Consumo defendía no principio do ano a implantación inminente deste sistema de etiquetaxe de alimentos; pero agora o ministerio de Garzón alerta de que non ten data de inicio. Coa maioría de expertos en contra, analizamos que sistemas usan noutros países
16 sep 2021 . Actualizado ás 17:50 h.As dietas atlántica e mediterránea son un tesouro transversal que consegue pór de acordo a practicamente todos os españois á hora de sacar as garras. Quedou patente no 2019, cando o Concello de Londres se viu obrigado a retirar a prohibición de publicitar aceite de oliva nas estacións de metro da cidade como parte dunha campaña para reducir a obesidade infantil. O ambiente cheiraba a crise diplomática, sobre todo cando chegou ao noso país que os británicos puñan este ouro líquido á altura do concentrado de pito. A última contenda que tivo o aceite de oliva como gran protagonista chegou da man de Nutriscore.
Cando xa un bo número de especialistas situáronse en contra deste sistema de etiquetaxe de alimentos por tratarse dun método que, ao partir dun algoritmo, deixa conclusións simplistas e confusas, pariu a avoa. Os produtores de aceite comezaron unha cruzada ao descubrir que a nova etiquetaxe, que funciona como un semáforo, daba ao aceite de oliva unha D —nunha escala na que A é un produto recomendable e, a E, un pouco ou nada saudable—. Saltou a lebre con máis forza tras premiar este método cunha Á a Cocacola Cero polo feito de non levar azucres.
O caso é que o Ministerio de Consumo viuse obrigado a sacar determinados alimentos das dietas mediterránea e atlántica deste sistema para, precisamente, non prexudicar produtos que son bos para a saúde. Pero o dano estaba feito. Pode implantarse en España un sistema que penaliza o aceite de oliva, o xamón ou o queixo polo seu contido en graxas?
O que comezou sendo un proxecto ao que a industria alimentaria podía adscribirse de forma voluntaria, pasou por varias fases. Se no 2020 o gabinete de Alberto Garzón falaba de que pronto comezaría a ter carácter obrigatorio, chegou o 2021 e esta idea pospúxose ata finais de ano. Agora, fontes deste ministerio revelan a La Voz que «polo momento non consta unha data para o inicio de aplicación da tramitación deste proxecto».
Combater a obesidade
Con varios sectores en contra e a súa posta en marcha en modo avión, xorde a pregunta de se este é o método máis idóneo para loitar contra a obesidade en España —o 58 % dos adultos pesa máis do que resulta saudable— e ensinar a comer a nenos e maiores, unha materia sempre pendente. Aínda que Nutriscore funciona en países como Francia —onde naceu—, Alemaña, Bélxica e Suíza, a maioría de nutricionistas poñen o ollo noutras condutas e métodos para mellorar a alimentación xeral da sociedade. E as expertas consultadas para elaborar esta reportaxe deixan clara unha cousa: para avanzar todos deben arrimar o ombro; as grandes corporacións, as institucións públicas e o consumidor.
Emma Enríquez Merayo, profesional de Nutriciona (A Coruña), indica que aínda que ao principio un sistema de etiquetaxe como o de Nutriscore parecíalle «fantástico», comprobou que «feita a lei, feita a trampa». Explícase: «Véxoo con moitas marcas de cereais que modifican o contido dos seus ingredientes para pasar o algoritmo de Nutriscore pero, por exemplo, non reduciron a cantidade de azucre e non pasa nada. Doutra banda, estas mesmas marcas usan técnicas para atraer aos nenos como que os debuxos que aparecen no frontal miren cara abaixo para conseguir contacto visual co menor; é algo que debería estar controlado e que noutros países, con sistemas de etiquetaxe creo que máis eficaces, ademais, regúlase».
O sistema máis eficaz
Menciona esta especialista o sistema de octógonos nutricionais que usan en países como México, Chile e Perú. «Son máis sinxelos de entender porque son grandes, deixan claro a mensaxe con frases como ‘Alto en azucre' ou ‘Alto en sodio' e ademais son negros, que visualmente alertan máis que un semáforo en tons suaves como o de Nutriscore». Nesta mesma liña maniféstase a tamén nutricionista María Pérez: «Nestes países levan anos sacando políticas moi interesantes en relación á alimentación e están máis concienciados con pór o freo ás elevadas taxas de sobrepeso e obesidade; aquí deberiamos reaccionar dun xeito similar», indica.
A pesar da sinxeleza deste método, noutros puntos do globo óptase por modelos complexos que, de feito, algunhas destas nutricionistas nin logran comprender ben. María González, membro do Colexio Profesional de Dietistas-Nutricionistas de Galicia, explica que, por exemplo, o sistema que utilizan nos países nórdicos «nin eu mesma véxoo claro ou non o acabo de entender». Fala esta experta da keyhole, que non é outra cousa que unha etiqueta coa imaxe dunha fechadura que indica que ese produto contén menos azucre e sal, máis fibra, froitas e vexetais que os seus homólogos.
O que si valora positivamente é o semáforo que usan no Reino Unido. «A pesar de ser similar a Nutriscore achega máis información e máis cores, o cal pode resultar atractivo visualmente, intuitivo e de doado interpretación. No entanto, sinceramente, considero que estes sistemas non serven de nada se non leva a cabo unha boa educación nutricional desde a base; é dicir, desde as escolas. Ademais, os produtos máis saudables son os que normalmente non levan etiqueta». Sitúase nunha liña parecida Enríquez Merayo, que afirma que en consulta se esforza cos seus pacientes por ensinarlles a ler etiquetas, e incide en que se están libres delas mellor. «Hai que fuxir de envases que ofrecen moita información na parte frontal porque adoitan ser un método de distracción», apunta a experta.
