Maduro asómase a unha transición negociada con final incerto

xullo á. fariñas A Coruña

INTERNACIONAL

REUTERS | CARLOS EDUARDO RAMIREZ

Medio ano despois da irrupción de Guaidó na crise venezolana, Maduro resiste. Ata cando?

16 jun 2019 . Actualizado ás 10:08 h.

Á vista da evolución dos acontecementos no que vai de ano, cada día parece máis descartado o abandono, voluntario ou forzoso, inminente de Nicolás Maduro. A traxedia que padecen a inmensa maioría dos venezolanos dentro do país e unha boa parte dese 10 % que se viu forzado a emigrar e malvive nos países limítrofes non ha amainado, segue indo a máis, pero cada día ten menor protagonismo mediático e na axenda dos que din estar chamados a resolvela.

A vía norueguesa, que avoga por unha transición negociada, vaise consolidando como a máis realista, na medida en que está a marcar distancias con experiencias anteriores que tiveron como escenario a República Dominicana e como protagonista estelar a un árbitro de máis que dubidosa imparcialidade apelidado Zapatero .

Está transición negociada, segundo os observadores máis realistas, podería pasar por unhas eleccións parlamentarias e presidenciais simultáneas, a celebrar o próximo ano. Uns comicios con garantías de xogo limpo, supervisadas pola comunidade internacional, precedidas dunha renovación total dos órganos de control interno das mesmas e da liberación de todos os líderes opositores presos e inhabilitados.

Esta saída, que para ser viable e asumible polo chavismo-madurismo, non podería esixir o abandono previo do cargo polo actual presidente nin impedirlle ser candidato á reelección e permitiríalle ao réxime actual lexitimarse como oposición, no caso máis que probable de resultar derrotado nas urnas. Mesmo lle abriría a porta a gozar lexitimamente de toda ou polo menos unha boa parte das cuantiosas fortunas acumuladas ao longo das dúas últimas décadas.

Dado que da comunidade internacional, e moi especialmente de Donald Trump, xa non pode agardar gran cousa e menos unha intervención militar, a oposición -polo menos o sector maioritario- parece resignada a esta saída como mal menor.

Conspiración interna

Visto o resultado do intento do pasado 30 de abril de derrocar a Maduro vía conspiración interna, un fracaso imputable á ineptitude dos seus promotores desde EE.UU. e que lle serviu a Maduro para constatar que non se pode fiar de ninguén, a todas as partes implicadas úrxelles unha saída na que, polo menos aparentemente, non haxa nin vencedores nin vencidos.

A oposición, se consegue superar os personalismos que foron o seu mal endémico, pode revalidar con fartura os resultados das parlamentarias de decembro do 2015. Se forma piña, sen fisuras, ante un líder único, tamén pode desaloxar do palacio presidencial de Miraflores a un Maduro que se tiña que ter caído antes polo seu propio peso e ao que nin os seus máis incondicionais van botar de menos.

O eixo de converxencia da oposición, nestas circunstancias, non pode ser outro que Juan Guaidó, que non só fixo méritos suficientes desde que asumiu a presidencia da Asemblea Nacional, senón moito antes, traballando na sombra, primeiro como deputado suplente e, desde fai catro anos, como titular.

Oficialismo e oposición buscan novos referentes

Aínda que é verdade que a continuidade de Maduro é o factor determinante que personaliza o momento actual da traxedia venezolana, non é o único e coa súa saída, se é que sae -o poder é a adicción máis forte que pode enganchar ao ser humano-, a crise non se acabará.

Desde a chegada do chavismo, hai pouco máis de dúas décadas, se ha ir consolidando, cada vez con máis forza, o que un recente e documentado informe de InSight Crime (Centro de Investigación do Crime Organizado) define como «o paradigma do Estado Mafioso, que se converteu nun eixo do crime organizado na rexión».

E isto ocorreu non por casualidade. Este país, un dos máis ricos do mundo en recursos naturais, está situado nun punto estratéxico do continente americano dentro da ruta de saída ao mercado mundial da cocaína andina, o negocio por excelencia do crime organizado internacional.

Organizacións criminais

As organizacións criminais que manexan o negocio, segundo o aludido informe, non tardaron en penetrar nos altos niveis das institucións do Estado. Entre as que citan atópanse a Vicepresidencia, seis ministerios, a Garda Nacional, a Forza Armada Bolivariana, o Servizo Bolivariano de Intelixencia (Sebin) e Petróleos de Venezuela (PDVSA).

Estas organizacións criminais integradas no que o xornalista e consultor de seguridade Douglas Farah define como «A Empresa Criminal Conxunta Bolivariana», con ramificacións en polo menos 26 países, móvense por intereses económicos, non políticos e arriscan moito co cambio de réxime.

A todo iso se suman os colectivos, civís armados que actúan co respaldo do Goberno e que realizan funcións de seguridade cidadá, intelixencia, represión e control da venda de alimentos subvencionados; os pranes, líderes carcerarios que dirixen organizacións delituosas desde as prisións; os paramilitares, xurdidos das Autodefensas Unidas de Colombia, que operan na fronteira e dedícanse ao contrabando, o narcotráfico e a extorsión; o ELN e os disidentes das FARC, que se dedican ao mesmo nas mesmas zonas e as megabandas, dedicadas ao secuestro, a extorsión, o roubo de vehículos e a venda de drogas.

Este complexo panorama delincuencial é o que está a xerar maior incerteza sobre a viabilidade dunha transición que os políticos parecen resignados a negociar. Tempo ao tempo.