Fondos para alumar con velas o Santísimo

marcos cales / xulio xiz

LUGO

Un cóengo pediu axuda ás sete cidades do Reino para lucimento do altar da capela maior ca Catedral

27 jun 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

O 14 de xaneiro de 1669, Juan Velo, cóengo da Catedral de Lugo, elevou un Memorial aos deputados das sete cidades do Reino de Galicia (lido o 15 de febreiro), solicitando un donativo para aumentar o número de velas para o alumeado do Santísimo, xa que “ay mas de Mill y nobenta Años (en el Sentir mas avaro) que en el Altar de ssu Capilla mayor, goza este Nobilissímo Reyno, la Verdadera y Real presençia de nuestro Redemptor Sacramentado, continuamente, día, y noche Patente”.

Resalta a defensa por parte do Reino de “la presençia de christo Señor nuestro, en la ostia conssagrada” e como isto se fai patente na súa bandeira, borrando “el dragon berde, y leon roxo (Armas de los Reys Suevos, que al tiempo tenian en este Reyno su Corte) y trasladar al dorado campo del escudo de sus Armas, la ostia, no dentro de basso Sacramental oculta (como mal pensaron historiadores modernos) si sobre el Caliz, ô de manifiesto en su custodia”.

O Memorial destaca que para Santiago Apóstolo é Galicia “su mas querida, y amada Probinzia”, sinalando que “será muy de su gusto, y agrado, el ôbssequio de esta ofrenda, y en su recompenssa adelantando el premio, nos darâ feliçes Victorias, y Gloriossos triunfos, en honrra, y eterna beneraçión de su Maestro Sacramentado, que siempre alabado sea”.

Na Xunta do 19 de febreiro, na Coruña, votouse a concesión dun donativo anual de 1.500 ducados para a mellora do alumeado e culto do Santísimo exposto día e noite na catedral lucense, para “las luçes que mençiona la junta antezedente” xa que é “tan util, y de la obligaçion del Reyno, el haçelle”. O 22 de febreiro nomeáronse os capitulares para outorgar a escritura, e o 1 de marzo de 1669 materializouse a escritura ante o escribán Pedro Pérez de Cajide.

Como mostra da devoción eucarística do Reino de Galicia, o 1 de marzo de 1669 firmouse ante o escribán Pedro Pérez de Cajide, na cidade de A Coruña, a escritura do donativo de 30.000 ducados por parte das sete cidades do Antigo Reino, asinando o documento Diego de Somoza y Prado, deputado por A Coruña; Francisco Rubinos, rexedor da cidade de Mondoñedo, e o cóengo Juan Velo, en nome do Cabido da Catedral de Lugo.

O diñeiro tiña como fin comprar cera para catro velas máis que evitasen “el poco hornato y decencia de luçes, con que estaba el Santissimo Sacramento en aquella Yglessia asistiendo Patente en ella, dia y noche, como hera notorio”, redactándose doce condicións entre as que destaca a

7ª que establece a celebración anual na Catedral de Lugo, o domingo infraoitava do Corpus, dunha cerimonia para que “se perpetue mas, y ferborice la debocion, y se reconozca ser echa dicha Doctaçion por el Reyno”, facendo ofrenda ao Santísimo Sacramento de forma similar á Ofrenda a Santiago Apóstolo por parte dos Reinos de España.

A escritura foi aprobada pola raíña Mariana de Austria, titora do seu fillo Carlos II, o 18 de outubro de 1669. O 19 de xuño de 1672, realizouse a primeira cerimonia da Ofrenda do Reino de Galicia ao Santísimo Sacramento tendo como protagonistas a Juan de Asensio, bispo de Lugo, e Juan Pardo Monzón, “Alcalde Mayor mas antiguo en la rreal audiencia de este rreino de Galicia y rrejidor perpetuo de la ciudad de mondoñedo en nombre de este mui noble rreino y sus siete ziudades que le componen”.

O 25 de maio de 1769 celebrouse a festividade de Corpus e, tres días despois, a Ofrenda do Reino de Galicia ao Santísimo, que cumpría o seu primeiro século desde a escritura do donativo firmada o 1 de marzo de 1669.

Durante estes días festexouse a inauguración da obra que enmarca na actualidade a cerimonia: o impresionante tabernáculo de mármore realizado por José de Elejalde entre febreiro de 1766 e xaneiro de 1769, para “colocar en él el Santissimo Sacramento para su maior decencia y benerazion”.

A inauguración tivo como ilustre asistente ao Arcebispo de Santiago, Bartolomé Rajoy y Losada. En 1772, un século despois da primeira Ofrenda, inaugurouse a actual custodia que contén a Xesús Sacramentado no Altar Maior da Catedral de Lugo, obra do prateiro Manuel Vargas Machuca, e agasallo de Juan Sáenz de Buruaga, Arcebispo de Zaragoza, ata 1768 Bispo de Lugo.

A cerimonia da Ofrenda de entón non varía substancialmente da actual, segundo consta no Libro de Cerimonias da Catedral de Lugo: “Al tiempo del ofertorio viene el Maestro de Ceremonias con el pincerna y quatro Capellanes o Colegiales y da aviso al Señor Obispo (si está presente) para que baje de su silla y venga al altar maior á donde se sienta en su silla al lado del Evangelio sin ponerse el bonete, y luego vuelve dicho Maestro de Ceremonias con los quatro Capellanes y Pincerna a buscar al Regidor que baja de su silla y los dos Canonigos, y con este compañamiento le traen a la Capillla maior llevando delante de si el niño con la oferta, y llegando á las gradas del altar maior toma la oferta en susmanos, sube y se pone de rodillas a los pies del Prelado y ofrece en nombre del Reyno los mil y quinientos ducados. Su Señoría Ylustrísima recibe la oferta y da las gracias en nombre del Cavildo y Yglesia, y anuncia muchas prosperidades y buenos sucesos al Reyno por el servicio que hace a Su Majestad Sacramentado”.