A orde constitucional garante a normalidade e é base do Estado de dereito
05 dic 2018 . Actualizado ás 05:00 h.Este lenzo de Zurbarán zumega orde. Unha copa metálica e tres vasijas de barro, con dúas bandexas doutro metal forman unha admirable composición que cede o seu protagonismo á luz. A neutralidade do fondo e da repisa, a ausencia de sombras sobre os recipientes, as simetrías, as parellas, as alternancias en cores e volumes, todo axuda a reflectir a idea de equilibrio, serenidade e harmonía. E, con todo, alguén podería afirmar que eses seis obxectos non están ordenados. De esquerda a dereita, ou viceversa, non figuran en orde alfabética, nin de valor económico, nin de capacidade, nin de altura, nin de ano de fabricación, nin de nada que se me ocorra.
Ás veces a orde é invisible. Quero dicir que o criterio de ordenación non é apreciable a primeira vista. Valga iso como xustificación a tantas veces que se nos reprochou a desorde do noso cuarto ou da nosa mesa de traballo, cando nós sabiamos perfectamente onde estaba cada cousa. Ese razoamento pode valer cando é soamente unha persoa quen ha de manexar o sistema. Noutro caso os obxectos han de estar «no seu sitio», ou «onde debe ser» de maneira que en definitiva exista unha orde «como Deus manda», é dicir que responda a unha norma xeralmente aceptada, que pode explicitarse, e que adoita facilitar o uso das cousas. As persoas que tiveron que compartir un espazo ou uns utensilios saben ben da importancia diso.
É talvez por esa razón que por orde entendemos tamén o estado de normalidade ou funcionamento correcto de algo, en especial a harmonía nas relacións humanas dentro dunha colectividade. A esta acepción corresponden expresións como «pór orde» ou «as forzas de orde pública» e tamén cando falamos da orde constitucional, expresando con iso o criterio que garante a normalidade. Por certo que nestas datas, e sempre, é bo lembrar que a orde constitucional é base do Estado de dereito, ou sexa que todos os cidadáns e os poderes públicos están suxeitos á Constitución e ao resto do ordenamento xurídico. Derivados desta idea atopámolos nas ordes relixiosas, militares e civís, que caracterizan a conxuntos de persoas que aceptan ademais outras normas adicionais.
A orde está presente en todos os aspectos da vida e a cultura. A colección de citas de hoxe, por exemplo, está en orde cronolóxica, o que adoita ser de interese, por exemplo, para ver como se poderían herdar as ideas. Outras veces optamos pola orde alfabética, a orde temática ou calquera outro. En ciencia a orde, ou a desorde, é un concepto moi importante, sobre todo en termodinámica, porque moitas veces nos serve para predicir sucesos espontáneos. Sabemos que na natureza existe unha tendencia espontánea á desorde, e por iso un azucarillo disólvese por si só, cando estaría máis ordenado o azucre ao carón e o café por outro. Tamén, cando barallamos unhas cartas sabemos que é improbable que saian xuntas e ordenaditas todas as dun mesmo pau. Destes feitos os científicos falan de estatística e de entropía, unha medida da desorde.
Ipse dixit
A orde é o máis fermoso ornamento dunha casa
Pitágoras (569-475 antes de Cristo)
Coidado co home que fala de pór as cousas en orde. Pór as cousas en orde sempre significa pór as cousas baixo o seu control
Denis Diderot (1713-1784)
Que a lei sexa terrible e todo volverá á orde
Georges Danton (1759-1794)
A esencia do clasicismo consiste en vir despois. A orde supón unha certa desorde que acaba remitindo
Paul Valéry (1871-1945)
O firmamento é un fermoso prodixio de orde. A orde pública, pola contra, non é máis cousa, con farta frecuencia que un caos silencioso
Camilo José Cela (1916-2002)
Admiro aos homes que buscan a orde social ideal, pero temo aos que o atoparon
Ephraim Kishón (1924-2005)
A orde dos factores non altera o produto, mentres esta orde non veña de arriba
Jaume Perich (1941-1995)
actividades
1 No bodegón de cacharros podemos ver, de esquerda a dereita, un bernegal sobre unha salvilla de peltre, unha alcarraza, un búcaro de Indias e unha segunda alcarraza que repousa sobre outra salvilla. Recorta a imaxe e separa cada un dos cacharros. Ordénaos doutro xeito. Que disposición gústache máis?
2 As alcarrazas son recipientes de barro poroso, como os botijos, que permiten que parte da auga salga a través das paredes e se evapore espontaneamente, co que ha de absorber calor, o que contribúe a arrefriar a auga do interior. Indica outros procesos espontáneos que teñan lugar absorbendo calor.
3 Imaxina que queres que cada un dos cacharros represente un dos catro partidos políticos máis votados. Que cacharro escollerías para cada un? Indica dúas razóns en cada caso para a túa elección.
4 Dada a seguinte relación de números 5, 4, 2, 9, 8, 6, 7, 3, 1: indicar o criterio que se seguiu para ordenalos.
5 A palabra grega cosmos significa orde, e nesta imaxe podemos ver unha representación do universo segundo Ptolomeo, onde a Terra ocupa o centro. Fíxache a orde en que se atopan os planetas que vían no ceo. Como ordenarías hoxe os astros que nos rodean seguindo o criterio de menor a maior distancia á Terra?