Unha onda de pedra do Cuaternario

carlos roda / carlos cortés MONFORTE / LA VOZ

RIBAS DE SIL

CARLOS RUEDA

Entre dúas aldeas de Ribas de Sil pódese visitar un dos pedregales máis espectaculares da Ribeira Sacra

21 jul 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

A medio camiño entre as aldeas de Vilar do Mato e Louxadelas, dentro do termo municipal de Ribas de Sil, atópase un dos pedregales de cuarcita máis espectaculares do sur da provincia de Lugo. Os veciños da zona coñéceno como Pedriñal do Coído. Situado a beiras do río das Portas e a uns seiscentos metros de altura, atópase orientado ao norte e ocupa unha superficie aproximada de dúas hectáreas. Esténdese ladeira abaixo a partir dunha parede rochosa que forma parte da mesma banda de cuarcita que pasa polas minas de ouro romanas dos Cófaros e O Covallón.

A formación deste pedregal ou canchal, composto de bloques de tipo periglaciar, débese aos procesos geomórficos creados pola conxelación da auga nas gretas e poros da roca, que acaba provocando o denominado proceso da gelifracción. Consiste na fragmentación da roca debido ás tensións e dilataciones internas ao conxelarse a auga contida nas súas gretas, poros e fracturas.

Os enormes bloques de roca depositados na ladeira da montaña do Pedriñal do Coido, son produto da rotura e disgregación dunha gran parede rochosa situada na parte superior da ladeira. Os fríos intensos durante o período Cuaternario e o xeo que se foi acumulando entre as gretas das rocas, deron lugar ao seu disgregación. Os fragmentos xerados fóronse acumulando ao bordo da montaña e desprazándose ladeira abaixo polo efecto da gravidade e arrástrelos motivados pola propia inercia dos bloques de maior volume, que acabaron na parte máis baixa do pedregal.

Un tamaño considerable

Os bloques de cuarcita ou clastos de rocas sedimentarias de maior tamaño teñen unhas medidas comprendidas entre 1,5 e 2 metros de longo no seu eixo maior. A maioría son máis pequenos pero de todos os xeitos non deixan a ningún observador indiferente porque o seu tamaño é respectable en todos os casos.

O que tamén chama a atención é un extenso vertedoiro de pedras de cuarcita de reducido tamaño, está situada á dereita do pedregal e no interior dun extenso souto de castiñeiros. Cabe a posibilidade de que sexa obra humana e de que no lugar houbese unha explotación romana que aproveitase o canchal ou pedregal para a obtención do ouro unha vez reducidos os clastos ao seu mínimo tamaño mediante muíños de impacto ou morteiros.

Manuel Cao, veciño de San Clodio, lembra oír contar ás xentes da zona algunhas historias sobre este pedregal. Unha delas fala dunha gran mina de ouro romana subterránea que foi construída desde a explotación do Covallón, a máis dun quilómetro de distancia e a maior altitude, ata o lugar onde se atopa o Pedriñal do Coído e que toda a pedra que se atopa esparexida pola loma do monte corresponde ao cascallo que se quitou desa citada mina. Normalmente son lendas ou tradicións populares que se foron transmitindo ao longo do tempo entre as xentes do lugar e, como norma xeral, todo aquilo que non ten unha explicación evidente acaba rodeada de mitos ou lendas con altas doses de fantasía.

Acceso sinxelo a través dun camiño de prados

Acceder ao Pedriñal do Coido non entraña dificultade algunha, xa que se pode chegar facilmente por unha pista de terra que sae da estrada que leva de Vilar do Mato a Louxadelas. Pero en tempos había un camiño que partía das Portas e que pasaba moi preto da parte inferior do pedregal. Despois de aí daba acceso a uns prados situados máis abaixo, xa nas proximidades do lugar de Vilanova, e continuaba ata San Clodio, a capitalidade do municipio de Ribas de Sil.

Para chegar é preciso saír de San Clodio pola estrada do alto da Moá. No quilómetro dous hai que tomar un desvío á esquerda cara a Vilar do Mato e Louxadelas. Tras pasar o desvío para Cima de Vila (no quilómetro 4,6) e seguindo polo asfalto dirección Louxadelas cen metros máis adiante sae unha pista de terra á dereita que leva ata o pedregal, distante 1,3 quilómetros. A partir de aí só queda cruzar o arroio das Portas por un tubo de formigón sobre a canle e acceder á parte inferior do pedregal.