O histórico edificio de Taboada ten a cuberta cada vez máis derrubada, pero non hai ningún plan para rehabilitalo
15 novs 2018 . Actualizado ás 05:00 h.Fai cinco anos, unha información publicada neste diario sinalaba o mal estado de conservación do pazo de Vilar, na parroquia taboadesa de Esperante, cuxa cuberta se estaba derrubando parcialmente. Durante este tempo non levou a cabo ningunha intervención correctora e a situación empeorou. O teitume do edificio está cada vez máis danada, pero polo momento non parece que estea prevista ningunha actuación para salvar da ruína esta antiga construción, aínda que goza da categoría de ben de interese cultural e figura entre os exemplos máis notables de arquitectura señorial rural do municipio.
O alcalde de Taboada, Ramiro Moure, sinala que o Concello -en cumprimento dun acordo adoptado no pleno- xa se dirixiu por escrito aos propietarios do pazo hai varios anos, sinalándolles o mal estado en que se atopaba a construción, que xa se consideraba alarmante por entón. «Desde entón ata hoxe non recibimos ningunha resposta, aínda que os donos, que teñen o domicilio social en Betanzos, sempre pagaron regularmente o IBI da finca», explica. Nestas condicións -engade o rexedor-, o goberno local non ten claro que facer. «No municipio non temos ningún outro caso como este, porque nas demais casas fortes que se conservan aquí a situación é totalmente diferente», apunta.
Doutra banda, o alcalde considera difícil que alguén chegue interesarse por comprar e rehabilitar o deteriorado edificio. «Ou pazo, ademais de estar en moi mal estado, encóntrase nunha zona de terreos en pendente que seguramente resulta poco aproveitable e atractiva para os posibles compradores», explica. «No Concello non temos previsto buscar axudas económicas para adquirir o pazo, por un lado porque restauralo é algo que requeriría un investimento moi importante, tendo en conta como está na actualidade, e tamén porque non vemos que uso se lle podería dar despois», agrega.
Outros casos
A situación do pazo de Vilar, di así mesmo Ramiro Moure, ofrece un forte contraste co dos demais pazos do municipio, como o dos condes de Taboada, o de Perrelos, o de Moreda ou o de Relás, entre outros. «En todos eses casos os propietarios preocupáronse por manter as construcións en bon estado e a súa conservación está garantida, polo que non hai ningún outro problema semellante a este», comenta o rexedor. Estoutros edificios antigos -indica doutra banda o rexedor- «están situados en entornos máis favorables, en terreos chans e cunha paisaxe más atractiva», o que quizais axudou á súa conservación,
Os propietarios do pazo, sinalan tamén os responsables municipais, non residiron en épocas recentes no edificio, onde viviron durante anos uns caseiros que se encargaban de coidalo. Despois caeu en desuso e desde entón estivo deshabitado e sen ser obxecto de ningunha obra de reparación. A propiedade non é visitable e o goberno local descoñece en que estado poden atoparse hoxe o interior da edificación, aínda que o aspecto que ofrece o exterior permite supor que tamén deixa moito que desexar.
Unha residencia señorial con raíces na Idade Media
As orixes do actual edificio do pazo de Vilar remóntanse ao parecer ao século XVI, pero hai indicios documentais de que en épocas anteriores -no século XIII- xa había no mesmo lugar unha casa fortificada. A propiedade do pazo estivo relacionada no pasado coas familias dos Taboada e os Lemos. Segundo outros datos históricos, durante o Antigo Réxime a casa señorial tamén a cabeceira do arciprestado de Vilar e da xurisdición civil de pártea sur do actual territorio do municipio de Taboada.
Na igrexa parroquial de Esperante, doutra banda, consérvanse un testemuño da influencia que tivo o pazo de Vilar noutros tempos. As claves da bóveda do seu presbiterio están decoradas con pequenos escudos de armas que ostentan os símbolos dos antigos donos da casa.
unha arquitectura singular
O pazo de Vilar é un edificio construído con grosos bloques de cantería que destaca polas súas notables dimensións. A construción ofrece a singularidade de estar reforzada nos seus muros exteriores cunha serie de contrafuertes -como os que ven na fotografía de esquerda-, un elemento arquitectónico moi pouco habitual nas casas señoriales galegas. Noutros tempos o pazo foi coñecido como casa torre de Vilar de Esperante, debido seguramente ao seu aspecto fortificado. Na época moderna, o pazo pertenceu ao marquesado de Figueroa. O Concello de Taboada non mantén ningún contacto cos actuais donos á parte do cobro dos recibos do IBI, pero non hai constancia que a propiedade pasase a outras mans