Un itinerario de especial interese histórico une dúas localidades de Quiroga
19 ago 2019 . Actualizado ás 20:13 h.A ruta que une as localidades quiroguesas do Castelo -onde está o castelo de Torrenovaes- e O Hospital formas parte do que foi en tempos un camiño real e tamén do Camiño de Inverno. O camiño enlazaba dous centros administrativos -o referido castelo e a aldea da Ermida- de Encoméndaa de Quiroga, un territorio gobernado durante séculos pola Orde de Malta ou de San Xoán de Xerusalén. O percorrido permite coñecer unha parte significativa do patrimonio histórico do municipio.
O inicio do itinerario está na aldea do Castelo. O castelo de Torrenovaes -ou dos Novais- áchase no alto dunha loma onde tamén hai indicios da existencia dun castro. A fortaleza, cuxos orixes se remontan ao século XIII, foi residencia dos comendadores da Orde de San Xoán, como testemuña unha cruz de Malta labrada sobre a porta principal. Hoxe só quedan en pé dúas estruturas diferenciadas. Unha delas é unha torre situada na parte máis alta e outra corresponde aos muros do que foi un palacio. O castelo albergou un cárcere público e eclesiástica, e tamén o arquivo de Encoméndaa. Unha vez visitado o lugar, hai que atravesar a aldea e baixar ata o arroio do Castelo -a uns trescentos metros- para cruzalo por unha ponte de pedra de traza medieval. O camiño inicia despois un suave ascenso por un tramo labrado na roca onde se aprecian as pegadas que deixou o continuo tránsito de carros. Neste tramo predomina unha vexetación de tipo mediterráneo formada por aciñeiras, alcornoques, xaras e acacias.
Minería romana
No quilómetro 0,7 o camiño entra nunha zona onde abundan os cantos rodados -produto dunha explotación aurífera de orixe romana-, que foron aproveitados para construír peches de leiras. Á esquerda pódese ver unha gran focha, pegada da antiga actividade mineira. Seguimos avanzando sen desviarnos ata entrar -no quilómetro 1,5- na aldea de Caspedro. Hai que cruzar a localidade para tomar un camiño que leva a San Xulián de Arriba, outro núcleo situado a uns trescentos metros. Desde esta aldea seguimos de fronte cara ao Hospital, que se acha a uns oitocentos metros.
Ao entrar na aldea vemos á esquerda a Casa de Tor ou Casa dá Torre, cuxos orixes datan de século XVI. O edificio actual, de tres alturas, levantouse no século XVIII. No seu cara norte destacan dous escudos de armas nas que están representadas as familias Losada, Quiroga, Somoza e Rivadeneira, entre outras. A poucos metros, xunto á igrexa parroquial de San Salvador do Hospital, está o Pazo dá Encomenda, tamén chamado Casa dá Condesa. Foi reconstruído en 1843 sobre un antigo edificio que pertenceu á Orde de Malta. Hoxe é propiedade da familia Taboada Varela e na súa fachada principal destaca un escudo de armas acuertelado. A igrexa consta de tres naves separadas e comunicadas entre si por arcos de medio punto. A fachada é do século XVIII. No interior destaca un retablo maior barroco de finais do século XVII, coroado pola cruz de Malta. Na ábsida está a capela de San Xoán, unha edificación prerrománica do século X con modificacións posteriores. Nos seus dous laterais hai catro arcos cegados con sepulcros de personaxes nobres e unha figura yacente dun guerreiro armado. O chan está composto de lápidas blasonadas de hidalgos da comarca. A uns cen metros da igrexa atópase a Casa de Carballedo, que pertenceu aos condes de Gavia e foi construída en 1843. Presenta un bo estado de conservación e na actualidade serve de casa de labranza.
DESDE QUIROGA
Para acceder ao momento de inicio da ruta hai que saír da capital municipal pola estrada que leva ao Castelo. Esta localidade áchase a unha distancia duns dous quilómetros