Fervores alleos aos propios da Semana Santa apropiáronse no pasado de funcións que chegaron a adquirir un «carácter singular, asaz bullanguero»
24 mares 2018 . Actualizado ás 05:00 h.A do Santo Encontro foi en tempos unha procesión de «carácter singular, asaz bullanguero», que hoxe se vería como un espectáculo insólito se non se desprendeu de certas tradicións. Repasaba o xornalista coruñés Galo Salinas nun artigo de 1925 o catálogo de trastadas da Semana Santa que reunira na súa nenez, e que tiñan o seu punto álxido na madrugada do Venres Santo, cando «os igorotes urbanos e os apaches rurais entretiñan as horas nocturnas en repicar cos elos ou pedras ás portas das vivendas causando non poucos contratempos».
Hai que retroceder uns anos, cando os feitos estaban aínda frescos na memoria, para obter unha descrición máis detallada das escenas ás que se refería Salinas. «¡Que escenas, Deus santo!», lamentaba en 1893 un columnista de La Voz.
«Aínda lembramos -dicía- aqueles usos que nos puñan ao nivel da Zululandia: aínda lembramos as farsas inocentes que precedían, a guisa de preparativos, á procesión do Santo Encontro». E entraba en materia: «Antes, o día de Venres Santo celebrábase dun xeito moi prosaico e groseira [...]. Unha cáfila de turbulentos raparigos e de mozos da hez do pobo aprestábanse na noite do Xoves Santo a recontar as moedas de que podían dispor, durmían nos atrios das igrexas, cando non dentro dos mesmos templos, e concertábanse e constituían compañas cuxa misión era a pouco santa de embriagarse perdidamente na mañá do venres».
Aquel botellón pioneiro empezaba ás tres da madrugada, cando «soaba nas rúas o fúnebre toque dos clarines, que a xente perdida traducía así:
»Anís, anís,
»cana, cana.
»Tomaremos a mañá
»con anís e boa cana».
«Ben alumados xa»
Era o sinal que estaban a agardar. «Toda a turba desperezábase e comezaban as libaciones de augardente. Os tenduchos onde se expende leste liquido abríanse a aquela hora». O seguinte acto da función daba comezo cando os actores estaban «ben alumados xa». Íase «toda aquela tropa diseminada en grupos cale por rúa, espertando aos veciños».
E que facía a autoridade? «Era día clásico e [...] non podía entón imporse aos costumes». É dicir, «os serenos adoitaban asistir impávidos a este espectáculo, e se interviñan nel era para aceptar o grolo de augardente que o máis atrevido do grupo ofrecíalles».
Ao alba, cando os fieis «acudían solícitos a oír a palabra do sacerdote, o sermón das tres caídas, como entón se lle chamaba», as «hordas de beodos burlábanse» do cura e «coreaban con chistes do peor xénero» as súas palabras. Igualmente «era motivo de ludibrio» o paso de San Xoán, «que se cadra non aparecía cando o predicador o evocaba, pola sinxela razón de que os que o conducían estaban a se atracar de augardente».
Peor mesmo era cando os participantes na farra pasaban da palabra á obra para sabotear a santa celebración. Algúns «de xenio maleante e avieso adoitaban acudir [...] con grosas barras de xabón, coas que [...] embadurnaban as laxas e cando as señoras que alumaban á Virxe daban vóaa á rúa, escorregaban, caían e berraban ao compás de gargalladas que os autores do suceso proferían celebrando o salvaxe chiste».
Por sorte, «todo iso pasou. Os costumes hanse refinado, e aínda que se camiña, como algúns creen, ao termo da incredulidade, ninguén, absolutamente ninguén, pode negar que o progreso, tan vilipendiado e escarnecido polos mojigatos empedernidos, prestou servizos inapreciables á relixión».