Búscanse voluntarios para contar cantas cegoñas hai en Lugo

Francisco Albo
francisco albo MONFORTE / LA VOZ

LEMOS

Una pareja de cigüeñas junto a una charca formada por los recientes temporales en Monforte
Unha parella de cegoñas xunto a unha charca formada polos recentes temporais en Monforte CARLOS CORTÉS

A provincia ten as maiores poboacións de Galicia, pero na actualidade non se coñece con certeza o seu tamaño

10 ene 2020 . Actualizado ás 12:02 h.

A provincia de Lugo conta coa maior poboación de cegoñas brancas de Galicia -repartida principalmente entre as comarcas de Lemos e Chantada, o val de Sarria e a Terra Chá-, pero descoñécese cal é o seu tamaño actual. Para sabelo, a Sociedade Galega de Historia Natural (SGHN) realizará durante este ano un censo en cuxa elaboración poderán participar voluntarios non pertencentes a esta entidade. O ano pasado, a SGHN realizou un reconto de niños nas provincias de Ourense e Pontevedra, e agora pretende estender a iniciativa a toda a comunidade para actualizar os datos, xa que en Galicia non se realizou ningún censo rigoroso de cegoñas desde o 2004.

As poboacións destas aves migratorias, concentradas sobre todo nas provincias de Lugo e Ourense, experimentaron un forte crecemento durante este tempo. «No territorio ourensán detectouse un incremento do 50% no número de niños», apunta o delegado local da SGHN. Na provincia de Lugo, aínda que aínda non se realizou un censo, durante o ano pasado levou a cabo unha serie de observacións que permite aos investigadores calcular un posible número de niños neste territorio. «Pensamos que en total pode haber arredor de catrocentos», sinalan desde a referida entidade. A cifra é moi superior ás das demais provincias. Na de Ourense contabilizáronse 258 niños; na de Pontevedra detectouse ao redor dunha vintena e na da Coruña están en estudo uns cinco ou seis, aínda que se supón que seguramente haberá máis.

Datos do 2004

No censo realizado fai dezaseis anos contabilizáronse en toda Galicia 256 parellas de cegoñas. Delas, o 99,2% concentrábase nas provincias lucense e ourensá. As áreas máis poboadas localizáronse na Terra Chá, o val de Sarria e a comarca de Lemos -na primeira delas- e as da Limia e Valdeorras na segunda. Os responsables da SGHN sinalan que esta proporción é similar á actual, aínda que as poboacións creceron en conxunto en toda Galicia. Incluíndo a provincia da Coruña, onde no 2004 só se rexistrou a presenza de dúas parellas nidificantes. «Hai algunhas zonas, como o val de Maceda, en Ourense -engaden-, onde o aumento da poboación foi espectacular, pasando de non haber nin un só niño a haber cerca de oitenta».

Bandada de cigüeñas en un prado de la carretera de Oural a Samos
Bandada de cegoñas nun prado da estrada de Oural a Samos ROI FERNANDEZ

No censo que se elaborará ao longo do 2020 contabilizaranse tanto os niños activos como os desocupados e intentarase especificará cantas parellas de cegoñas criaron pitos, xa que non todas o fan. «Polos datos recollidos no 2004 e no 2019 pode calcularse que cada temporada hai en Galicia entre un 15% e un 20% de parellas sen fillos», indican desde a SGHN.

Outro aspecto que se terá en conta na realización do censo é o uso dos niños de cegoña branca por parte de aves doutras especies. Os gorriones destacan especialmente pola súa abundancia ao redor dos niños de cegoñas, así como os estorniños. Pero os niños desocupados tamén poden servir como refuxio a algunhas aves rapaces, como o cernícalo común ou lagarteiro.

Os expertos calculan que no territorio provincial pode haber uns catrocentos niños

Observacións espaciadas ao longo do ano

As persoas que queiran colaborar na realización do censo de cegoñas poden informarse na páxina web da Sociedade Galega de Historia Natural e na conta de Facebook da mesma asociación. Nestes sitios pódese obter o modelo de ficha que se utiliza nesta campaña. «O procedemento é moi sinxelo e non é preciso ser un especialista pare facelo», sinalan desde a entidade.

Nas fichas, os voluntarios deben consignar as coordenadas dos lugares nos que se atopan os niños avistados. Os organizadores da campaña recomendan realizar tres observacións de cada niño en diferentes momentos do ano. Primeiramente, entre febreiro e marzo, para contar os niños existentes e sinalar cales están ocupados e cales non. Máis adiante, para comprobar cantas parellas nidificantes están a criar pitos. E máis tarde, finalmente, para pescudar cantos pitos conseguiron saír adiante.

 

Actitude favorable da poboación

A recuperación da cegoña en Galicia, segundo indican desde a SGHN, débese sobre todo a un cambio de mentalidade entre a poboación e á desaparición dos ataques vandálicos aos niños. Se nunhas zonas abundan máis que noutras, agregan, iso débese a unha maior dispoñibilidade de alimento. As cegoñas mantéñense principalmente de insectos e anfibios