Antonio Cunha: «A relación na eurorrexión Galicia-Norte de Portugal está desequilibrada»

Ter sido o primeiro presidente electo da rexión Norte de Portugal a través do voto dos alcaldes é para Antonio Cunha (Braga, 1961) a evidencia de que Portugal camiña cara á súa regionalización. Unha descentralización que está convencido producirase e dará ao norte do país maior capacidade para ir das man de Galicia a captar talento e investimentos coas que dar máis peso á eurorrexión, como pretende a Agrupación Europea de Cooperación Territorial Galicia-Norte de Portugal que copreside con Alberto Núñez Feijoo.

—Na relación de Galicia co Norte de Portugal semella que a cidadanía sempre vai por diante das institucións.

—O pobo é o que sempre estivo á fronte, é o que definiu a unión que definiu os nosos destinos. Entendo esa afirmación un tanto provocadora e percibo que se fai para presionar ás institucións, que son as que teñen a obrigación de promover esa unión, pero sempre foi así na historia e corre o risco de ser maior pola aceleración da economía e a dixitalización.

—Non depende demasiado a cooperación da sensibilidade de quen representan á eurorrexión en cada momento?

—Creo que xa tivo unha dependencia maior. Hoxe xa hai unha interrelación entre cidades e a compartición de infraestruturas que fan que as relacións entre Galicia e o Norte de Portugal non dependan xa do protagonismo dos políticos. Hóuboos esenciais, como Manuel Fraga, Luís Valente de Oliveira e Luís Braga dá Cruz, pero hoxe hai tamén unha gran vontade de entendemento e de lograr unha nova dinámica por parte do presidente da Xunta e miña.

—Nova dinámica?

—Hoxe temos condicións para ser máis ousados. As cuestións físicas, como as pontes sobre o Miño ou estradas xa están logradas, polo que debemos ter ambicións moito maiores. Temos, por exemplo, condicións para converter a Galicia e o norte de Portugal na eurorrexión do automóbil do futuro, non só do eléctrico, senón do autónomo sen condutor; ser punteiros na enerxía xerada polas ondas, ou en materia aeroespacial para aproveitala en actividades como a agricultura, forestal ou ambiental. E tamén facer da eurorrexión un destino de excelencia para Europa.

—É factible vendelo como un mesmo destino?

—Galicia e a rexión Norte de Portugal teñen a vantaxe de ser destinos moi diversos, con moito patrimonio, mar, montaña, cultura, gastronomía... e todo está preto, o cal é moi interesante desde o punto de vista turístico, ademais de ser dous países distintos, o que tamén a atrae a un turista que percorra desde O Porto a Santiago ou ao revés. E todos nos beneficiamos dunha marca mundial como é o Camiño de Santiago. Temos que ser capaces de atraer a un turismo de maior rendemento e así lograr mellores salarios e empregos.

—O presidente da Xunta chegou a propor coordinar os aeroportos de Santiago e O Porto. Sería posible?

—Estamos niso, pero hai que facelo por pasos. O Xacobeo, de feito, xa foi presentado no Porto, porta de entrada importante de turistas para o Camiño.

—Pois os aeroportos galegos non están coordinados entre si.

—Eu tamén podo falar das dificultades de coordinar infraestruturas en Portugal. Pero xa hai servizos coordinados que fai vinte anos pareceríanos imposible. Debo de confesar que a relación na eurorrexión está desequilibrada, porque o nivel de autonomía e decisión que existe ao lado galego non é o mesmo que no portugués.

—Avanzará Portugal cara á descentralización, que non tivo no 2008 o apoio nas urnas?

—Estamos nun proceso moi esperanzador que creo vainos levar á descentralización e a regionalización que ten no 2025 data para un posible novo referendo. Estamos comprometidos niso, pero hoxe non falamos da mesma cousa cando falamos da Xunta e cando o facemos da estrutura de coordinación da rexión Norte.

—Lastra iso a cooperación?

—Son un crente practicante desa relación que para o norte de Portugal é estratéxica. Se vemos o mapa só de Portugal, estamos lonxe de calquera cousa, pero se o vemos con Galicia, estamos no medio de todo.

«O AVE Vigo-O Porto cambiarao todo»

Declárase envorcado en lograr a descentralización de Portugal e lograr maiores cotas de autonomía para a rexión norte, como defendeu desde a Universidade do Minho da que foi reitor. O AVE percíbeo como o imán definitivo que borrará a fronteira.

—Por que Portugal aposta agora con máis decisión por unirse co tren de alta velocidade con Galicia que con Madrid?

—É unha decisión do Goberno que nos deixou moi satisfeitos aos norteños. É unha proposta nova pero natural, porque é aquí onde existe o metabolismo dunha relación histórica, os intercambios, o continuo dun espazo que é preciso potenciar. A alta velocidade O Porto-Vigo vai ter unha influencia estratéxica brutal. Confiamos en que os prazos se cumpran e que para o 2027 funcione entre Braga e Vigo e no 2030 ata O Porto. Será unha eurorrexión de verdade o día en que se entre en Vigo no AVE e chéguese ao Porto en 35 ou 40 minutos. Cambiará todo e fará este espazo aínda máis continuo e polo tanto necesitará dun desenvolvemento aínda máis global.

—Hoxe son 4 horas e 22 minutos de agora entre A Coruña e O Porto.

—Non. Pode dar para un uso turístico bonito, pero nada eficaz.

—Un estudo da patronal sinala que xa hai máis movemento empresarial da Coruña ao norte de Portugal que desde Pontevedra.

—A importancia de Inditex é crucial para a industria téxtil norteña, que segue sendo forte.

—Como se rebaixa a sensación de competición entre as dúas zonas?

—Temos que acadar unha dimensión corporativa que nos permitiría avanzar conxuntamente, por exemplo, nesa industria do automóbil autónomo, porque noutras zonas de Europa as súas empresas e compoñentes están moi ligadas ao motor do combustión.

—Hai masa crítica sobre a que construír esa opción?

—A nosa eurorrexión está ligada desde Galicia sobre todo á construción do vehículo, ao exterior e interior, e ao lado portugués hai grandes empresas como a Bosch en Braga, outras vinculadas aos sensores, ás rodas... esta eurorrexión ten todas as condicións para ser unha rexión do automóbil do futuro, o automóbil poscombustión e pola mobilidade.

—Avánzase nese camiño, pero non sen unha dura competencia por captar empresas desde un e outro lado da fronteira, con acusacións mesmo de vulneración das normas europeas na oferta de chan industrial por alcaldes portugueses.

—Tamén hai competencia entre os concellos do norte de Portugal. Pero entendo que as cuestións de competencia heterodoxa entre Galicia e o norte de Portugal van deixar de ser significativas. Creo en cambio que si imos ter unha dificultade pola competencia co resto de Europa polo talento humano, polos especialistas en informática, en telecomunicacións, no 5G, na incidencia de datos. Nesa competición deberiamos de centrarnos e facer da eurorrexión un lugar moi atractivo. Vai ser unha competición non por terreos, senón por talento.

—Que ten que ter o estatuto do traballador transfronteirizo, que os dous gobernos están a preparar, para que non volva haber os problemas que se deron co peche da fronteira polo covid?

—Ese estatuto o que debe de garantir é que o que ocorreu non volva suceder. Non podemos volver ter ás persoas que viven ou traballan alén da fronteira sen poder facer ese camiño porque hai unha liña administrativa, que para os nosos pobos non existe e que galegos e norteños aboliron hai moito tempo. Foi algo dramático ese peche. O mínimo é garantir que a mobilidade non sexa cuestionada cando si se pode mover a xente tanto en Galicia como en Portugal.

—Será posible que compartan os servizos de saúde?

—Hai que sacar partido aos servizos comúns. Se alguén está máis preto do servizo de saúde do outro país debería poder usalo. Pero isto debe de ser visto nunha dobre dimensión que é moi vantaxosa para o traballador e tamén para as autoridades publicas, que poderían facer así unha xestión de recursos máis económica. Non precisamos ter os mesmos servizos aos lados da fronteira. Temos moita capacidade para conseguir unha racionalización dos servizos sen ter que soportar custos adicionais. Sería máis confortable para o usuario e permitiría lograr máis calidade con menos investimento.

---

---

---