O abrelatas naceu hai 115 anos nunha casa de Vilaseca, en Negueira

M. Fernández / X. Carreira NEGUEIRA / LA VOZ

LUGO

MANUEL

José Vale, de Vilaseca, patentouno e produciuno nunha fábrica de Xixón

17 may 2019 . Actualizado ás 19:51 h.

Fai uns 115 anos aproximadamente, José Vale Armesto, da Casa de Vale, en Vilaseca, Negueira de Muñiz, patentou unha peza de metal miúda, pero dunha utilidade extraordinaria: o abrelatas. En 1906 comezou, nunha nave de Xixón, a produción do seu invento que bautizou coa marca O Explorador Español. As poucas unidades que deben quedar, porque a fábrica pechou a finais dos anos sesenta do pasado século, son obxecto de desexo para coleccionistas porque a fábrica. Ao abrelatas de Val saíronlle máis adiante multitude de copias, moitas delas en China .

LV

Este lucense, que tería que figurar na enciclopedia de grandes inventores, tamén se dedicou a facer tapóns de porcelana para as botellas de gasosa. Da súa fábrica saían xa coas pezas de arame que os unían ao colo da botella.

A casa de Vilaseca na que naceu José Vale, compártena actualmente os seus parentes Joaquín, Jose e Raquel Vale. A vivenda, na que todo está perfectamente coidado, ten espectaculares vistas ao encoro de Grandas.

«Cheguei a coñecelo porque nalgunhas ocasións volveu ao seu lugar para ir de caza. Marchou de aquí para Xixón, onde comezou a traballar cun camión. Temos algunha referencia que nos di que foi facer vida a Cuba. Ao volver mercou, cun socio, unha nave no centro da cidade asturiana e nela, cuns trinta traballadores, a maioría mulleres, comezou a produción. Coñecín a fábrica e tamén lembro de ver pola casa papeis con deseños do dispositivo. Meu tío morreu no ano 1960. Pouco despois, a fábrica acabou sendo embargada», contou o seu sobriño Joaquín.

Joaquín Vale lembra que a última vez que o inventor do abrelatas volveu a Vilaseca o seu irmán levouno nunha mula ata a estrada para que o recollese un taxi e marchar a Xixón. Parece que o vehículo tardaba porque José dixo: «Se en dez minutos non vén o taxi, vólvome a Vilaseca e xa morro alí». Non foi así. O coche de alugueiro, aínda que atrasado, acabou chegando e o dono do Explorador Español regresou a Asturias.

Joaquín, que ten 74 anos, que non aparenta, lembra que o seu tío Enrique (irmán de José o inventor) tiña unha fragua na que preparaba e arranxaba ferramentas para os veciños. Talvez en fórxaa xurdiu a idea de crear unha peza para abrir as conservas.

«O abrelatas O Explorador Español é único. Presta catro servizos e constitúese no amigo inseparable do excursionista. Con el fai fronte a estas situacións de abrir os botes de conserva e de leite condensado. É cuestión dun minuto», dicía a publicidade nos xornais editados en Madrid. Engadía tamén: «O ama de casa non ha de privarse de darlle sitio na cociña para estas operacións rápidas. Pero sobre todo na excursión é insubstituíble. Ocupa moi pouco lugar no pantalón ou o chaleco. O seu prezo, polo barato, faise alcanzable a todo o mundo. Ademais levanta tapóns en coroa. E serve para punzar o envase de leite condensado, deixando un orificio para extraer o contido, permitindo a mellor conservación. O cuarto uso do abrelatas é o do pequeno desaparafusador para eventuais circunstancias».