Como recoñecer un viño falso

VIÑOS

MARTINA MISER

O último gran golpe ao mundo do viño, a falsificación de Vega Sicilia e Pingus na que estaba envolvido o restaurante Don Álex de Cerceda, é só a punta do iceberg dun problema que leva desde o Imperio Romano sacudindo a este sector e que move case 3.000 millóns de euros

14 ene 2021 . Actualizado ás 09:54 h.

Cando os medios de comunicación deron, hai pouco máis dun mes, a noticia de que no exclusivo restaurante Don Álex de Cerceda a policía atopara 1.600 etiquetas de viño falsificadas, selos, tapóns, troqueladoras e caixas de embalaxe con marcas relacionadas coa trama de falsificación de Vega Sicilia e Pingus, saltaron as alarmas. Foron moitos os que se reformularon cantas veces desde que se embarcaron na aventura do viño haberíanlles dado gato por lebre en catas e restaurantes a propósito ou non. Igual que se botaron as mans á cabeza pensando nos investimentos realizados para ter os viños máis cool na súa adega de andar por casa. Pero nada máis lonxe da realidade, xa que aínda que se estima que dentro deste mercado as falsificacións moven case 3.000 millóns de euros, na maioría de casos a fraude cométese con viños pensados para coleccionistas privados con botellas que adoitan superar os 1.000 euros. O común dos mortais pode estar máis ou menos tranquilo, sen deixar de estar alerta.

En constante intranquilidade, precisamente pola facilidade que se lle atribúe á falsificación de viños, viviron grandes personaxes ao longo da historia, pois esta práctica estivo presente en todos os períodos, máis se se ten en conta que a regulación brillaba pola súa ausencia. Que llo digan senón a Plinio o Vello. Soado por frases como «no viño está a verdade», o científico e militar romano viviu obsesionado coa invasión de viño fraudulento na Roma imperial, sinalando a imposibilidade de que houbese existencias inesgotables de viño falerno (do que se di, foi o primeiro con denominación de orixe).

As súas propiedades organolépticas converten o viño nun ben especialmente atractivo para os audaces falsificadores. Por iso é polo que máis aló dos certificados de Consellos Reguladores e selos de garantía, varios especialistas háxanse visto na obrigación de velar polo benestar do mercado lanzando plataformas como WineFraud.com. Esta web, creada pola «Sherlock Holmes dos viños», naceu no 2015 para analizar as consecuencias deste problema e ofrecer unha ampla base de datos para discriminar produtos fraudulentos.

A misión (case imposible) de recoñecer un viño falso

«Nos tempos que corren todo é falsificable. Agora hai técnicas que permiten facer imitacións case perfectas, e no viño é aínda máis doado que noutros ámbitos porque, entre outras cousas, para diferenciar un orixinal doutro que non o é tes que ter tomado moita cantidade dese viño. Só así poderiamos recoñecer o cheiro e o sabor. E aínda así, contando cunhas cualidades organolépticas moi desenvolvidas». Xoán Cannas, director do Instituto Galego do Viño recoñece que este tipo de fraudes prodúcense no mundo do viño como noutros sectores nos seus produtos de luxo. Pon Cannas o exemplo de bolsos e reloxos, e fala entón do prexuízo do viño por non depender da vista para poder identificar unha copia, «un sentido que temos moito máis desenvolvido, ata eu sen ter nin idea podo distinguir un bolso de marca falso dun orixinal».

Así mesmo, afirma que igual que sucede no mundo dos reloxos, hai plaxios de todo tipo. «Conlos Rolex podes atopar imitacións de 30 ou de 300 euros, cos viños pasa o mesmo, e faise aínda máis complicado discernir», mantén. Aínda así, recoñece que hai viños que, polas súas características, son máis difíciles de falsificar que outros. «Cando elaboras un viño buscas identidade, que fale dunha zona determinada e mostre esas características. Quen consegue imitar ese terroir ten bastante gañado, pero logralo é moi complicado». Desta forma, no grupo dos que serían máis imitables, o director do Instituto Galego do Viño inclúe os que buscan o sabor da madeira. E entre os que non serían tan sinxelos de copiar Cannas menciona «o Merenzao, pola súa delicadeza, as súas cores tenues e a súa expresión aromática».

O experto insiste en que «non debe crearse alarma social porque a maioría de viños que se falsifican non pode permitirllos case ninguén». No entanto, se un quere ser rigoroso e asegurarse, na medida na que pode, que o viño que adquiriu é o orixinal, hai indicios aos que debe atender. É importante que a cortiza teña o nome do viñedo e da colleita, que a cápsula non teña moitos pliegues (podería volverse a colocar), que a contraetiqueta verifique a procedencia do viño e que a etiqueta non teña un papel que non corresponde coa época dese viño.

A etiqueta: Aquelas que non teñan o papel correspondente á época pode ser un indicio de fraude

Contraetiqueta: Expedida polo Consello Regulador, son o selo de garantía que verifica que se trata dun viño orixinal. No entanto, Xoán Cannas recoñece que neste ámbito «hai moito trapicheo»

Cápsula: Se a cápsula ten moitos pliegues é posible que se volveu a colocar. Outro indicio é que a cera da cápsula teña unha cor que non é o correcto.

Cortiza: Debe ter o nome do viñedo e a colleita. Hai que fixarse tamén no tipo de letra e o sombreado.