Un pequeno núcleo de Ribas de Sil, deshabitado moito tempo, ve como se rehabilitan as súas antigas vivendas
08 jun 2019 . Actualizado ás 09:24 h.Na parroquia de Soutordei -do municipio de Ribas de Sil- áchase a aldea de Souto, que quedou deshabitada fai un cuarto de século. Os seus últimos veciños foron unha familia -pai e fillo- coñecidos como os Ferretes. Tras este longo período de abandono, a localidade está en proceso de restauración. Varias vivendas están a ser rehabilitadas e xa hai algún veciño que vive alí de forma regular.
Como indica o seu nome, a aldea está rodeada dun gran bosque de castiñeiros no que hai varios sequeiros. Cada vivenda tiña o seu propio, pero ademais había sequeiros que eran propiedade de veciños da montaña de Caldelas, que posuían algunhas partes do souto. Manuel Cao, veciño de San Clodio e profesor xubilado, acórdase lembra ver dúas casas abertas na aldea, disto fai uns cincuenta anos. Unha delas era a xa mencionada dos Ferretes e a outra, a de Gervasio. Este último viñera de Canfranc, onde traballou de guardagujas na soada estación ferroviaria internacional. «Uns anos máis tarde abandonou a aldea e marchou para San Clodio, onde vive a día de hoxe», sinala Cao.
Castañas e madeira
A economía da aldea era de subsistencia, baseada na agricultura e a gandería, e nela tiña un importante peso a recollida da castaña. Unha boa parte estaba destinada ao autoconsumo e a cébaa do gando porcino, e o resto vendíase tanto en verde como en seco. «Cando era o tempo da recollida e a seca da castaña -lembra Manuel Cao-, eran as mozas as encargadas de facelo e pasaban longas temporadas nos sequeiros, ás veces ata trinta días seguidos». Os sequeiros de Souto están por baixo da aldea, a unha distancia duns 150 metros. O camiño de acceso a estas construcións atópase actualmente pechado pola maleza. Para poder chegar aos sequeiros hai que seguir pola estrada en dirección a Piñeira ao longo duns catrocentos metros. Despois é preciso desviarse por unha pista de terra á esquerda e que leva directamente ata este conxunto de construcións, situado a uns cincocentos metros. A maioría deles -hai uns oito ou dez-, atópanse en ruínas ou en moi mal estado.
Outro importante recurso para os veciños de Souto era a madeira de castiñeiro. En pódaa aproveitábanse as ramas cun grosor de entre oito e dez centímetros e unha lonxitude de dous metros. Estas estacas ían aos viñedos de San Clodio e Quiroga. «Tiñan moita demanda e fixéronse moitos cartos a conta delas», di Cao. A madeira de castiñeiro tamén se procesaba para facer taboleiros e vigas.
DESDE SAN CLODIO
hai que saír da capital do municipio pola estrada que leva a San Pedro, Soutordei e Souto. Esta última localidade atópase a unha distancia de oito quilómetros
Festas de outrora e unha romaría que resiste
A época de máis animación na vida de Souto, segundo lembra Manuel Cao, «era a da seca da castaña, cando había moita festa na aldea e sobre todo no souto». Moitas veces os festexos eran amenizados por gaiteiros como o chamado Penelo ou ben -cando eran máis importantes as celebracións- por un grupo de tres músicos de Vilanuíde. Pero co paso do tempo e co despoboamento da localidade todo isto foi decaendo ata desaparecer por completo.
O que non desapareceu é unha romaría que se segue celebrando en Souto a mediados de setembro, en honra á Virxe de Montserrat. Este culto débese, segundo todos os indicios, aos moitos veciños da parroquia de Soutordei que estiveron emigrados en Barcelona. Foron eles quen trouxeron unha imaxe da referida virxe á igrexa parroquial, onde permanece gardada ao longo de todo o ano. Cando se celebra a romaría en Souto, a imaxe é trasladada a unha pequena e singular capela de madeira que construíron na aldea, onde lla venera e ofíciase unha misa na súa honra soamente ese día. «É unha romaría que cada ano é máis popular e acode moita xente de San Clodio, de Quiroga e da contorna», comenta Manuel Cao.