O pasado venres, antes do seu encontro co viaxado Pedro Sánchez, o presidente de Cuba, Miguel Díaz-Canel, tivo que madrugar para acudir ao aeroporto a recibir aos 208 primeiros sanitarios cubanos dos 8.300 que se viron forzados a abandonar o Brasil antes do próximo doce de decembro.
24 novs 2018 . Actualizado ás 23:18 h.A retirada do persoal sanitario cubano destinado polo seu goberno a traballar en réxime de escravitude na primeira potencia económica do subcontinente americano foi decidida pola Habana tras o anuncio de Jair Messias Bolsonaro de pagar integramente a estes profesionais os 3.600 dólares mensuais que o erario público brasileiro desembolsa por cada un deles. Actualmente o 75 % dese diñeiro recíbeo o goberno cubano. «Nunca se ofendeu tanto e en tan pouco tempo á escola de saúde cubana e aos nosos profesionais para desacreditar, por esta vía, unha das conquistas máis grandes da nosa revolución». Así xustificou o vicepresidente cubano Roberto Morales a decisión do seu goberno.
Esas condicións de pagamento foran pactadas no seu día pola lulista Dilma Rousseff (Partido dos Traballadores) con as autoridades cubanas no marco do programa Mais Médicos subscrito fai cinco anos do acordo que, auspiciado pola Organización Panamericana da Saúde (OPS) que desde entón levou a Brasil a uns 20.000 sanitarios cubanos e tamén doutros países que, a diferenza dos procedentes da illa caribeña, perciben integramente os seus salarios.
Esa situación de neo esclavismo dos cubanos é a que di pretender atallar Messias Bolsonaro, e que segundo os seus críticos, deixarán sen asistencia a uns 30 millóns de brasileiros, aínda que o goberno di que vai cubrilas con profesionais brasileiros e mesmo con os 1.400 cubanos que non van retornar á illa porque se casaron no país.
O tema non é novo. Hai un ano varios centenares de sanitarios cubanos levaron o tema aos tribunais brasileiros e os xuíces xa lle deron a razón a algúns demandantes. Nalgunhas de esas sentenzas o tribunal chega a definir as cláusulas do devandito convenio como «unha forma de traballo escravo». Outros, en primeira instancia, optaron por rexeitar as demandas con argumentos tales como que dar por rematados eses contratos suporía «riscos indebidos na esfera política e diplomática».
Aquela rebelión no Brasil dos escravos con bata branca provocou unha gran alarma na Habana. A exportación de man de obra cualificada -sanitarios e adestradores deportivos, fundamentalmente, pero tamén servizos de intelixencia- é, na actualidade, a súa principal fonte de ingresos de divisas: unha media de 11.500 millóns de dólares anuais, polo menos nos últimos cinco- moi por amais do turismo e do tabaco. Segundo, datos de 2016 do Anuario Estatístico de Saúde, hai máis de 50.000 profesionais cubanos -a metade sanitarios- traballando en 24 países de América Latina e O Caribe, 27 de África subsahariana, dúas de Oriente Medio e África setentrional, sete de Asia Oriental e o Pacífico, ademais de Rusia e Portugal. Brasil era o segundo destino máis importante para os médicos cubanos que seguirán traballando en Venezuela -o primeiro destino- e tamén en Catar, Kuwait, China , Alxeria, Arabia Saudita e Sudáfrica.
A illa tamén ofrece servizos gratuítos mediante o chamado Programa Integral de Saúde, destinado a 27 países con menos recursos como Haití, Bolivia, O Salvador, Guatemala, Nicaragua, Honduras , Etiopía, Congo, Tanzania, Zimbabue, entre outros.
Todo este persoal cubano, que en teoría é voluntario, na práctica, non o é tanto. Proba diso é que ante as demandas presentadas no Brasil, o primeiro que fixeron os supervisores cubanos -comisarios políticos- alí destinados foi convocar aos médicos que as presentaron e despedíronos de inmediato. As alternativas que lles ofreceron foron subirse a un avión dentro das 24 horas seguintes para regresar a Cuba ou enfrontar o exilio durante oito anos como castigo e iso coa agravante de que todos ou case todos tiveron que deixar na illa ás súas esposas e fillos como reféns, cando os seus colegas doutros países podían ter con elas ás súas familias.