Estados Unidos e a Unión Europea anuncian máis sancións contra Venezuela tras o simulacro electoral do domingo no que máis da metade dos cidadáns non acudiron a votar
22 may 2018 . Actualizado ás 07:23 h.Ningunha democracia concede validez ao simulacro electoral do domingo en Venezuela. Nicolás Maduro gañou, pero só sumou un terzo dos votos totais do censo, no peor resultado do réxime desde Hugo Chávez. Maduro resultou gañador tras o escrutinio, co 67 % dos votos, pero coa abstención máis alta da historia das eleccións presidenciais en Venezuela, superior ao 52 %. A oposición arrogouse o éxito dese fracaso e volveu ás rúas para protestar.
Esa falta de respaldo espoleó as críticas en todo o mundo mentres Maduro intentaba dar aparencia de normalidade. Especialmente contundente foi o estadounidense Donald Trump, que asinou unha orde executiva onte mesmo para «limitar a capacidade do Goberno de Maduro de vender activos e bens estatais», tras unhas eleccións que a comunidade internacional, incluíndo o Goberno de España, consideran fraudulentas. Mariano Rajoy reaccionou aos comicios, sinalando que «non se respectaron os mínimos estándares democráticos e estudaremos xunto aos nosos socios europeos as medidas oportunas».
O Grupo de Lima, composto por 14 nacións do hemisferio occidental, sinalou nun comunicado que chamaban a consultas aos seus embaixadores, para «expresar a nosa protesta», conxelando de feito as relacións co Goberno venezolano. «Estamos absolutamente convencidos de que esas eleccións non cumpren con ningún criterio, nin sequera os básicos, dunha elección verdadeiramente libre e democrática», indicou Sebastián Piñera, presidente de Chile .
Sancións contra a corrupción
Un alto funcionario do Goberno estadounidense detallou a axencias internacionais de noticias que as sancións de Trump «pechan outra vía para a corrupción que observaramos; impide a funcionarios venezolanos que avalíen a baixo custo e liquiden bens públicos a cambio de comisións ilegais».
No punto de mira podería estar Citgo, cuxas accións, dobremente hipotecadas, pertencen aínda á firma estatal Petróleos de Venezuela (PDVSA), corporación que en 1998 era a segunda petroleira do mundo (a primeira de propiedade pública) e que está crebada na práctica.
Aviso a China e Rusia
Ademais, sinalou o funcionario, o Grupo de Lima participará nas sancións contra funcionarios venezolanos para confiscar activos que procedan da corrupción; e EE.UU. «conversou con Rusia e China sobre emisión de nova débeda a Venezuela», o que complica extraordinariamente a Maduro, xa totalmente seco de recursos tras un quinquenio de manexo ruinoso da economía.
«Seguen sobre a mesa e están en estudo todos os instrumentos que EE.UU. podería usar contra Maduro para resolver a crise do seu país», indicou o voceiro, en obvia alusión a algo que Trump dixo en agosto do ano pasado e que non foi recollido posteriormente por ningún dos seus funcionarios: que entre todas as opcións, está tamén a militar.
«Trump tomou fortes medidas en Venezuela e hai máis por vir. A elección foi unha farsa. EE.UU. atópase co pobo esixindo eleccións libres e xustas», afirmou o vicepresidente Mike Pence.
A Unión Europea, pola súa banda, só sancionara a Maduro e a seis funcionarios do alto Goberno venezolano ata o momento, pero esa lista «será estendida considerablemente», indicaron funcionarios diplomáticos europeos en Caracas .
O réxime intenta gañar un pouco de tempo
No 2013, nunha democracia xa deficiente, pero aínda vibrante, Nicolás Maduro obtivo, segundo o Consello Electoral, 7,5 millóns de votos, e o seu rival, Henrique Capriles, 7,3 millóns. Moito se especulou sobre a posibilidade de que os resultados se adulterasen para favorecer ao candidato do chavismo, que, finalmente, rexeitou unha auditoría independente dos mesmos. Cinco anos despois, o número total de votos é apenas superior ao que obtivo Maduro, el só, fai un lustro.
O resultado, sin duda, e segundo sinalan os analistas, está relacionado coa masiva emigración de venezolanos (estímase de 1,5 millóns só no último ano e medio); pero tamén co crecente desprestixio do Consello Electoral, que, no 2015, polas eleccións parlamentarias, as últimas que perdeu Maduro, contou máis de 13 millóns de votos. Venezuela, segundo o Democracy Index, que elabora TheEconomist , deixou de ser un país democrático o ano pasado.
Desprestixio institucional
Ese desprestixio institucional (segundo as enquisas, tres de cada catro venezolanos desconfía do ente electoral), que tamén acada a Maduro (con iguais algarismos de rexeitamento) «deslexitima completamente de orixe a Maduro como presidente», sinala Óscar Vallés, un analista. Edgard Gutiérrez, un dos encuestadores e analistas políticos máis coñecidos do país, indicou que «por suposto que non creo na cifra que anunciou o CNE; tanto así, que Tibisay Lucena (presidenta do organismo electoral) tivo que recoñecer que se materializou a abstención máis grande na historia de Venezuela, unha vergoña». Outro coñecido politólogo e áncora radial, Nehomar Hernández, afirmou que «carece de sentido facer unha análise serio a partir das cifras do CNE».
Dúbidas sobre a participación
A practicamente todos os analistas políticos, as cifras de participación (o 48 % do padrón electoral) parécenlles excesivas cando se contrastan coa imaxe de soidade que mostraron os centros de votación. Con todo, que iso se vaia a traducir nun reto nas rúas a Maduro, aínda está por verse.
A oposición arrógase o éxito
Aínda que a Fronte Ampla Venezuela Libre, que inclúe aos partidos políticos proscritos entre 2015 e 2017 por Maduro, a organizacións gremiais e igrexas, arrogouse de inmediato o éxito da abstención á que chamara, onte non logrou unha convocatoria importante a protestar ao mediodía. E a profunda crise que atravesa o país, mergullado nunha hiperinflación incontrolable, «non necesariamente tomba ao Goberno», como advertiu o economista Luis Oliveros.
A historiadora Margarita López-Maya, nalgún momento próxima ao chavismo, cre que «Maduro amenceu o 21 de maio máis débil que o 20 de maio. Está sostido pola represión e polas dádivas e só ten o voto das súas bases. O seu partido é unha coalición de poder que se está caendo a pedazos. Iso está podrecido por dentro». É, en resumo, un simple intento do réxime de gañar tempo cunha aparencia de falsa democracia.
Obrigados a negociar
«As eleccións, en todos os países, adiántanse para evitar a crise política, ou para resolvelas, e sempre se fan en beneficio da alternancia. Maduro, pola contra, adiantounas para perpetuarse no poder e en beneficio da continuidade. O único que se pode agardar é que todo se deteriore», sinalou Gregorio Salazar, veterano xornalista e analista político e dirixente gremial venezolano. «Están a abrirse os camiños para o cambio político, pero hai que facerlle un chamado aos actores da oposición: póñanse as pilas, articulen o internacional co nacional e obriguen a Maduro a negociar ou irse: Esa conxuntura está aberta», indicou López Maya.
Só seis países felicitaron ao réxime polos comicios e os resultados
Ata hoxe, só seis países recoñeceran o novo «triunfo» de Maduro. Todos teñen afinidades ideolóxicas e, sobre todo, comerciais, coa revolución bolivariana. Son Bolivia, China , Cuba, O Salvador, Irán e Rusia. China é o principal acredor individual do país suramericano; Rusia, que onte acusou a Estados Unidos de «inxerencia electoral» nos comicios de Venezuela, é o seu principal provedor de armamento e con Irán ten unha solidariedade ideolóxica que se remonta a éraa de Hugo Chávez. Evo Morales, presidente boliviano (que acaba de burlar un referendo que lle impedía volverse a presentar), é, tras o réxime dos Castro e de Daniel Ortega, en Nicaragua (quen aínda non fixo o recoñecemento) o seu principal aliado en Latinoamérica .