O antigo balneario non logrou recobrar a súa actividade, pero deixou un rastro profundo que aínda perdura
20 jun 2017 . Actualizado ás 13:35 h.Fai agora vinte anos que foi vendido o hotel balneario da Ferrería do Incio -que entón xa levaba un tempo pechado-, un dos máis antigos e soados de Galicia. Inaugurado en 1882, foi un importante motor turístico e económico. Ao redor del ir abrindo cantinas, pensións e fondas para os agüistas que non se podían permitir unha estancia no hotel. Tras a venda empezaron unhas obras de rehabilitación coa idea de reabrir o hotel, pero quedaron paralizadas definitivamente no 2005. O balneario non volveu a coñecer o seu antigo esplendor, pero a localidade posúe outros atractivos que na actualidade non son aproveitados a fondo.
A Ferrería é unha das poboacións máis singulares do municipio e está catalogada como conxunto etnográfico e Arquitectónico. Boa parte das súas vivendas están construídas sobre elevados peñascos e moitas delas posúen amplos corredores e balcóns de madeira que se asoman sobre a canle do río Antiga. Este curso de auga únese no centro do pobo co arroio de Lameiro, o que acentúa a peculiaridade da paisaxe. Un paseo fluvial paralelo ao primeiro destes ríos permite apreciar mellor todo o connjunto.
Orixes históricas
O nome da Ferrería parece proceder dunha antiga industria siderúrxica artesanal -da que hoxe non quedan restos-, que estaría situada fronte ao edifico do hotel balneario. A partir do século XVIII pasou a ser propiedade do os condes de Campomanes, que a explotaron ata finais do século XIX, época na que pecharon a maioría das ferrerías lucenses. O 15 de xaneiro de 1884, as augas ferruxinoso-arsenicales do manancial da localidade foron declaradas de utilidade pública. Foi entón cando a familia Campomanes mandou edificar o hotel. Tamén foron donos da chamada casa palacio, que foi habilitada como hospedaxe.
En torno ao balneario foron xurdindo pensións e fondas como as denominadas Casa de Arriba, Casa de Abaixo, Casa dá Vila, Casa dá Ponche, Casa do Reloxeiro e Casa dá Sucursal, entre outras. Un veciño da Ferrería, Manuel Armesto, lembra ben aqueles tempos, posto que a súa familia rexentou a fonda da Casa dá Vila. Tiña nove cuartos e entre os anos 40 e 50 do século pasado cobraba a cada agüista -por cama e comida- cinco pesetas diarias. O prezo foise incrementando ata chegar a cincuenta pesetas ao día entre as décadas de 1970 e 1980.
Os visitantes ían tratarse de diversas doenzas, pero segundo Manuel Armesto, a maioría estaban afectados de problemas de articulacións e de anemias. «Ao principio de empezar ou tratamento, había algunha xente que comía moi pouco -lembra-, pero aos poucos días de tomar as augas xa pedían na pensión que se lles aumentasen a cantidade de comida non prato».
Prescrición médica
Para tomar as augas do manancial era necesario que fose baixo prescrición médica. Un médico da capital do municipio ía atender aos pacientes do balneario e el decidía quen podían seguir o tratamento, asinando autorizacións en papeletas. María Aurora Vide era a encargada de atender aos agüistas e lembra quque nos mellores tempos despachábanse ata mil papeletas ao ano. Era cando o hotel funcionaba a pleno rendemento, nos anos 50. Por entón cada unha daquelas papeletas ou pases custaba cen pesetas -a metade para os nenos- e era válida para toda a tempada. Daquela os prezos foron aumentando de forma drástica, ata chegar a 2.000 pesetas.
Son moitos os recordos que quedaron na Ferrería daqueles anos. «Ten vindo xente moi importante a tomar as augas, como a marquesa de Saavedra, un gobernador de Francia, Laureano López Rodou -ministro de Asuntos Exteriores no franquismo-, a familia de Rajoy e moita máis xente que agora non recordo», conta María Aurora. «Tamén viña Manuel Fraga pero só para visitar a Manuel Gasset, ou doo do hotel», engade.
DESDE A Cruz DO INCIO
Hai que saír da capital municipal por por a estrada que leva a Hospital do Incio e A Ferrería. Esta última localidade atópase a oito quilómetros da cabeceira do municipio