A fórmula utilizada en seis autovías custou 568 millóns desde o 2009
23 oct 2021 . Actualizado ás 05:00 h.A fórmula das peaxes na sombra, elixida por distintos gobernos da Xunta para construír autovías cando non existían suficientes recursos orzamentarios, condiciona a política de investimento da Consellería de Infraestruturas e Mobilidade, e seguirao facendo durante un período que vai desde os 13 aos 18 anos, pois a última concesión con este réxime -a da AG-31 ou autovía de Celanova- remata no 2040. Esta fórmula comezou a ser utilizada en éraa Fraga, xeneralizouse durante o bipartito PSOE-BNG e o actual Goberno de Feijoo utilizouna -con cambios relativos á dispoñibilidade e o mantemento- na autovía da Costa da Morte, cuxa concesión finaliza no 2038.
Esta fórmula, que aumenta os custos de construción ao diferilos no tempo, condiciona a política dos Gobernos futuros e farao con grandes desembolsos de diñeiro ata polo menos a metade do próximo decenio. Así, a autovía de Barbanza (AG-11) rematará o seu réxime concesional no 2036; a do Salnés (AG-41) farao un ano antes, do mesmo xeito que a Santiago-Brión-Noia (AG-56). O tramo autonómico da AP-53, entre Dozón e Ourense, ten unha situación administrativa diferente. «A Xunta non lle paga a unha empresa concesionaria senón que se paga a si mesma a través de Aceousa, a sociedade constituída no seu momento para a xestión deste caso extraordinario», explican fontes da consellería.
O gasto nestes compromisos adquiridos ao longo do tempo motivou, desde o 2009, o desembolso de 567,7 millóns de euros, unha cifra que probablemente se duplicará cando se extinga a última destas concesións. En pleno debate sobre o pagamento por utilizar as autovías, a Xunta debe facer fronte a un importante gasto anual que lle impide destinar este diñeiro a novos proxectos ou á conservación das estradas e a seguridade viaria. Así, nos orzamentos para o 2022 reservou para estas autovías unha partida de 79,8 millóns de euros, unha cifra que nunca se acadou nos últimos exercicios. Tan só estaría preto dela o que se pagou no 2019, cando se pasou de abonar 53,4 millóns a 72,6, a cifra máis avultada ata agora. O gasto é variable porque a maioría destas autovías teñen un canon de demanda, e é necesario compensalas cando descende o tráfico. Este feito provoca unha gran incerteza na xestión dos recursos públicos, pero debe atenderse para que a Xunta non incorra en responsabilidade patrimonial. Por iso é polo que a partida orzamentaria teña una certa folgura para poder atender estas eventualidades.
Por mor da pandemia, distintas concesionarias solicitaron compensacións polo gran descenso de tráfico que sufriron durante o confinamento. Polo momento, o departamento que dirixe Ethel Vázquez denegou pola vía administrativa estas peticións, pero as empresas recorreron ao Tribunal Administrativo de Contratación Pública. É probable que se as súas reclamacións non son atendidas neste foro recorran á vía xudicial para conseguir as compensacións.
Reunidas 3.000 firmas para esixir o fin da concesión da AP-9
Unhas 3.000 persoas sumáronse xa á iniciativa da asociación de consumidores En Colectivo que trata de pór fin á concesión da autoestrada AP-9 tras ter conseguido que a UE estimase como ilegal as prórrogas outorgadas ata o 2048 a Audasa. Ao superarse un mes desde que se emitiu devandito ditame, En Colectivo ofrece a súa web para reclamar ao Goberno central que responda á carta remitida por Bruxelas e poña fin á concesión. A Comisión Europea deu dous meses de prazo ao Executivo, que se cumpren o 23 de novembro, para que alegue contra o ditame.
Un estudo buscará aplicar rebaixas tamén na AP-53
A conselleira de Infraestruturas, Ethel Vázquez, avanzou que o seu departamento elaborará un estudo para coñecer o custo de levar a cabo unha rebaixa das peaxes na autoestrada Santiago-Dozón (AP-53). Confirmouno despois de reunirse cos alcaldes das localidades que atravesa esta autoestrada, a máis cara de Galicia cun custo de 7,77 céntimos por quilómetro. A representante autonómica e os representantes municipais decidiron analizar o impacto de aplicar o modelo de bonificacións da AP-9 na autoestrada Santiago-Ourense e trasladar a demanda ao Ministerio de Transportes, xa que este viario non conta actualmente con ningún desconto.
