O calendario electoral de América Latina pode dar un envorco este ano ao mapa político rexional

Este apertado calendario electoral pode pode facerse extensivo a outros dous países máis da rexión: Perú, onde o seu presidente, Pedro Pablo Kuczynski está na corda frouxa polo estraño indulto concedido ao genocida Fujimori e Honduras , onde o polémico triunfo nas recentes eleccións de Juan Orlando Hernández segue sen ser recoñecido pola oposición. Así se aveciña un axitado ano electoral que pode dar un envorco ao mapa político da rexión, especialmente naqueles países nos que os seus cidadáns, ademais de votar, teñen opcións reais de escoller entre distintos candidatos.

O calendario electoral abrirase o mes que vén en Costa Rica e pecharase en decembro en Venezuela, se é que o país, no peor momento da súa historia, logra aguantar ata entón. Por medio, paraguaios, colombianos, mexicanos e brasileiros serán convocados para elixir aos seus respectivos mandatarios. Ademais, salvadoreños e peruanos terán a oportunidade de renovar os seus parlamentos e gobernos locais en marzo e outubro.

Os cubanos saberán oficialmente en abril quen é o elixido por Raúl Castro para ocupar o trono que herdou do seu irmán Fidel. O vicepresidente Miguel Díaz-Canel parecese que é o aspirante con máis probabilidades de resultar o ungido, pero tampouco se descarta que o sexa un dos fillos de Raúl. Así todo queda en familia.

Costa Rica, volve o centro dereita?

A primeira volta das eleccións presidenciais e lexislativas de Costa Rica terá lugar o próximo catro de febreiro. Dos 13 candidatos que se disputan a presidencia, os favoritos son Antonio Álvarez Desanti, do Partido Liberación Nacional; Juan Diego Castrou, do Partido Integración Nacional, e Rodolfo Piza, do Partido Unidade Social Cristiá. O oficialista Carlos Ao varado, do Partido Acción Cidadá centro esquerda vai de cuarto nas enquisas. A alta porcentaxe de indecisos fará case inevitable unha segunda rolda, que tería lugar o primeiro domingo de abril. Se se confirma o triunfo do centro dereita que apuntan as enquisas, segundo os analistas, será «un claro reflexo do descontento dos cidadáns costarriqueños cos partidos políticos, nun país que identifica a corrupción como o principal problema nacional».

Os Colorados, favoritos outra vez en Paraguai

Os paraguaios serán chamados ás urnas o 22 de abril. Ademais dun novo presidente e vicepresidente, os guaraníes elixirán ese día gobernadores, senadores e deputados, tanto ao parlamento local como ao do Mercosur.

A contenda presidencial enfrontará ao dereitista Partido Colorado , que gobernou ao país en boa parte dos últimos 70 anos e a alianza de centro-esquerda integrada polo Partido Liberal e o Movemento Guasú do ex-presidente Fernando Lugo.

Os colorados levarán como candidato a Mario Abdo Benítez, fillo do exsecretario privado Alfredo Stroessner, o gobernante de facto. A Gran Alianza Nacional Renovada (GAÑAR) estará encabezada polo liberal Efraín Alegre, co xornalista Leonardo Rubín, do movemento liderado por Fernando Lugo como candidato a vicepresidente. Marito do á máis conservadora do Partido Colorado , é o candidato oficialista e parte como favorito.

 Colombia, Timochenko presidenciable

Colombia celebrará eleccións lexislativas no mes de marzo pero as presidenciais, previstas para o 27 de maio, son os que centran a atención do país e a rexión. Polo momento non hai un claro favorito pero eses comicios serán o plebiscito definitivo para o acordo de paz asinado polo presidente Santos coas FARC.

A esas eleccións presentarase Rodrigo Londoño, Timochenko, o líder guerrilleiro das FARC e farao baixo o mesmo acrónimo: FARC, pero co nome de Forza Alternativa Revolucionaria do Común.

Entre os seis candidatos con máis posibilidades, segundo unha sondaxe recente da revista colombiana  Semana, non está Timochenko. A lista inclúe, ao uribista Iván Duque, á conservadora Marta Lucía Ramírez, ao ex vicepresidente Germán Vargas Lleras, todo iso contrarios, en maior ou menor medida, aos acordos de paz e Humberto da Rúa, un dos negociadores do mesmo, a Gustavo Petro, exalcalde de Bogotá e o ex-gobernador de Antioquía, Sergio Fajardo, quen polo momento encabeza as sondaxes.

México, AMLO volve á carga

Os mexicanos -case 125 millóns de cidadáns- serán chamados ás urnas o primeiro de xullo. De momento non hai un claro favorito á sucesión de Pena Neto como inquilino do palacio dos Piñeiros.

O esquerdista Andrés Manuel López Obrador (AMLO) que o intenta por terceira vez, marcha por diante en case todas as sondaxes. O ex xefe de goberno de Cidade de México xa non conta co apoio do Partido da Revolución Democrática (PRD), senón que é o candidato dunha coalición liderada polo seu Movemento de Rexeneración Nacional (MORENA). O seu principal rival podería non ser o oficialista José Antonio Meade, do gobernante Partido Revolucionario Institucional (PRI), senón Ricardo Anaya, o candidato da Fronte por México, a insólita coalición integrada polo conservador PAN e o esquerdista PRD.

 Brasil, volverá Lula?

A primeira volta das eleccións xerais do Brasil terá lugar o sete de outubro e, a máis que probable segunda volta celebrar o día 28 dese mesmo mes. Antes terán que falar os tribunais de xustiza e resolver a apelación do ex presidente Luiz Inácio Lula dá Silva en contra da súa condena a nove anos de cárcere por corrupción. Polo momento encabeza todas as sondaxes.

Sen Lula como candidato, o Partido dos Traballadores (PT) non ten opcións de recuperar o poder. A concorrencia de Lula a estes comicios, segundo os analistas, propiciará a creación de coalicións de dereita, nun panorama electoral ata o momento caracterizado pola fragmentación. O descontento da gran maioría dos case 208 millóns de brasileiros cos seus políticos de todas as tendencias tamén pode achandar o camiño para a irrupción de novas personalidades, xa que as acusacións de corrupción non son patrimonio do PT e afectan tamén á maioría dos parlamentarios que apoiaron a destitución de Dilma Rousseff, así como ao presidente Michel Temer.

 E Venezuela?

A República Bolivariana é a gran incógnita deste calendario electoral. O presidente Nicolás Maduro asegurou que o país celebrará eleccións presidenciais en 2018, «como manda a nosa Constitución», pero esa constitución só lle serve se lle permite manterse no poder, o e o seu cohorte de cleptócratas.

As presidenciais non teñen data oficial nin hai garantías de que o Consello Nacional Electoral vaia a agardar ata o mes de decembro, como manda a tradición. Non sería estraño que, unha vez máis, as adiante para rendibilizar a actual crise interna da dividida oposición venezolana.

Pero non só é cuestión de data. A ilexítima Asemblea Nacional Constituínte determinou hai pouco que os partidos que non participaron nas recentes eleccións municipais non poderán facelo na contenda pola presidencia. Se segue inhabilitando xudicialmente aos candidatos opositores, un dos seus recursos electorais favoritos, vaise quedar sen adversarios, co que, no mellor dos casos, habería votacións pero non eleccións.

Por outra banda, tamén lle empezaron a crecer os ananos no seo do chavismo, a ex Fiscal da República Luisa Ortega e o ex presidente de PDVSA Rafael Ramírez.

Aínda que parece pouco probable que a oposición vaia a renunciar á posibilidade de medirse con ela nas urnas a pesar do difícil da súa situación, despois de anos de protestas rueiras e unha brutal crise económica, todo indica que este ano os venezolanos finalmente terán unha nova oportunidade para decidir se continuar coa Robolución Bolivariana ou pasar páxina, case 20 anos despois.

---

---