Seis profesionais do sector analizan a situación nos xulgados de Lugo
18 abr 2021 . Actualizado ás 05:00 h.«Lugo vai un paso por diante no que respecta á inclusión da muller na Xustiza». Esta foi a conclusión unánime do coloquio celebrado na Audiencia Provincial de Lugo, ao que acudiron seis mulleres en representación de varios dos segmentos profesionais relacionados co mundo xudicial. Quixeron compartir os seus puntos de vista Carmen Varela, letrada da Administración Pública e secretaria coordinadora; Lucía Girón, fiscal, Olalla Díaz, xuíz decana dos xulgados de Lugo; Ana Rosa Pérez Quintana, maxistrada da Sala Segunda do Penal da Audiencia de Lugo; Ana Stock, procuradora; e Carmen José López Rodríguez, avogada.
Para todas elas, a presenza de mulleres no mundo xudicial é «unha gran noticia que vén observando desde hai xa varios anos». Moitas delas contan que, tanto nos seus anos de estudo de Dereito e no seu acceso á carreira profesional, a maioría feminina era «ata do 65 %», comentaba Díaz. «Esta tendencia xa é imparable», explicaba Pérez, e é que a entrada masiva de mulleres nos xulgados é «o maior cambio desde hai 30 anos», dicía Varela. Todas coincidían, con todo, en que a conciliación familiar e persoal segue sendo un dos deberes pendentes no sector, sobre todo no privado, xa que no público «as garantías son maiores», dicía a fiscal. «Os coidados seguen sendo cousa de mulleres», explicaba López. Mostrábanse de acordo tamén coa xuíza decana, que explicaba que «para moitos nenos, a súa nai non é a xuíza, a súa nai é a súa nai, e iso é difícil de xestionar».
As referentes, clave
Outro punto no que coincidían é o de entender vos éxitos das súas compañeiras como un triunfo colectivo. «Ter unha Fiscal Xeral do Estado muller é un empuxón enorme para nós, por exemplo», explicaba Girón, fiscal ela mesma. Mencionaba Olalla Díaz a María Josefa Ruiz, quen foi, no ano 2000 e durante dous mandatos, a primeira presidenta dunha Audiencia Provincial, precisamente en Lugo. «Estas mulleres son exemplos a seguir para nós», dicía. O seguinte paso, segundo coincidían varias delas podería ser a presidencia do Tribunal Supremo, ou mesmo de novo a da Audiencia de Lugo. «Por que non?» -comentaba Ana Rosa Pérez- «Hai mulleres moi válidas».
Con respecto ao trato coas persoas alleas á xudicatura, a avogada e a procuradora explicaban que non sempre era doado. «Nalgunha ocasión tiven que chamar a un compañeiro home para que falase cun cliente, porque non se fiaban de min», contaba Carmen López. Varela, pola súa banda, explicaba que «ás letradas do Estado chamóusenos moitas veces ‘as secretarias do xuíz'. Eu nunca hei visto que a un letrado lle chamasen ‘o secretario da xuíza'», comentaba.
A conclusión final do encontro puido explicala Ana Stock, a procuradora. Analizando o «teito de cristal» ao que se enfrontaban as mulleres do sector, concluíu que «o problema pendente está arriba, no acceso aos postos de poder, e abaixo, coa educación dos mozos».
«Os bufetes de avogados prefiren a un home casado e a unha muller solteira»
A pesar das diferenzas de opinións que puidese haber entre elas, coinciden nunha cousa: Todas elas viviron experiencias desagradables relacionadas co seu xénero. As dúas profesionais máis relacionadas co mundo privado, Carmen López e Ana Stock, explican que as reunións cos seus clientes deixaron, en ocasións, experiencias difíciles de entender. «Eu recoñezo que recibín comentarios que os meus compañeiros homes xamais terían recibido», conta López, avogada. «Moitas veces chámanche ‘guapa' sen coñecerche de nada. Eu xa opto por facerme a xorda, pero ese tipo de cousas non me gustan nada», explica Stock, procuradora. A ese respecto, Lucía Girón, a fiscal presente no coloquio, que «está claro que os bufetes e os colexios de avogados prefiren a un home casado, coa súa vida feita e organizada, e a unha muller solteira, sen ataduras e sen máis traballos que o seu, digamos».
A anécdota máis rechamante, con todo, contouna Carmen Varela, letrada da Administración Pública e secretaria coordinadora. Pouco despois de acceder ao seu posto, preto do 1995, tivo que acudir xunto a unha compañeira a un rexistro nun prostíbulo, «para dar fe como representante do ente público», explica. Unha vez alí, varias das mozas que traballaban no establecemento foron retidas pola Garda Civil, e apartadas ao carón da estancia. Un dos axentes, ao ver á súa compañeira, dirixiuse a ela dicíndolle «¡Ti! Coas demais», tras confundila cunha das prostitutas. Sen culpar ao axente, Varela comentou que «esa era a situación por entón».
Carmen López, avogada: «Fan falta máis referentes femininas no sector»
Das opinións máis clarificadoras da situación da muller na Xustiza foron as pronunciadas por Carmen López Rodríguez, unha avogada especializada no mundo empresarial. Ela foi a primeira en mencionar a necesidade de referentes para as novas xeracións de avogadas, fiscais ou xuízas, xa que «é importantísimo saber que hai figuras femininas que tiveron éxito, e que se poden seguir os seus pasos polo camiño que elas xa andaron». Ademais, insistiu tamén o o «prexudicial» que pode resultar un embarazo para unha muller do seu sector. «Nótase moito. Ata a década dos 30, vesche rodeada de mulleres nas empresas, pero a partir de aí, conforme van tendo fillos, vanse quedando atrás. É un parón na carreira de todas elas».
Ana Stock, procuradora: «A Xustiza é tamén un reflexo da sociedade»
Ana Stock Bermúdez é procuradora. Esta figura, en ocasións confundida coa avogacía, baséase en representar aos clientes ante o tribunal de forma legal. Non se dedican a defender nin a interrogar, senón a facer cumprir todos os parámetros necesarios para presentarse a un proceso xudicial. Para ela, «a Xustiza é un reflexo da sociedade, e tamén con respecto á situación da muller». No ámbito privado, co que ela tivo máis relación que as súas compañeiras maxistradas, fiscais ou letradas, cre que as mulleres non están tan protexidas como no público. Conta, tamén, que viviu situacións con clientes «que non pasasen se fose home». Os malentendidos, as dúbidas e a desconfianza son máis habituais sobre as profesionais mulleres, di.
Ana Rosa Pérez, xuíza: «Os meus fillos criáronse nun xulgado»
Ana Rosa Pérez Quintana é a única maxistrada da Sala Segunda do Penal da Audiencia Provincial de Lugo. Cunha longa traxectoria, desde o ano 1998, explica que «a conciliación segue sendo un dos deberes pendentes coas mulleres do sector, e iso que antes era aínda peor». Conta unha anécdota na que, nunha ocasión, chegou a ver a unha compañeira traballando en pleno hospital, co computador portátil, mentres tiña a un familiar ingresado. Para ela, unha das causas destas circunstancias é que «as mulleres nunca nos expuxemos a opción de delegar traballo, así que nos acabamos ocupando de case todo». No seu caso, chega a dicir que «os meus fillos se criaron nun xulgado, xogando ao meu lado mentres eu traballaba». A educación, di, «será a clave do cambio».