Piden á Xunta que sancione aos responsables dos danos que se produciron na talla de piñeiros que arrasou unha mamoa de 35 metros de diámetro no Alto do Restelo
23 feb 2020 . Actualizado ás 19:45 h.Os integrantes do Colectivo Patrimonio dous Ancares acaban de denunciar a destrución total da única mámoa con dolmen que se coñecía no municipio de Baleira . Tratábase da necrópole do Monte dá Cruz, situada no Alto do Restelo, a 965 metros de altitude, xunto á vía provincial LU-0708, case no límite entre os municipios de Baleira, Becerreá, A Fonsagrada e Navia de Suarna.
O historiador e integrante do citado colectivo, Xabier Moure, explica que a gran mámoa de terra de máis de 35 metros de diámetro e o dolmen que tiña no seu interior, cunha cámara pétrea poligonal formada por sete ronseis e un pequeno corredor de entrada, foron arrasadas por maquinaria pesada durante unha talla de piñeiros.
«Este enterramento do período Neolítico, cunha antigüidade duns 6.000 anos, foi o primeiro do concello de Baleira en ser catalogado, no ano 1991, pola Xunta de Galicia (DOG do 12 de xullo) co código GA27004001. Trátase do único enterramento con dolmen, os outros vinte documentados no municipio de Baleira son de terra, o que o facía especialmente singular. A maquinaria pesada destrozou totalmente o túmulo, e as pedras da cámara megalítica foron desprazadas e esnaquizadas. Ao outro lado da estrada, a mámoa catalogada co código GA27004004, debido tamén á tala de piñeiros, foi lacerada con profundos sucos producidos polas máquinas», relata Moure.
O colectivo patrimonial, «debido á gravidade dos feitos», acaba de presentar unha denuncia por rexistro electrónico ante a Dirección Xeral do Patrimonio Cultural, solicitando para os responsables a máxima sanción que marca a Lei do Patrimonio Cultural de Galicia pola destrución dun ben patrimonial, que vai de 150.000 a 1.000.000 de euros.
«Este enterramento é coñecido por todos dende sempre así que aquí no caben escusas polo que tamén instamos á Administración Autonómica a que, ademais da sanción administrativa, presente denuncia ante o xulgado correspondente por atentado contra un ben patrimonial protexido», explica Moure, destacando que non se trata dun feito illado. Pedirán o luns por escrito ao Concello de Baleira e aos grupos municipais (PP e PSOE) que tamén se presenten na causa xudicial. «Segundo a Lei do Patrimonio Cultural de Galicia, no seu artigo 3.2, as entidades que forman a Administración local teñen a obriga de adoptar as medidas necesarias para salvagardar os bens patrimoniais, debendo comunicar á Xunta de Galicia calquera dano que padezan, exercendo as demais funcións que lle correspondan, incluída a da denuncia contra uns patéticos impresentables carentes da máis elemental sensibilidade, que cun terreo dispoñible de case 119.000 metros cadrados, “estórballes” unha mámoa de pouco máis de 30 metros de diámetrou», sinalan desde Patrimonio dous Ancares.
Moure lembra que en marzo do pasado ano dirixíronse aos concellos de Baleira, Becerreá, A Fonsagrada e Navia de Suarna para que sinalizasen e protexesen 40 mámoas situadas preto da estrada LU-0708, «enviándolles a relación e a situación en cada concello, ofrecéndonos desinteresadamente dende o noso colectivo para colaborar con eles. Só nos contestou o Concello de Becerreá que xa ten preparados os indicadores para colocalos nas dúas necrópoles que están dentro do seu término municipal».
E lamentan a pouca atención dos concellos, pondo como exemplo o da Fonsagrada, onde a finais do 2016 presentaron denuncia ante Patrimonio pola construción dun silo para plásticos agrícolas sobre unha mámoa na necrópole do Peredelo. Sinalan que o arqueólogos de Patrimonio realizaron catro inspecciones, «comprobando, tal como denunciaramos, que o silo fora colocado por riba do enterramento onde, ademais dos plásticos agrícolas se depositaba todo tipo de verquidos (colchóns, rodas de tractor, etc)». A Xunta requiriu ao Concello dá Fonsagrada para que tomase as medidas necesarias para a retirada das verteduras sobre este ben patrimonial e impedir a súa degradación. «Segundo nos comunicaron dende Patrimonio o 10 de maio de 2019, nunca tiveron resposta. Entre o 2017 e 2019, dende Patrimonio requiriron a intervención do Seprona da Garda Civil para que identificaran aos responsables da construción do silo, sinalando ao Concello da Fonsagrada como autor, polo que en maio de 2019, dende o Servizo de Xestión Cultural en Lugo trasladaron o expediente de denuncia á Subdirección Xeral de Protección do Patrimonhio Cultural en Santiago para que iniciara os trámites de incoación dun expediente sancionador. A día de hoxe o silo continúa sobre a mámoa, e o lixo a medrar», denuncia Moure.
O colectivo patrimonial pedirá a Patrimonio que volva solicitar a súa limpeza e en caso de non facelo presenten denuncia no xulgado. Tamén dirixirán escritos aos grupos municipais da Fonsagrada (PSOE, BNG e PP) «para que se “mollen” e presionen ao goberno municipal para que cumpra a lei».