Pozo Morto, un rastro esquecido da minería romana en Quiroga

carlos roda / francisco albo MONFORTE / LA VOZ

QUIROGA

Preto da localidade de Paradaseca localizouse recentemente un antigo depósito de auga tallado na roca viva

12 ene 2020 . Actualizado ás 05:00 h.

O chamado Pozo Morto é unha gran oquedad escavada na roca que, segundo todos os indicios, formou parte dunha canle de condución de auga pertencente ás minas de ouro romanas de Quiroga. Esta rede hidráulica, que discorre pola marxe dereita do río Soldón, ten uns seis quilómetros de lonxitude e abastecía de auga ás explotacións de Paradaseca e Sequeiros. Desta canle consérvanse varios tramos tallados na roca nos lugares de Paradapiñol, Paradaseca e Recopete, ademais do espectacular túnel de Pena Furada, a medio camiño entre as dúas primeiras das devanditas aldeas.

Outros tramos desta canalización -tamén tallados na roca- foron localizados recentemente a uns setecentos metros da mina romana de Sequeiros, nun lugar coñecido precisamente como Pena Tallada. Atópanse por amais da estrada que une a capital municipal con Paradaseca e Soldón. Estas estruturas foron descubertas grazas ao testemuño de José Villamarín, un veciño de Sequeiros xa falecido. Nese lugar lembraba ter visto varios tramos da canle e un depósito de grandes dimensións chamado popularmente polos veciños Pozo Morto.

Acceder á canle foi tarefa doado -nalgúns lugares mesmo se aprecian as marcas que deixaron os picos ao cortar a roca-, pero para localizar o pozo foi preciso recorrer a un veciño de Paradaseca, gran coñecedor de

a zona. Ao parecer, a función deste pozo sería a de acumular auga durante os períodos máis extremos de estiaxe para que non se detivesen os traballos da explotación mineira de Sequeiros, na que que a forza hidráulica era utilizada para derruir grandes masas de terra e pedra, e para lavar os aluvións dos que se extraía o ouro.

Auga dun arroio

Suponse que a auga procedía do arroio dos Vales, que discorre a uns cincuenta metros deste lugar. O pozo debeu de abastecerse tamén da canle principal mediante un ramal que corre por amais do Pozo Morto, a só unha decena de metros. Deste depósito sairía outra canle que entroncaría unhas decenas de metros máis adiante coa canle principal, para manter a achega de auga necesaria para a mina.

O depósito ten forma ovalada e as súas medidas orixinais son incertas, debido ás alteracións do terreo que produciron ao longo do tempo os labores agrícolas e a repoboación forestal. A súa parte inferior está cuberta de terra e materia vexetal, polo que non se pode coñecer a súa profundidade mentres non leve a cabo unha escavación arqueolóxica. A oquedad, rodeada de paredes de roca de forma semicircular, ten uns catro metros de diámetro na súa parte máis ampla e uns tres na parte máis estreita. O muro máis alto do pozo supera os cinco metros. A parte oposta, máis baixa, non acada os dous metros. Na contorna, por outra banda, hai numerosas lajas de lousa e pedras diseminadas que quizais formaron parte duns muros de contención do depósito. Nos arredores tamén hai abundantes restos de muros de pedra que se corresponderían con antigos peches de leiras, aterrazamientos do terreo e construcións de orixe descoñecida.

Para chegar á canle mineira hai que tomar un camiño que arrinca á esquerda da estrada de Paradaseca e Soldón a uns 150 metros do cruzamento deste viario coa N-120. Para acceder ao Pozo Morto hai que avanzar un pouco máis pola mesma estrada. A uns 450 metros do mencionado cruzamento coa N-120 aparece á esquerda do viario un carreiro que sobe en dirección ao antigo depósito de auga, situado a uns cincuenta metros.