«Hai que diferenciar depresión de tristeza»

María Guntín
maría m. guntín LUGO / LA VOZ

LUGO CIDADE

ÓSCAR CELA

O psiquiatra lucense Francisco Vidal-Pardo reflexiona sobre os suicidios, a venda de antidepresivos, o Nadal e os efectos da inquedanza

08 ene 2019 . Actualizado ás 13:43 h.

Francisco Vidal-Pardo, (Lugo, 1946), é un psiquiatra lucense que leva máis de 50 anos en activo, «case toda a vida». Con máis de 45.000 historias abertas no seu despacho, pertence á directiva das sociedade Española de Psiquiatría e á Fundación Española de Psiquiatría e Saúde Mental.

-Que hai de certo en torno á síndrome do Nadal?

-A depresión é unha enfermidade seria e unha patoloxía maior que non se modifica en virtude de circunstancias como o Nadal. Creemos que a tristeza e o humor depresivo é unha depresión e isto non é así. Hai que diferenciar a depresión da tristeza.

-Pero si é certo que o inverno e a falta de luz son factores importantes.

-Os tempos de perda de luz como o ciclo invernal lle afectan a toda a natureza, todo se deprime e entra nunha fase de regresión. O ser humano entra nese mesmo ciclo pero pode vencelo. Nesta época os pacientes depresivos entran nunha fase recorrente precisamente por esa falta de luz.

-A case todo o mundo lle falta alguén en Nadal.

-Hai factores psicolóxicos que inflúen no humor depresivo. Por iso é polo que a época do Nadal que tanto gozan os nenos sexa un momento no que a todo o mundo lle falta alguén pero todo é polo ciclo invernal e non polo Nadal.

-As farmacéuticas din que a venda de antidepresivos aumenta nun 40%.

-A venda aumenta sempre durante os ciclos invernais. Pero isto tamén se xustifica con que a dose das persoas que os consumen habitualmente aumenta. Tamén hai que considerar que o mundo da farmacia e da rúa interprétase como antidepresivos algúns fármacos que realmente son estabilizadores do humor, e como tal os médicos os indicamos. Fan que non che afecten tanto os problemas, evitan o consumo e dose de tranquilizantes, aumentan a estabilidade e a seguridade.

-Cal é o efecto deses fármacos estabilizadores?

-O «non che raies» dos rapaces produce moita inseguridade. Nestes casos os estabilizadores do humor van moi ben. A estes fármacos chámaselles antidepresivos pero os psiquiatras sabemos que non o son. O que fan é volver captar a serotonina, aproveitándoa de novo. Isto por suposto é unha explicación simplista, para entenderse coloquialmente.

-O consumo aumenta cada vez máis entre os máis novos.

-As estruturas actuais fan que a resistencia á dor sexa cada vez menor entre os mozos. Hase amplificado o estado de benestar a todos os ámbitos da vida e iso fai que os máis novos resistan pero a frustración. Entón esíxeselle ao medicamento que resolva problemas da vida cotiá e recórrese aos fármacos pero non soluciona a base do problema porque estamos creando unha sociedade máis débil. É un problema tamén educativo, social ou familiar. É mellor dar un medicamento ou as armas para que che poidas defender do problema?

-Un problema de educación por parte dos pais.

-Desde a máis tenra infancia desexamos que non exista a dor nin o malestar para os nosos fillos. Isto é o resultado dunha sociedade paternalista que todo o cobre e todo o dá de agasallo como un dereito, sen cultura do esforzo. É un problema de Occidente. A realidade é que isto é unha fenómeno social e que persoalmente interpreto como unha enfermidade . Ademais a estes mozos dificúltaselles o acceso ás perspectivas conforme a como foron educados e preparados. Téñense que enfrontar a unha realidade moito máis dura que para a que foron adestrados e aí aparece tamén a frustración.

-Paternalismo e egoísmo.

-Antes había infancias máis duras e sacrificadas e o problema non era só económico , era de estrutura e desenvolvemento social. Ás veces aos pacientes que chegan á miña consulta dígolles que oito de cada dez presentas no mundo non se sintan a comer porque non teñen nada que levar á boca.

-Isto non o sabe moita xente.

-Vivimos nunha sociedade privilexiada e Occidente é un atractivo para todo o mundo. As inmigracións e emigracións hóuboas sempre e o que está a pasar é que agora as persoas que saen e entran saben que estar aquí implica cubrir unhas necesidades básicas.

-Ás veces a inquedanza tamén ten efectos no corpo.

-A xente de 30 ou 35 anos vive con frecuencia con desasosego e inestabilidade. Non son patoloxías maiores pero si é certo que son moi incómodas. É entón cando aumenta o consumo de ansiolíticos sen que estes sexan unha solución. Pero cando a inquedanza inflúe sobre o organismo e provoca unha deterioración na saúde física influíndo por exemplo en cadros como hipertensión ou un infarto de miocardio ou patoloxías dixestivas é entón cando os ansiolíticos axudan a que isto diminúa, estando perfectamente indicados.

«Na violencia machista non se valoran as patoloxías psiquiátricas»

Case 60 lucenses suicidáronse no 2017, 22 máis que no 2016. Lugo ten unha das taxas de suicidio máis altas de España.

-A que se debe o alto índice de suicidios na provincia?

-Os suicidios son a causa de morte máis frecuente dentro da patoloxía psiquiátrica pero non todos os suicidios son derivados desta. Todos coñecemos suicidios relixiosos, económicos, compasivos ou ampliados, entre outros.

-Fáleme sobre a culpabilidade das familias cando alguén se suicida.

-Que algún familiar se suicide achega culpa e vívese de modo vergonzante. Ás veces non consideran que poida estar causado por unha enfermidade ou o seu alcance. Iso facía que moitos suicidios se tratasen de ocultar. Hoxe as cifras son máis reais e xa que logo máis elevadas.

-A cifra segue aumentando, Por que?.

-A cifra aumenta porque temos unha poboación maior e os suicidios na terceira idade son frecuentes. Se asociamos a soidade, a perda da luz, o envellecemento, demencias e outros factores a cifra aumenta en zonas como Lugo.

-Que ocorre aos homes que se suicidan tras matar?

-Se etiqueta de violencia machista a maior agresividade do macho en todo o reino animal, incluído o home. O 90% da poboación recluída é masculina, suicídanse máis homes e máis do 30% dos asasinatos de mulleres rematan co suicidio. Non se valoran as patoloxías delirantes por enfermidade psicótica ou inxesta de sustancias. Se aumenta o nivel cultural, os medios e non baixa o índice de mortes algo se escapa. Estámonos envenenando e ideologizando sen analizar nada máis aló. España é o país Europeo, con menor índice de asasinatos de parellas.