Polémico e divertido, o artista de Castroverde lembra a súa etapa de lexionario, o seu paso por comunas e, aínda que admite que pensa na morte, asegura sentirse eterno
08 sep 2020 . Actualizado ás 05:00 h.Poden crerme, todo o que se di nesta entrevista é certo. É certo que se dixo, só diso dou fe. Diso e de que é un verdadeiro pracer platicar con Paco Pestana (Castroverde, 1949). Benvidos a outro mundo. [Omito os risos, moi numerosas, para aforrar espazo]
-Vive vostede aquí, na aldea?
-Non. Aquí veño recuperar a infancia, a bañarme espido e volver á terra. Como unha especie de Robinson Crusoe animalizado mentres me vegetalizo. Eu pasei aquí a miña infancia, cando non había luz eléctrica nin cuartos de baño, cando non se podía varrer pola noite.
-Por que?
-Porque as ánimas roldaban a niveis de chan. Eu vivía nunha familia de caciques catolicones e críeme entre criados e esmoleiros que se habían trastornado. Logo leváronme a Madrid e podo dicir que son dos poucos galegos que fixo o paseo nas Vendas.
-¡Que me di!
-Si, aos 7 anos. Os toureiros eran clientes dos meus tíos e de min dicían que ía ser matador. Así que me levaron. Foi unha das grandes emocións da miña vida. Eu creo que aquel día decidín facerme poeta.
-É vostede un pouco provocador.
-Polo hastío do mundo, dunha sociedade absurda e pouco seria. Estamos nunha sociedade de badanas e amólame que a miña patria teña tan poucos arrestos. De todos os xeitos eu xa provocaba desde neno.
-Estou seguro.
-Antes do movemento hippy eu xa tiven melena e logo corteime o pelo ao cero. As mozas non querían bailar comigo nas festas porque dicían que era un terrorista de ETA... Eu teño un pasado de francotirador. Estiven na lexión e volvín sen unha tatuaxe e agora xa ve.
-Garda recordos da súa época de lexionario?
-Poucos. Non son fetichista. Quería, como dicía D. H. Lawrence, cagar chumbo. Por iso fun lexionario, mineiro, lavacoches, fixen a vendima...
-Os artistas nunca se xubilan.
-Non, non hai posibilidade. Estes días, que houbo tantos nenos por aquí, sentinme como o flautista de Hamelin. Os nenos, ata que non crecen, teñen a arte metida no seu corpo. E ensineilles a coller saltamontes, a facer a perdiz [aquí emite uns estraños sons coa axuda das súas mans imitando a unha perdiz], a curuxa [ídem]... É a infancia. E os que non saímos da infancia non queda máis remedio que ser artistas.
-Séntese cómodo co cualificativo de artista?
-Mire, eu son como eses defensas que rompen pernas, só que eu rompo dun xeito implacable aquilo que me acosa. E utilizo todos os argumentos dos que dispoño. Neste caso, o fin sempre xustifica os medios. Salvo o asasinato, claro. Eu creo que son unha persoa bondadosa, pero por dedución, porque eu ía para ser un mercenario ou un revolucionario con causa.
-É fillo predilecto de Castroverde.
-Si, desde fai tres meses. Din que traballamos para ser queridos no comedor de casa. Para min foi como que me dixesen: «Quéroche». É moi fermoso. E iso que ás veces fun duro, iconoclasta...
-Home, iconoclasta si.
-Pero quérolle ao meu país. Galicia metéuseme nas entrañas. E amais nacín o día de Santiago.
-Fíxose un defensor da vida rural.
-Non, eu son así. Cada vez quérome parecer máis aos animais, á natureza, desculturizarme, e sacarme ese pouso que teño de home de mundo. Eu inventei a primeira comuna de Galicia despois de vir da revolución portuguesa. Son un francotirador que está metido nunha topera, só, con dous metros cadrados de aire que lle pertencen e o resto, como din os clásicos, que cada can lamba a súa caralla.
-Pero isto está en decadencia.
-Eu teño unha solución doado. Doado e complicada, porque este é un país racista. Sería falar co goberno chinés, traerse uns catro millóns en idade de traballar e repoboar isto en condicións. Habería que obrigarlles a que aprendesen a muiñeira de Chantada e a cultivar albariño e mexillóns, iso si. Agora en serio. Nós somos tres irmáns e hai seis descendentes, ningún deles sabe as propiedades que temos, nin os límites.
-É verdade que asistiu ao parto de máis de 700 vacas?
-Si. E a tres cesáreas. Pariron nos meus brazos un par de gatas e sei moitísimo de patacas.
-Así que o sacho domínao.
-Eu domínoo todo. Non cavei no monte, pero estas costas heinas botado segando herba con guadaña.
-Hai moito artista anónimo por aí, xardíns cheos de creatividade.
-Si. Eu sempre dixen que o galego ten o talento na man. Aquí as cousas teñen que ser tanxibles, por iso danse menos os filósofos e os poetas líricos. Eu quixese ser o segundo premio Nobel galego, pero non teño nin o tempo nin as ganas para meterme na literatura. O que hai en moitos xardíns son un carro, un cruceiro e un hórreo, sinais indispensables de ter sido un galego na diáspora.
-Nunca lle deu polo teatro?
-Si, si. Colaborei co grupo Chévere e con Vidal Bolaño. Eu fago teatro desde que me levanto ata que me deito. Aínda que sexa impagado.
-Que tal dorme?
-Resisto moitísimo na cama. Teño varios poemas feitos ás patacas e á cama. Para min é o gran invento do home.
-Prefire comer ou cociñar?
-Ambas as cousas. Son xeneroso e coido aos meus amigos. Gozo moitísimo coas dúas cousas.
-Celta ou Dépor?.
-¡Ai o fútbol! Houbo épocas en que durmía abrazado un balón. Fun feliz xogando, pero preguntarme iso é como preguntar se queres máis a papá ou a mamá.
-Definiríase en poucas palabras?
-Quédase pequeno o dicionario. Hai días en que son un animal, outros días un místico, outros un león, outros un sicario... Eu son un vago hedonista. Gocei e gozo tanto da vida que estou aquí para gozar como un can español.
-Mellor pedir perdón ou pedir permiso?
-Eu non pido perdón nin pido permiso.
-Pensa na morte?
-Todos os días. Pero ao mesmo tempo teño a sensación de ser eterno. Estiven ao bordo da morte dúas ou tres veces. Unha delas por non saber nadar. Tiña a auga ao pescozo e [Francisco] Leiro non me quixo salvar porque lle debía dez mil pesetas (somos moi amigos). Tívome que sacar Manolo Paz.
-Dígame unha canción.
-A mala reputación, de Georges Brassens.
-Que é o máis importante na vida?
-Vivir por extenso, sen présas e en paz.