Juan Guaidó: «Agardo que a democracia española sexa forte para facer fronte á ditadura de Maduro»

Pedro García Otero CARACAS / CORRESPONDENTE

INTERNACIONAL

La Voz

O presidente interino de Venezuela considera que o mellor apoio que pode prestar a UE é aumentar a presión sobre o réxime chavista

01 dic 2019 . Actualizado ás 09:40 h.

O presidente interino de Venezuela designado pola Asemblea Nacional, Juan Guaidó, enfróntase a múltiples desafíos: conciliar as expectativas que xerou en xaneiro o seu nomeamento e o desafío que representou contra o réxime chavista co feito de que, once meses despois, Nicolás Maduro siga, aparentemente sen fisuras, no poder. Guaidó debe compaxinar tamén un avance no recoñecemento internacional coas diferenzas, nesa mesma comunidade mundial, sobre como debe abordarse a crise venezolana, que suma xa máis de cinco millóns de migrantes e que arruinou a que no seu día foi a economía máis boiante de América Latina.

Guaidó fala en exclusiva con La Voz sobre como concibe as relacións con España, Europa e o mundo, e sobre o reto que representa mobilizar a unha sociedade venezolana cada vez máis desmotivada para lograr o que se denominou «cesamento da usurpación»: a condición sine qua non da oposición para volver á democracia en Venezuela .

-Que agardan da Unión Europea como xesto concreto para axudar ao retorno á democracia?

-A primeira pregunta é: cales son as ferramentas do mundo libre para enfrontarse a réximes desta natureza? No caso de Venezuela, esas ferramentas son, neste momento, as sancións, o illamento diplomático, tamén as sancións morais, e a protección dos activos para que non os rouben. Europa o que pode facer é isto: fortalecer as sancións, fortalecer a presión sobre a ditadura. Isto pasa por que non se roube o diñeiro dos venezolanos, porque non poidan danzar alegremente polo espazo común. Creo que hai moita presión, pero sinto ás veces que a diplomacia internacional queda sen pancas de presión para unha situación como a que enfronta con Venezuela.

-En España, que lidera as relacións da UE con Latinoamérica , hai negociacións para formar un Goberno entre o PSOE e Unidas Podemos. Iso para a democracia venezolana pode ser un problema?

-Máis que para a democracia venezolana, vai ser unha proba para a democracia española. O Goberno español foi moi firme na súa posición sen Podemos. Por iso digo que será unha proba para eles. Aquí vai seguir pasando o mesmo: que hai unha ditadura, presos políticos e róubanse o diñeiro dos venezolanos. Nós sabemos o que representa que continúe isto. Confío e agardo que a democracia española teña a fortaleza para facer fronte á ditadura de Maduro e non ser controlados simplemente por unha rama ideolóxica.

-Mantiveron conversacións co Goberno español logo das eleccións do 10N?

-Mantivemos contacto co Goberno de Pedro Sánchez, si.

-Como valora que Josep Borrell sexa o novo xefe da diplomacia da Unión Europea?

-Creo que vindo de ser chanceler de España é un bo momento para que América Latina mellore as súas relacións coa Unión Europea, e América Latina ten un reto importante: superar unha ditadura en todo o centro do continente, que ten ademais a cinco millóns de migrantes circulando pola rexión. É un reto e agardamos que se poidan fortalecer as medidas de presión á ditadura.

-Sin duda, o aliado máis importante da oposición venezolana é EE.UU. Con Trump no medio dun impeachment, que ameazas representa esta situación?

-Estados Unidos é sin duda un aliado moi importante, pero non é o único. Temos a Colombia , temos a Brasil , temos ao Grupo de Lima. Non é só apoio a nós, é o recoñecemento de que Maduro representa unha ameaza para a rexión, de que hai cinco millóns de migrantes venezolanos por Latinoamérica e unha serie de mecenados a grupos irregulares. [Jesús] Santrich e Iván Márquez [os disidentes das FARC que anunciaron a volta ás armas] seguen en Venezuela, por exemplo.

-Unha mensaxe para os españois en Venezuela e para os venezolanos en España...

-Estamos xuntos nisto. En Venezuela hai unha colonia moi importante dese país, ao cal chegaron miles de españois. E agora os seus descendentes están aquí e tamén en España. Ao final, a mensaxe é que non nos imos acostumar a isto, que en Venezuela non hai unha loita polo poder, senón para que poidamos REVISAR vivir con dignidade en Venezuela e para ter o desenlace necesitamos de todos. Así que seguimos adiante.

«O elemento central da transición é a mobilización cidadá»

 

O réxime de Maduro tivo que recorrer ao seu inimigo histórico, o capitalismo, para que o país non se lle vaia das mans. Ha liberalizado a economía mentres mantén o control político. Pero aínda está moi lonxe da normalidade. Por iso, a oposición advirte que só coa cidadanía na rúa poderá lograrse unha transición, e que o peor perigo é que a crise se «normalice».

-A dez meses do seu xura como presidente interino, fálase dun empate catastrófico, no que nin vostede nin o chavismo logran imporse e as consecuencias as paga o país. Como o valora ?

-O réxime non resolve ningún problema, e ao contrario, agudízaos todos, como se ve na migración. A alternativa democrática está a tratar de arrebatarlle as competencias para conter a urxencia humanitaria e que logremos celebrar unhas eleccións libres para estabilizar o país. Que nos falta? Falta que non nos acostumemos a esta situación. A nosa gran loita é volver mobilizar ao cidadán, seguir nas rúas e pór dunha vez por todas á forza Armada ao lado da Constitución. O elemento central para producir a transición é o cidadán.

-Hai cansazo na oposición, nótase o cansazo na rúa? Que se pode facer para reactivar a protesta cidadá?

-As transicións non se decretan, constrúense. Levamos anos construíndoa, moi concretamente desde as eleccións parlamentarias do 2015. Insisto, en Venezuela non hai un país polarizado, hai un país que está 90 a 10 a favor do cambio. Hai unha ditadura tratando de finxir unha falsa normalidade. O desgaste non é de Juan Guaidó, o desgaste é do país, das súas empresas, dos seus traballadores, dos seus campesiños. Aquí o reto é que, a pesar do cansazo, da frustración, logremos avanzar.

-«Resistimos» sería unha frase que Maduro asinaría.

-Este país está secuestrado por sete egos. Son un grupo de xente que dun xeito sádico puxo os seus intereses por amais dos de toda unha nación. Se eles queren seguir profundando no seu harakiri político, alá eles. Pero non van ter unha epifanía, tampouco, polo cal temos que enfrontalo nós.

-Que se acordou nas negociacións de Noruega ?

-Unha elección presidencial competitiva, que Maduro se desprendese do seu cargo e eu do meu, e coa creación dun Consello de Goberno. Con só iso e o retorno do chavismo á Asemblea Nacional, e a eliminación da Asemblea Constituínte, xa se levantaron as sancións a funcionarios. Pero a tolemia dos que dirixen ao chavismo arrastrounos a todos a un tempo crise maior.

-Maduro dixo que vostedes non podían garantir o levantamento das sancións.

-Mentíronlle á súa propia xente. Esa cúpula está soa, está illada, e hai un país unido agardando esta solución a esta crise. Doutra banda, a comunidade internacional está unida na súa idea de que Maduro é un problema e un perigo.

-E que pasa se a xente se acostuma?

-O noso maior inimigo é o costume. Non podemos acostumarnos a esta situación. Xa non é tan doado saír de Venezuela, xa as remesas que mandan os nosos familiares non acadan aos que están aquí. Todos perdemos a nosa capacidade de garantirnos a nosa vellez. A opción máis viable que temos é a de seguir loitando.

A mediación de Noruega quedou enterrada definitivamente 

No balance de apoios á loita de Guaidó, perdeuse Arxentina e gañouse Bolivia e Uruguai. Dicir o Uruguai é falar do mecanismo de Montevideo , de efémera vida, que lideraban Tabaré Vázquez e o mexicano Andrés López Obrador. Agora, o presidente do país charrúa é Luis Lacalle Pou, polo cal, ese mecanismo podería reactivarse. De todos os xeitos, a oposición venezolana non cre en negociacións, senón na presión de rúa.

-O triunfo de Lacalle pode levar á reactivación do mecanismo de Montevideo?

-Iso, paradoxalmente, depende da ditadura. Déronselle opcións á ditadura de producir unha transición, ter unha elección presidencial verdadeiramente libre. Aproximacións houbo: está o mecanismo de Montevideo, enlazado co Grupo de Contacto, a mediación de Noruega , o Grupo de Lima. A que se negou foi a ditadura. Tivo unha soberbia, hai que dicilo aínda que soe feo, sádica, ao xogar coa fame, a necesidade e o sufrimento da nosa xente. Os mecanismos son un medio, pero o que de verdade é insubstituíble é a presión cidadá, na rúa.

-Tivo contacto con Lacalle?

-Tivemos contacto co seu equipo.

-Está definitivamente enterrada a posibilidade de volver á negociación baixo a mediación de Noruega ?

-Iso matouno a ditadura ao saír correndo da mesa de negociacións cando xa tiñamos boa parte dun acordo adiantado. Para nós, o único diálogo que ten sentido é o que busca a solución da crise venezolana. Xa en Barbados [sede das negociacións] tiñamos unhas eleccións presidenciais a cambio do levantamento das sancións individuais aos funcionarios do chavismo.

-Non cre que avanzou moito máis o internacional que o nacional neste proceso?

-Non, avanzamos igual. Esta é unha sociedade que leva moitos anos construíndo un proceso de transición ao que só neste momento hase sumado a comunidade internacional.

O negrito da Guaira que chegou coa xeración do 2007 

Segue sendo sin duda o político máis popular do seu país, pero a súa aceptación caeu de case 80 % a comezos deste ano a 40 % en outubro. A súa caída hase detido en novembro, pero os cuestionamientos a Juan Guaidó proveñen do 30 de abril, cando un confuso incidente, tomado como un golpe de estado, derivou na liberación de Leopoldo López, agora hóspede na Embaixada de España en Caracas . Coa presidencia do Parlamento asegurada, aparentemente, por outro ano, e o recoñecemento internacional, Guaidó ten outro problema: asegurar que ten un criterio independente e que non é unha ficha de López. «A quen lle toca tomar as decisións nestes momentos na oposición é a min», afirma. Con todo, aclara que a oposición non é personalista: «Se non é Juan Guaidó, mañá será Pedro, e logo será outro».

Sobrevivente da traxedia de Vargas cando era adolescente (en decembro cúmprense 20 anos das inundacións nas que morreron 30.000 persoas), Guaidó segue apelando á súa condición popular e á de líder da chamada xeración do 2007, hai unha década imberbes estudantes que lle propinaron a Hugo Chávez a súa primeira gran derrota electoral. «Non agardaban ao negrito da Guaira», sinala sobre a súa incursión na política. Pero sobre el pende unha poboación opositora que é unha trituradora de líderes, e ameaza con levar a Guaidó como antes levou a Leopoldo López ou a Henrique Capriles Radonski, cuxa popularidade se afundiu.

Pero, sin duda, gozar do recoñecemento internacional é unha diferenza substancial cos seus predecesores, que contribúe ao seu liderado dentro da oposición e no país.