La Voz de Galicia

Infinidade de compañas alteran os seus produtos para reducir custos e xogan con termos confusos na etiquetaxe, ou co parecido do sabor dun produto de alta gama e doutro máis alcanzable, para enganar ao consumidor

Laura G. del Valle

No 2013 soou a voz de alarma cando se descubriu que non unha, nin dúas, nin tres, senón un bo puñado de compañas alimentarias incluían trazas de carne de cabalo nos seus lasañas e hamburguesas envasadas. Nalgúns casos, como o da marca Findus, a presenza de carne equina chegaba a superar unha proporción do 60 % nun produto que se vendía como carne de vacún. Riscos para a saúde á parte (tivéronse que facer probas para comprobar que estes alimentos non tiñan fenilbutazona, un antiinflamatorio usado frecuentemente nos cabalos e que provoca graves efectos adversos), o certo é que este escándalo non é un caso illado. Que llo digan a Alberto Chicote, que se está facendo de ouro destapando as grandes mentiras da industria alimentaria no seu programa Vascho a comer? Desde o atún vermello, do que se calcula que o 50 % que se distribúe polo mundo é ilegal, ou ao mero que algúns restaurantes lle ofrecen aos seus clientes cando, en realidade, van darlles perca do Nilo. Pero hai máis casos de enganos e etiquetaxes disfrazadas. A continuación, algúns dos máis comúns.

Restaurantes que ofrecen boi e serven vaca vella

É bastante común querer tirar a casa pola fiestra nun festexo e nun restaurante pedir un riquísimo (e nada barato) chuletón de boi. Pero acabar comendo vaca vella. Probablemente cóennola e non albisquemos diferenzas, pois non é tan doado distinguir unha carne doutra. A Organización de Consumidores e Usuarios (OCU) lanzou fai uns anos a campaña Que non che dean vaca  por boi para denunciar que só tres de cada dez restaurantes en España serven carne de boi auténtica.

Aceite de oliva virxe extra?

A Organización de Consumidores e Usuarios (OCU) denunciou fai tan só un mes que a metade de marcas comerciais en España non cumpren cos requisitos de perfección que se lle atribúen ao aceite de olvia virxe extra. Dadas as dificultades para diferenciar as propiedades organolépticas dun aceite de oliva virxe dun virxe extra, varias compañas xóganlla ao consumidor coa etiquetaxe. Segundo explica a OCU, os resultados non deixan lugar a dúbidas. Vinte produtos cumpren os parámetros de autenticidade, de calidade e de coidado do froito; pero non dan a talla na análise sensorial. Esta asociación alerta dun engano ao consumidor e tomou cartas no asunto denunciando ás marcas que inclumplen en cada comunidade autónoma.

Azafrán español que en realidade é iraniana

O ouro vermello máis valioso do mundo cultívase en España. Con todo, o noso país parece que exporta máis quilos dos que é capaz de producir. Se as matemáticas non fallan, está claro que é outro caso de fraude. Neste caso, os expertos explican que a maioría de azafrán que se vende fose das nosas fronteiras como español é en realidade de orixe iraniana pero etiquetaxe en España. Ademais, un estudo elaborado por científicos españois e checos conseguiu distinguir o azafrán con Denominación de Orixe Protexida da Mancha ou Aragón, o que foi cultivado en España pero non ten DO, e os procedentes doutros países. Os resultados da análise revelaron que das 44 mostras analizadas 26 eran unha fraude e a súa calidade era infinitamente menor á do azafrán 100 % españois.

Polbo á feira de Marrocos

Non chega nin a categoría de segredo a voces, porque aínda que fóra das terras de Breogán poida sorprender, o certo é que unha porcentaxe elevadísimo do polbo que se consome en Galicia non é de orixe local. O biólogo mariño Javier García Galdo explica que non é sinxelo diferenciar un polbo galego dun de Marrocos «porque é o mesmo animal, o único que varía é o tipo de alimentación. O galego aliméntase de berberechos, mexillóns… e sabe moito máis a marisco. O de Mauritania aliméntase de catro pececitos porque viven practicamente en bancos de area».

Ademais, aclara o bióligo, máis aló de por o desabastecemento da comunidade á hora de facer fronte á inxente demanda deste produto, «moitos restauradores inclínanse por polbos do banco canario-sahariano porque ao polbo de aquí adóitaselle caer a pel e para telo exposto non queda tan bonito».

Viño español como francés

Chamábano viño francisé, algo así como afrancesado, por iso de xogar ao descoido. Pois de Francia tiñan a etiquetaxe, e pouco máis. As autoridades do país galo destaparon unha megaestafa grazas á denuncia de produtores franceses que vían como veu español de baixa calidade vendíase no seu país por un prezo ata oito veces superior ao seu valor real. Durante a investigación descubriuse que nun total de 179 establecementos, o 22 % vendían viños fraudulentos. As pescudas ampliáronse a case 2.500 bares, restaurantes e supermercados franceses e concluíuse que na maioría de casos faltaba a mención sobre a orixe do produto vendido como francés e a utilización de denominacións comerciais confusas.

A auga embotellada non é máis saudable

As campañas de publicidade que mostran a mozas facendo exercicio e bebendo auga envasada, ou persoas da terceira idade que se manteñen lozanas e vivarachas rodeadas de varias botellas de auga, xeran confusión sobre as supostas propiedades beneficiosas da auga embotellada. O certo é que a auga da billa, en España, é potable e perfectamente apta para o consumo. Nada varía en función do embotellado, polo menos no que a salubridade se refire. Caso diferente é o das augas minerais, «augas de orixe sempre subterránea, puras en orixe, cunha composición mineral constante que se mantén no tempo. Son envasadas a pé de manancial a través dun proceso de extrema asepsia e chegan ao consumidor coa mesma pureza, composición mineral e propiedades saudables que teñen na natureza», explican fontes da Asociación de Augas Minerais de España (Aneabe). 

E chega aquí outro problema: a cantidade de augas embotelladas que xogan coa confusión do consumidor. Sen ir máis lonxe, a compaña Pepsi, admitiu que a súa auga envasada, Aquafina, non se trata de auga mineral, senón que corre da billa, algo que moitas persoas non saben, e dan por sentado que están a tomar auga mineral.

Tamén en Sabe Ben