Un experto neste tipo de monumentos resalta o especial valor dunha peza cuxa importancia pasa desapercibida
28 novs 2019 . Actualizado ás 16:05 h.Aínda que non adoita ser mencionado entre os principais elementos do patrimonio histórico de Monforte, o antigo cruceiro da praza de San Antonio reúne unha serie de características que o sitúan entre os máis singulares de Galicia. Tal é o parecer do investigador lucense Fernando Arribas, responsable da primeira catalogación exhaustiva dos cruceiros e petos de ánimas da Ribeira Sacra. Con motivo do Día Internacional do Patrimonio Mundial, Arriba deu onte no museo do pazo de Tor unha charla sobre os cruceiros monfortinos, con especial énfase no do barrio de San Antonio.
Segundo apunta o investigador, as singularidades desta obra empezan xa polo material do que está feita, xa que -ao contrario do que sucede na gran maioría dos cruceiros galegos-, as figuras que a coroan non están talladas en granito. «En realidade non sábese con certeza que tipo de pedra é», sinala. «Un experto que coñezo cre que é algún tipo de gneis, talvez dá variedade coñecida como ollo de sapo, que está presente de forma natural en varios lugares dá Ribeira Sacra e outras partes dá provincia». Un xeólogo portugués que viu a escultura nunha fotografía que lle mostrou Arribas opinou que podería tratarse de basalto. «Para sabelo con certeza tería que examinala de perto e con coidado algún especialista, pero en todo caso é un material estraño nos cruceiros galegos», engade.
O cruceiro de San Antonio, indica Arribas doutra banda, tamén é moi especial pola súa tipoloxía, moi distinta da maioría dos monumentos deste tipo. «Posúe uns trazos que non se ven en ningunha outra parte de Galicia, como a figura da cruz, a base do crucifixo e incluso o fuste, que está feito de granito pero que ten unha forma hexagonal moi pouco común», afirma.
Un dos máis antigos
Outra característica que distingue o cruceiro de San Antonio, explica Fernando Arribas, é que figura entre os máis antigos dos que se puideron datar en Galicia. «Non contén ningunha inscrición que indique o ano no que foi feito, pero pódese deducir que a súa cronoloxía é similar á do desaparecido convento de San Antonio, porque formou parte del», comenta. O convento foi fundado en 1506. «Sería así o máis antigo da provincia xunto co da catedral de Mondoñedo, que tampouco ten inscrición, pero que se pode datar dun xeito análogo», agrega. Xunto con eles -di así mesmo Arribas- figura o cruceiro da parroquia de San Vicente de Castillón, en Pantón. A diferenza dos anteriores, este si ten unha inscrición que indica o ano en que foi realizado, o de 1610.
A pesar de todas estas particularidades, o valor do cruceiro de San Antonio pasou sempre moi desapercibido en Monforte, en opinión de Arribas. «Incluso Germán Vázquez e Manuel Hermida Balado, que publicaron excelentes traballos sobre a historia local, só lle deron importancia por ser un dos poucos vestixios materiais que quedan do convento de San Antonio», di.