O plan especial esixe que sexan retirados cando estea rematado o proxecto que anuncian
11 ene 2020 . Actualizado ás 05:00 h.Sobre o papel, os carteis de obras deberían ter data de caducidade. O lóxico sería que a súa presenza na vía pública supeditásese á duración dos traballos que anuncian. A realidade, con todo, é outra moi distinta. Con demasiada frecuencia, valos e rótulos despregados polas administracións acaban formando parte da paisaxe de moitos núcleos de poboación. Anos despois da execución do proxecto, seguen ancorados no mesmo lugar anunciando investimentos que pasaron á historia. O plan especial de protección dos Peares, en vigor desde este mércores, é o primeiro na Ribeira Sacra que pon o foco nesa vertente do feísmo.
O plan especial de protección, infraestruturas e dotacións dos Peares afecta a doce núcleos repartidos pola Peroxa, Carballedo, Nogueira de Ramuín e Pantón, os catro municipios das provincias de Lugo e Ourense que integran o consorcio local. As súas directrices están encamiñadas a preservar a singularidade da paisaxe natural, e tamén do construído, neste territorio. Entre outras medidas, o documento elaborado pola Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda establece que os carteis de obras «deberán ser retirados unha vez rematada a obra en cuestión».
Talvez porque é algo que cae de caixón, está obrigatoriedade adóitase pasar por alto nas normativas de ámbito municipal. Ningún dos técnicos consultados por este diario ten constancia da existencia dunha directriz explícita nos concellos da zona no referente a este tipo de carteis. «As obras dos concellos sempre se fan con subvencións doutras administracións e deixar claro quen pon os cartos adoita ser importante», ironiza un técnico municipal de urbanismo.
Un mínimo obrigatorio
Nalgúns casos, as subvencións mesmo están supeditadas á presenza por un tempo determinado dos rótulos que informan da súa concesión. Para algunhas das axudas de Agader, por exemplo, establécese que a placa na que figura a súa asignación debe estar visible polo menos cinco anos. Os carteis de obras, por outra banda, non improvisan os aspectos relativos ao deseño e a tipografía. «A Xunta ten un manual que detalla como deben estar rotulados», sinalan nun estudo de arquitectura.
Os proxectos subvencionados polas administracións inclúen sistematicamente entre as unidades de obra o custo do cartel no que consta o correspondente financiamento. Non sucede o mesmo, curiosamente, coa súa retirada. «Non se adoita orzar e tampouco queda claro quen debe facelo», recoñece un técnico consultado. No Parque dous Condes de Monforte permaneceu instalada durante moitos anos un gran valo dunha obra do Plan E que foi retirada polo Concello aproveitando unha reforma posterior na parte destinada a estacionamento.
A obrigatoriedade de retirar este tipo de carteis ao concluír as obras ás que aluden forma parte das normas de protección da paisaxe incluídas no plan especial do consorcio local dos Peares, que entra en vigor tras a aprobación da paisaxe cultural da Ribeira Sacra. O plan especial do centro histórico de Monforte, que está a ser revisado pola Xunta como paso previo á súa aprobación definitiva, non se facía eco inicialmente polo menos de forma explícita desta problemática.
Os paneis do proxecto de iluminación do 2010 seguen no paseo fluvial
Por todos os municipios da Ribeira Sacra asoman en maior ou menor medida carteis de obras cuxo deterioración delata que eses proxectos se executaron moito tempo atrás. Na parroquia de Proendos, en Sober, un grafitero tivo o detalle de converter en mural un valo do extinto Plan E situada ao pé da estrada. No centro urbano de Monforte tamén hai exemplos da necesidade de incluír nos plans de urbanismo directrices como a que deberá aplicar desde agora o consorcio local dos Peares.
Á entrada ao paseo fluvial polo barrio de Ramberde, preto da pasarela de madeira que atravesa o Cabe, un cartel case ilexible faise eco das obras de iluminación realizadas fai agora dez anos. Xunto a Pórtaa dá Alcazaba, en pleno conxunto monumental de San Vicente, podía verse ata hai pouco un cartel alusivo ao proxecto de reforma que se deu por finalizou no 2009 na Rúa Falagueira.
Agora ocupa o seu lugar un novo panel que informa da execución e o custo das obras realizadas hai un ano en Santo Domingo. Outro tanto sucede, xa na periferia, cos anuncios sobre o inicio da urbanización do porto seco, inaugurado a comezos do 2014.
Ninguén cuestiona a conveniencia de incluír na normativa urbanística a obrigatoriedade de retirar estes carteis, aínda que moitos técnicos son escépticos en canto á súa aplicación práctica. «Se se deixan é por desidia. Está ben regulalo, pero logo hai que facer que se cumpra», sinala un técnico. Tampouco estaría de máis, apunta, «pensar na súa reciclaxe para novas obras».