Un vello camiño de vendedores ambulantes permite acceder a un xacemento romano en Ribas de Sil
12 ago 2018 . Actualizado ás 05:00 h.Manuel Cao, profesor xubilado de San Clodio, foi quen localizou a mina de ouro romana dos Cófaros, un enorme vestixio arqueolóxico situada no termo municipal de Ribas de Sil. Hai máis dunha década, xa lle chamaba a atención esta parte da Serra dás Cabanas, que fai de límite entre as terras de Trives coas de Ribas de Sil, ao observar que unha porción do terreo, atravesado por unha banda de cuarcita, tiña unha cor branca moi dominante.
Cando subiu por primeira vez ata ese lugar da serra, no ano 2012, observou unha gran cantidade de pedra de cuarcita branca diseminada pola zona ao lado dunha profunda focha de orixe artificial e de considerables dimensións. Tratábase dunha antiga mina de ouro romana que aínda estaba sen catalogar. Deuse a circunstancia de que esa parte da serra sufrira, uns días antes, un voraz incendio que arrasara a zona na que estaba a explotación romana. Era impactante observar a cor negra da vexetación calcinada polo incendio e o branco extremo da pedra diseminada na mina.
A explotación mineira dos Cófaros en atopa na parroquia de San Martiño de Peites, entre as localidades de Peites e Os Casares e preto do límite municipal de Ribas de Sil coa Pobra de Trives. Xusto ao lado da explotación pasaba un antigo camiño utilizado polos veciños de Peites para acudir a Trives ás feiras e vender alí todo tipo de froitas, higos, cereixas e aceite. Boa parte do vello camiño está agora ocupado por pistas de terra, o que permite poder acceder con facilidade á mina romana.
A explotación ten forma de cuña e a súa orientación é a mesma que ten a mina veciña do Covallón, sueste-noroeste. De feito, ambos os xacementos aproveitan unha mesma banda de cuarcita que atravesa o municipio de Ribas de Sil. As súas medidas son de considerable tamaño, ten uns 220 metros de lonxitude e unha anchura de ata 120 metros. A profundidade do escavado chega nalgunhas zonas aos trinta metros.
No lateral dereito da explotación, tamén na súa parte central pero en menor contía, acumúlanse inxentes cantidades de estériles ou muradellas (cantos rodados), produto do arrastre e lavado do material e que chega a ocupar unha lonxitude aproximada de cen metros. O vertedoiro chega á altura da pista de terra que dá acceso á mina.
Segundo a tradición popular da zona, polas proximidades da mina pasaba un pequeno arroio, hoxe seco, que desembocaba no río Bibei e dividía os montes comunais de Peites e Casares. Contan os veciños que na parte máis baixa da canle localizáronse pilones e lavadoiros utilizados no proceso de lavado do ouro e que se irían depositando por decantación na canle por baixo o arroio polo método físico de decantación.
A explotación aurífera romana ao descuberto dos Cófaros, foi realizada sobre un xacemento primario entre os séculos I e II de nosa era, e foi necesario mover e abater grandes cantidades do seu terreo rochoso, formado por cuarcitas. Para iso era fundamental utilizar a forza da auga e conducila, a través dunha rede de canles, ata a zona máis alta da explotación. Elemento principal deste traballo, a auga era utilizada nos procesos de extracción da roca mediante o uso alterno do lume, para quentar a roca, e a aplicación de auga para facela estalar, ao expola a cambios bruscos de temperatura.
Ao mesmo tempo a forza da auga permitía o arrastre do material a cotas máis baixas, onde os obreiros rompían con grandes mazas as rocas en pedazos máis pequenos. Logo se trituraban, queimaban e eran moídas para pasar ao proceso de lavado de todo o mineral, O ouro ía quedando no fondo do río por decantación.
A mellor ruta
Para chegar á mina dos Cófaros, hai que partir da aldea de Peites pola estrada que leva á N-120 e Os Casares. No quilómetro 0,7 hai que desviarse á dereita por un viario que leva á aldea Os Casares e unha vez percorridos catrocentos metros, deixamos o asfalto e seguimos por unha pista de terra á dereita durante 1,3 quilómetros máis. Logo xorde unha bifurcación e hai que desviarse pola pista da esquerda, Seguimos a camiñada uns seiscentos metros máis, en ascenso, ata chegar ao lugar onde se aprecia unha gran focha no terreo que forma parte da mina, ademais de gran cantidade de estériles ou cantos rodados que estenden ladeira arriba en paralelo á explotación. O ascenso segue bordeando mínaa trescentos metros máis ata chegar á fronte superior de explotación e lugar de acceso. Neste punto gozaremos dunha vistas da explotación e da súa contorna: o pobo, túnel e presa de Montefurado e dos ríos Sil e Bibei.
Desde Quiroga ou San Clodio
Hai que tomar a estrada N-120 en dirección a Ponferrada. A 12 quilómetros e á dereita atópase o desvío para Peites, distante do cruzamento 2,3 quilómetros