O barrio do Carme (VIII): O primo de Camilo José Cela. Un coruñés que exerce de lucense

No ano 1955, continúa sendo habitual que a urbanización do chan fágase por iniciativa particular. A topografía e o mercado deciden a expansión urbana e a división social do espazo interior. A cidade mostra un crecemento lineal cun eixo aproximado N-S, con escasa edificación en lado suroeste pero xa abundante no lado oposto (porta da estación). As primeiras regras urbanas apenas se usan como aliñacións de rúas e limitacións de altura.

O plan do Arquitecto Xefe do I.N.V. non supuxo ningún cambio porque non se soubo ou non se puido aplicar. A administración local necesita directrices menos «innovadoras» e máis adaptadas a realidade local. Esquece o POU de 1953 e encarga directamente un novo documento a un novo arquitecto, de influente familia coruñesa. Este é fillo de arquitecto e melómano, e compartise infancia e mocidade co seu primo irmán, o futuro nobel, Camilo José Cela.

Un feito que evidencia a falta de entendemento habida co Arquitecto Xefe do Instituto Nacional da Vivenda é que a prensa local do ano 1957 publica que «advirtamos, para tranquilidade de todos, que o señor Rodríguez Losada actuou coma se dun lugués enraizado en plena Praza do Campo, tratásese. Nada de cirurxía nin de equipos de demolición» ou que este documento consta de «ideas xerais, sen detalles innecesarios, sobre as que se asentará nun futuro non moi afastado o Lugo que todos soñamos, desde aquí pedimos á Corporación Municipal e aos veciños, comprensión, bos desexos e altura de miras ante o traballo do señor Rodríguez Losada». O plano topográfico empregado polo arquitecto Jacobo Rodríguez axústase fielmente á realidade física. O barrio do Carmen é representado con máis fidelidade que o contemporáneo parcelamento catastral e a zonificación e o viario proxectado sobreponse, con menos traumas, ao existente. O redactor cumpre os desexos da corporación municipal de facer un documento “doméstico” e aplicable por esta.

O plan divide a cidade en 3 zonas: cidade intramuros, cidade fóra de murallas e cidade para a súa extensión. A primeira e central conta coas alturas proporcionalmente maiores (evitando fóseos de ordenación), a cidade fóra de murallas conta con alturas amoldadas ás existentes “en evitación de maiores prexuízos” e a cidade para a súa extensión ten as alturas proporcionalmente menores (limitadas pola anchura da vía). Propuña as maiores alturas no seu centro urbano e as menores (de modo decreciente) cara á periferia.

O chan residencial clasifícase en 4 modalidades: viarios, espazos verdes, de edificación pública e de edificación privada. Os viarios e espazos verdes «en xeral» non son construibles (salvo efémeras ou pequena entidade), a edificación pública o é segundo necesidades de cada caso, e a edificación privada está agora condicionada á existencia previa de aliñación, rasante, parcelación, urbanización e servizos previos.

O barrio do Carmen se zonifica en tres bandas, máis ou menos, paralelas á Muralla. Unha primeira, máis próxima, de edificación intensiva (entre medianeiras), a segunda, do dobre de anchura, de edificación semiintensiva (patio de mazá para xardín público) e a terceira, ata o límite de chan urbano, de edificación extensiva (chalé unifamiliar con xardín). Cunha altura de pisos de 3 metros, resultaba unha limitación de tres plantas ata o fondo da rúa do Carmen. A edificación consolidada da parte alta do barrio, deste xeito, consérvase. Curiosamente, as directrices de volume son as contrarias ao plan de 1953, ou sexa, decrecientes ao afastarse do centro. O documento identifica o que será a Segunda Ronda (unha coñecida idea previa do MOPU, que o POU de 1953 xa incorporaba) onde se dispoñen resoltos os encontros coas outras vías. Esta segunda figura de plan xeral da cidade ten por obxectivo acabar coa libre urbanización. Resulta unha intervención moito máis práctica e sinxela que a de 1953 e é posible a súa aplicación. Pero esta faise con tanta tolerancia que acaba limitando calquera eficacia. Tivo unha vixencia de só nove anos, sendo substituído por un máis ambicioso e intervencionista no ano 1969.

Elaborou un documento que recollía alturas decrecientes cara á periferia urbana

A cidade tivo un proxecto de segunda rolda, que confluiría con outras vías

O barrio do Carme dividiuse en tres zonas, case paralelas á muralla romana

A normativa ubanística elaborada en 1960 só tivo nove anos de vixencia

---

---

---