Entre viñas e monumentos para chegar ao perdón

Suso Varela Pérez
suso varela LUGO / LA VOZ

LUGO

Unha ruta de dez quilómetros entre Cacabelos e Villafranca é unha lección sobre o Camiño Francés a través da hoya do Bierzo

06 novs 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

Son apenas dez quilómetros do Camiño Francés pero para moitos dos máis fermosos de todo o percorrido. Trátase do tramo que une as vilas de Cacabelos e Villafranca, tan unidas, respectivamente, a Lucus Augusti e ao Apóstolo Santiago; e que en tempos foron mandadas repoboar por Xelmírez . Neste 2021 ten relevancia a que foi capital do Bierzo —este outono cúmprense 200 anos da proclamación da provincia de Villafranca— xa que se abre a Porta do Perdón, na igrexa de Santiago, un feito que só ocorre cada Ano Santo. 

A hoya do Bierzo loce a súa mellor paisaxe nesta zona de val suave, sempre salpicado de viñedos e chopos, o que o converte nun tramo especial en calquera época do ano. Agora, no outono, as follas das vides mostran os seus tons amarelos, ocres e violetas nun espectáculo que esta acompañado pola paisaxe das montañas, algunhas xa nevadas, o ceo gris e os monumentos que acompañan ao camiñante, sexa peregrino ou sendeirista.

Propomos partir desde a área recreativa, xunto á lagoa de SanBartolo , onde se atopa o edificio do Consello Regulador da Denominación de Orixe Bierzo, visitable de luns a venres polas mañás. O camiñante entra aos poucos minutos en Cacabelos , pola rúa Cimadevilla, co seu afamado restaurante e hospedería A Moncloa de San Lázaro, para logo seguir pola rúa Santa María e camiñar polas súas casas señoriales (nunha delas viviu o poeta Antonio Fernández e Morales , pioneiro das letras galegas).

Pasada a igrexa románica de Santa María e o Museo Arqueolóxico de Cacabelos, atravésase a ponte do río Cúa. O actual ten algo máis de tres séculos (chegou a haber un da Vía XIX) e tivo a súa importancia durante a retirada das tropas inglesas cara a Galicia, asediadas polas napoleónicas, cunha soada batalla o 3 de xaneiro de 1809.

Arrinca unha lixeira subida pola vella N-6 en dirección cara a Pieros. Polo camiño, se se queren desviar, a man esquerda parte unha subida de algo menos de quilómetro e medio ata Castro Ventosa, un xacemento de ocupación prerromana e logo romanizado, como testemuña a súa muralla. Desde este miradoiro pódese ver toda a hoya berciana, co seu actual capital, Ponferrada.

Seguindo o camiño que se deixou en Pieros, no cruzamento a San Clemente, hai un sinal que nos anima a tomar a variante da dereita que se achega a Valtuille de Arriba. Merece a pena, porque aínda que un pouco máis longa, evítase a estrada, discorre por camiños e, sobre todo, permite gozar da paisaxe de viñas.

A entrada en Villafranca, en baixada, faise a través da igrexa románica de Santiago (século XII), cuxa Porta do Perdón, de estilo gótico, só se abre en ano Xacobeo. Teñen o privilexio de gañar o xubileu os peregrinos enfermos que non poden continuar ata Compostela. Neste 2021 só foi necesario abrila nunha ocasión, unha persoa enferma, o pasado 10 de setembro. Pero durante séculos era máis habitual debido á dureza do Camiño.

A ruta remata na antiga capital berciana, vila monumental (castelo, conventos, igrexas, palacios), cunha fermosa alameda con xardín de estilo francés do século XIX. Neste lugar pódese ver un fito miriamétrico do Camiño Real, contemporáneo do que hai en Agüeiro, en Becerreá.  Desde esta histórica mouteira de Villafranca arrincan os camiños a Lugo, a Santiago aos Ancares.