Maxia cárstica no Val dás Mouras

carlos roda / francisco albo MONFORTE / LA VOZ

FOLGOSO DO COUREL

Un lugar de singular valor xeolóxico e paisaxístico esténdese entre dúas vilas de a serra do Courel

20 ene 2020 . Actualizado ás 11:29 h.

Entre as aldeas de Mercurín e Ferrería Vella, no municipio de Folgoso do Courel, atópase un das paraxes naturais máis sorprendentes da serra, aínda que aínda é pouco coñecido. O lugar denominado tradicionalmente como Val dás Mouras destaca polo seu misterioso aspecto -reflectido no seu propio nome- e constitúe á vez un dos principais puntos de interese do geoparque Montañas do Courel, recoñecido como tal pola Unesco o pasado ano. Ademais do seu singular atractivo paisaxístico, é unha das escasas mostras existentes neste territorio do que se coñece como relevo exocárstico.

O proceso que dá pé á formación deste tipo de paisaxe non é moi diferente do que orixina as covas cársticas nos terreos onde predominan as rocas calcarias. As augas que se infiltran no subuselo interactúan coa roca creando o carbonato cálcico e facéndoa máis soluble. Así se forman as cavernas, simas e galerías das que hai numerosas e importantes mostras na serra do Courel. É o que se coñece como relevo cárstico interno ou endocarst. O efecto erosivo da auga fai ás veces que colapsen os teitos das covas e fórmense as chamadas dolinas ou torcas.

Unhas cinco hectáreas

O relevo do Val dás Mouras foi orixinado dunha forma análoga -pero na superficie do terreo en lugar do subsolo-, ao actuar a infiltración das augas nun estrato de roca calcaria de pouco espesor. A erosión deu lugar a unha paisaxe de formas caprichosas e laberínticas que se estende por unha superficie dunhas cinco hectáreas de extensión. Os bloques de pedra calcaria conforman un rechamante conxunto de cavidades de formas circulares e elípticas, gretas, corredores e pasadizos que se mesturan co souto de Mercurín, un bosque de castiñeiros centenarios que os veciños aproveitaron para a produción da castaña. O brión, os liques e os fieitos que tapizan as rocas e as árbores contribúen por outra banda a dar á paraxe un aspecto misterioso e lendario.

O carreiro que leva ao souto de Mercurín e ao Val dás Mouras non está moi definido nin sinalizado, aínda que hai un panel informativo nas proximidades dunha das dolinas. Hai que seguilo por onde o terreo estea máis pisado e despois é preciso marcarse un itinerario propio para percorrer a zona.

Durante o percorrido atoparémonos con certas limitacións que seguramente nos privarán de realizar un itinerario completo. É preciso ter en conta que visitar todo este complexo xeolóxico pode requirir case unha xornada completa, debido á complicada orografía do terreo e á presenza dunha abundante maleza que en ocasións nos impedirá seguir avanzando. Por este motivo é preciso calcular ben o tempo que se pretende dedicar á visita.

Tamén hai que pór un coidado especial en non deixar pegadas inconvenientes do noso paso nunha paraxe de tan especial valor ambiental e paisaxístico. No verán do 2015, uns visitantes pouco escrupulosos acenderon fogueiras nalgúns puntos do Val dás Mouras, nun período caracterizado precisamente por unha gran sequidade e un elevado risco de incendios, o que deu lugar a que se presentase unha denuncia ante o Servizo de Protección da Natureza da Garda Civil.

Desde folgoso

Hai que tomar a estrada LU-651 cara a Seoane. A uns 8,5 quilómetros, á saída da aldea de Ferrería Vella, aparece á esquerda un viario asfaltado cara a Mercurín, polo que é preciso desviarse. A uns 250 metros, á entrada dunha curva, hai que deixar o asfalto e tomar á dereita un carreiro que se interna no souto