capturas) e cotas, das que mesmo, suxiren, este segmento de flota debería quedar á marxe. A promoción da pesca artesanal e o aumento das excepcións de mínimos son outros dos incentivos que identifica o estudo.

Segmento desatendido

Sen dúbida, a baixura non supón un problema en canto á xeración de descartes, ese peixe que se devolve morto ao mar. E se caeu no mesmo saco que as flotas industriais é, segundo defenden Villasante e o seu equipo, porque ninguén en Europa prestou atención ao impacto deste segmento de flota. O grupo da USC, que si o fixo, estima que é de entre un 0 e un 5 % do volume total de capturas nas especies estudadas, que son xarda, pescada e raia. A pesar desa escasa incidencia, terá que pagar os pratos rotos. E ben caros, pois o equipo calcula que a perda económica da flota que captura aquelas variedades será de 60 millóns de euros ao ano. Iso, sen efecto dominou. Caerán os impostos que se pagan e haberá máis para cobrar o paro. Bastantes máis, dado que Villasante e o seu equipo cifran en case 3.000 pescadores o impacto directo, que, se se multiplica por catro para estimar familias, o total guinda 10.800 persoas. Iso sen contar os efectos inducidos sobre o resto das actividades económicas que provén ou demandan bens e servizos procedentes da pesca artesanal.

E todo isto nun sector que xa descartou moitos pescadores, da orde do 20 % entre o 2004 e o 2014, e que adelgazou nun 17 %, segundo datos do citado estudo encargado pola Federación Galega de Confrarías.

Sesenta millóns de euros e 3.000 pescadores: posible factura na flota artesanal

De como un debate «na taberna global que son as redes sociais» se converteu en norma

Un día, o cociñeiro británico Hugh Fearnley-Whittingstall subiu a un pesqueiro no mar do Norte e quedou pampo pola cantidade de peixe morto que se devolvía ao mar. E ao regresar do periplo contouno na «taberna global que son as redes sociais», pero xeneralizando e sen pararse a valorar matices. O caso é que conseguiu que o escoitasen e en pouco tempo logrou 870.000 firmas en 195 países (curiosamente, porque recoñecidos hai 194). Así resumiu Antonio Basanta, xefe de gabinete da Consellería do Mar, o xerme da obrigación de desembarco: unha charla de taberna que chegou a oídos de Bruxelas , pero na que non se deixou intervir ou non se quixo escoitar ao pescador.

Porque se Hugh, en lugar de ir ao mar do Norte a pescar, viñese a Galicia e comprobase que nas súas lonxas se comercializan ata 270 especies, talvez a cousa cambiaría. «Pero se ata vendemos a lagostilla, que é unha cigala con tamaño de camarón! Que máis queren que fagamos rendible? As pedras que veñen na rede para asfaltar estradas?», salientou Basanta.

O FEMP non é unha solución

Leste avogou por un cambio na xestión cara ao control por esforzo pesqueiro, dado que «o veto aos descartes cos TAC vén a ser como a cuadratura do círculo, ou sorber e soprar a un tempo». E Galicia xógase demasiado como para que a única solución que apunten desde Bruxelas sexa que dispoñen de fondos FEMP (Fondo Europeo Marítimo Pesqueiro), «coma se fosen o bálsamo de Fierabrás». Xógase tanto como 161.000 euros por barco de arrastre, co que a perda de produción desa flota galega no caladoiro do Cantábrico Noroeste sería de 15 millóns de euros.