Á espera do que ocorra co fin dos ERTE, xa se están dando citacións para dentro de tres anos
20 jun 2021 . Actualizado ás 12:54 h.Os problemas da Xustiza en Galicia veñen de lonxe polo que a pandemia non fixo máis que empeorar a situación, con xulgados saturados polo seu excesivo volume de casos en trámite, é dicir, pendentes de resolver, a maioría na xurisdición social, na que entraron de golpe máis de oito mil asuntos, un 18 % máis que no mesmo período do 2020. Neses xulgados están os maiores problemas de conxestión. É onde máis está golpeando a crise, que acumula xa un elevado número de despedimentos. Con todo, a maior entrada de casos está a detectarse na xurisdición civil. Ao peche do primeiro trimestre rexistraba un 20 % de aumento de asuntos ingresados. Os expertos sinalan que é no civil onde se aprecian antes os sinais dunha crise económica, porque se deixa de pagar o alugueiro, o teléfono, o cartón ou as pensións. É o mellor termómetro para valorar a chegada dunha crise, afirman fontes xurídicas.
Os últimos informes do Consello Xeral do Poder Xudicial sitúan a Galicia con 167.000 casos en trámite. É unha cifra importante, pero mellor da agardada, aseguran fontes do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia. Nos primeiros momentos da crise sanitaria, as mellores previsións auguraban aumentos de entre o 18 e o 20 % no número de asuntos pendentes nos órganos xudiciais, e finalmente o incremento foi só do 4 %.
Pero a situación pode empeorar. Aínda que agora os maiores incrementos localízanse nos xulgados do civil, o certo é que o peor pode estar por vir cando o Goberno deixe de prorrogar os ERTE e, como consecuencia, increméntense os despedimentos. Iso traería unha avalancha de asuntos aos xa esixidos xulgados do social galegos, nos que a Sala de Goberno do Tribunal Superior mantén xuíces de reforzo e nos que hai señalamientos para o ano 2024.
Un repaso á situación en distintas zonas de Galicia reflicte esta radiografía. En Pontevedra , a xurisdición social é a que expón máis problemas, aínda que o escenario varía moito dependendo do xulgado, algún dos cales sinala asuntos para dentro de tres meses. Non é o caso do número 1 que, segundo confirmaron desde o Tribunal Superior de Xustiza, está a facer citacións para o 2023 en asuntos que a lei considera non urxentes. As causas que si son prioritarias, como as vinculadas con despedimentos ou vacacións abórdanse dentro do mesmo ano.
En Ferrol tamén son os xulgados do social os que máis sufriron as consecuencias do coronavirus. Neles é onde máis se aprecia a saturación de casos e o atraso acumulado polo parón. Segundo a xuíza decana, Amelia Pérez Mosteiro, o prazo normal para o señalamiento era de seis meses, pero tras a pandemia hase duplicado e agora acada o ano. Por iso é polo que as súas axendas teñan xuízos fixados para maio do 2022. Nos xulgados de instancia non se dilatan máis aló duns meses, e os máis afastados están marcados, «como moito, en setembro ou outubro». E tampouco noutras ordes xurisdiccionais, como penal e contencioso-administrativo, hai dilacións que vaian máis aló deste ano 2021 nos xulgados de Ferrol. No entanto, a xuíza decana recoñece que se duplicou a carga de traballo» a consecuencia do reaxuste obrigado polo estado de alarma, que suspendeu os prazos procesuais. E hai certas «disfuncións» por mor deses cambios ao coincidir señalamientos para letrados e procuradores en diferentes órganos xurisdiccionais. A pesar de todo, «a resposta do partido xudicial de Ferrol foi excepcional».
O TSXG apuntou que os Xulgados do Social de Ferrol tiveron un 19 % de entradas máis no primeiro trimestre do ano respecto ao 2020, aínda que no pasado exercicio só se contabilizaron os dous meses e medio previos á declaración do estado de alarma, ata mediados de marzo. Dotar a Ferrol dun novo xulgado do social é unha das prioridades do TSXG, aínda que non será este ano.
En Lugo , como sucede noutras cidades de Galicia, a xurisdición máis esmagada é a social. Co novo xulgado, o cuarto, creado este ano agárdase que a situación se normalice, pero polo momento hai unha bolsa importante de asuntos sen resolver. Por iso a Sala de Goberno do TSXG aprobou que se manteña un reforzo para estes xulgados ata finais de ano. As datas de señalamiento dependen de cada xulgado e de cada materia, xa que na xurisdición social van, por dicilo así, en dúas quendas. O urxente e o que non. Para o que non é urxente, hai xulgados que xa teñen todo o 2022 cheo.
A modernización tecnolóxica é a gran aposta para axilizar a actividade xudicial
A modernización tecnolóxica é un dos obxectivos para mellorar a Xustiza en Galicia. Se para algo serviu a pandemia é para mostrar que é posible seguir traballando grazas ás novas tecnoloxías. Desde o Tribunal Superior de Xustiza destacan o gran avance ao que se chegou nos últimos meses nese apartado, aínda que queda un longo camiño por percorrer. E valórase moito o esforzo que realizou a Xunta, por medio da Dirección Xeral de Xustiza e da Axencia para a Modernización Tecnolóxica de Galicia (Amtega), que son as que achegaron as solucións para que os xulgados puidesen manter a actividade.
Nas reunións que o presidente do Tribunal Superior de Xustiza está a manter cos xuíces de toda Galicia sempre se expón a reivindicación ten que ver coa necesidade de mellorar a área tecnolóxica nos seus xulgados. No ámbito xudicial existe o convencemento de que a modernización tecnolóxica é a gran revolución que servirá para axilizar os asuntos que se atopan en trámite, pero eses medios teñen que funcionar perfectamente e estar adaptados ás circunstancias do labor dos xuíces e ás de cada xurisdición.
Renovación informática
Precisamente, o Goberno galego aprobou nun dos seus últimos consellos un investimento para este ano de 1,7 millóns de euros este ano en gastos de persoal, de mobiliario e de dotación e renovación de equipos informáticos no marco da segunda fase do plan de actuación para a axilización da Xustiza en Galicia dentro do marco da loita contra o coronavirus. O propio Feijoo lembrou a redución da actividade xudicial xeneralizada que houbo durante o primeiro estado de alarma aplicado debido á pandemia e destacou que o plan se puxo en marcha para afrontar o previsible incremento da litigiosidad nos meses seguintes, como ocorre agora.
A primeira fase do plan incluíu medidas de reforzo en xulgados do social e mercantil e a creación de tres novos. A segunda levará a cabo este ano e manterá a aposta polas prolongacións de xornadas laboral e novas contratacións. Outra parte do orzamento destinarase a renovar o equipamento informático.
